માલદીવ vs ભારત / જાણો શું છે આ operation cactus? જેમાં ભારતીય સેનાએ માલદીવના રાષ્ટ્રપતિને બચાવવા દેખાડ્યો હતો દમ

• એક દાયકા કરતા વધુ સમયથી માલદીવને આર્થિક મદદ કરી રહ્યું છે ચીન
• ભારતે 1988માં સૈન્ય તખ્તાપલટનો પ્રયાસ કર્યો હતો
• માલદીવની વર્તમાન સરકારના ચીન તરફના વલણે ભારત સાથેના સંબંધો બગાડ્યા 

 એક દાયકાથી વધુ સમયથી ચીન માલદીવમાં સતત આર્થિક સહયોગ વધારી રહ્યું છે. જોઈન્ટ ઓશન ઓબ્ઝર્વેશન સ્ટેશન બનાવવા માંગે છે. ચીન હિંદ મહાસાગરમાં સતત પોતાની પહોંચ અને શક્તિ વધારવા માંગે છે. માલદીવની વર્તમાન સરકારના ચીન તરફના વલણે ભારત સાથેના સંબંધો બગાડ્યા છે. 

ચીન સાથે માલદીવના સંબંધો વધુ ગાઢ બને તો ભારતને સૌથી મોટો ખતરો છે. કારણ કે ચીન ત્યાંથી પોતાનું સૈન્ય મથક બનાવીને ભારત પર દબાણ લાવવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે. પરંતુ એક સમય એવો હતો જ્યારે માલદીવમાં સૈન્ય બળવા પછી ભારતીય દળો દ્વારા તખ્તાપલટના પ્રયાસને અટકાવવામાં આવ્યો હતો. 1988ની વાત છે. 

1988માં ભારતે માલદીવમાં બળવાના પ્રયાસને રોકવા માટે ઓપરેશન કેક્ટસ નામનું લશ્કરી ઓપરેશન શરૂ કર્યું હતું. તે દરમિયાન માલદીવની સેનાએ શ્રીલંકાના બળવાખોરોની મદદથી તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ મૌમૂલ અબ્દુલ ગયૂમ વિરુદ્ધ લશ્કરી બળવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. ત્યારબાદ ગયૂમે પાકિસ્તાન, શ્રીલંકા, અમેરિકા જેવા દેશો પાસેથી મદદ માંગી હતી. 

ઇમિગ્રન્ટ અબ્દુલ્લા લુતુફીએ બળવો કર્યો હતો
આ તમામ દેશો પહેલા ભારતે માલદીવને મદદ કરી હતી. તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ રાજીવ ગાંધીના આદેશ પર ઓપરેશન કેક્ટસ શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. આ ઓપરેશનમાં ભારતીય સેનાના ઘણા જવાનોએ માલદીવની ધરતી પર પહોંચીને વિદ્રોહીઓને ઠાર કર્યા હતા. ગયૂમ સામેના આ બળવોનું નેતૃત્વ નારાજ ઇમિગ્રન્ટ અબ્દુલ્લા લુટુફીએ કર્યું હતું. 

અગાઉ બે વખત બળવાના પ્રયાસો થયા હતા
ત્યારબાદ PLOTE એટલે કે પીપલ્સ લિબરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન ઓફ તમિલ ઈલમના 80 લડવૈયાઓ હિંદ મહાસાગર દ્વારા માલદીવમાં પ્રવેશ્યા અને બોમ્બ ધડાકા કર્યા. એવું નથી કે આ પહેલા પણ ગયૂમ વિરુદ્ધ બે વખત તખ્તાપલટના પ્રયાસો થયા હતા. પહેલી 1980માં અને બીજી 1983માં. પણ તે એટલો ગંભીર નહોતો. 1988નો કેસ ઘણો ગંભીર હતો.  

1988ના તખ્તાપલટની વાર્તા આવી હતી
3 નવેમ્બર 1988 ની સવારે, 80 PLOTE સૈનિકો શ્રીલંકાના એક હાઇજેક કરાયેલા કાર્ગો જહાજમાં સવાર થયા અને રાજધાની માલેમાં ઉતર્યા. તેઓએ મુખ્ય ઇમારતો અને સંસ્થાઓ જેમ કે એરપોર્ટ, બંદરો, ટેલિવિઝન અને રેડિયો સ્ટેશનો કબજે કર્યા. આ પછી બળવાખોરો રાષ્ટ્રપતિ ભવન તરફ આગળ વધ્યા. તેઓ પ્રમુખ ગયૂમને પકડી શકે તે પહેલા. માલદીવના રક્ષા મંત્રી અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર તેને સુરક્ષિત સ્થળે લઈ ગયા હતા.  

રાષ્ટ્રપતિ બંધક ન બન્યા તો મંત્રીઓ બન્યા
રાષ્ટ્રપતિને બંધક બનાવી ન શકવાથી નારાજ, PLOTE બળવાખોરોએ ઘણા મંત્રીઓને બંધક બનાવ્યા. રાષ્ટ્રપતિ ગયૂમે શ્રીલંકા, પાકિસ્તાન અને સિંગાપોર જેવા પાડોશી દેશો પાસેથી મદદ માંગી હતી. દરેક વ્યક્તિએ લશ્કરી ક્ષમતાના અભાવને ટાંકીને ના પાડી. અમેરિકા સહમત થયું પરંતુ કહ્યું કે માલદીવ પહોંચવામાં 203 દિવસ લાગશે. 

વાંચવા જેવું: ભારત વિરૂદ્ધ આપત્તિજનક ટિપ્પણી કરવી માલદીવને ભારે પડી, તમામ ફ્લાઇટ્સનું બુકિંગ EaseMyTripએ રદ કર્યું

ભારતીય સેનાએ ખતરનાક સૈનિકો મોકલ્યા હતા 
ઓપરેશન કેક્ટસ 3 નવેમ્બર 1988 ના રોજ શરૂ થયું. પછી IL-76 પરિવહન વિમાને 50મી સ્વતંત્ર પેરાશૂટ બ્રિગેડ, પેરાશૂટ રેજિમેન્ટની 6ઠ્ઠી બટાલિયન અને 17મી પેરાશૂટ ફિલ્ડ રેજિમેન્ટની ટુકડીનું પરિવહન કર્યું. આગ્રાથી ફ્લાઈટ શરૂ થઈ હતી. સીડી નીચે ઉતરી ગયો હતો. પેરાટ્રૂપર્સે તરત જ એરફિલ્ડને સુરક્ષિત કરી લીધું. પછી PLOTE બળવાખોરો સાથે ભીષણ લડાઈ થઈ. આ સમયગાળા દરમિયાન, લગભગ 19 લોકો માર્યા ગયા, જેમાં મોટાભાગે બળવાખોરો અને બે બંધકો હતા.