ANALYSIS / 7 રાજ્ય, 257 બેઠક... જુઓ ક્યા પક્ષને કેટલો ફાયદો? શું કહે છે હાર-જીતનું સંપૂર્ણ ગણિત

• ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ વિધાનસભા ચુંટણી પરિણામો
• પાંચ રાજ્યોમાં યોજાયેલી પેટાચૂંટણીના પરિણામો આવ્યા
• કુલ મળીને 257 બેઠકો પર ચૂંટણી યોજાઈ હતી જેના પરિણામો આવ્યા

ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ વિધાનસભાની ચૂંટણી તેમજ પાંચ રાજ્યોમાં યોજાયેલી પેટાચૂંટણીના પરિણામો ગુરુવારે આવ્યા. ગુજરાતમાં ભાજપને બમ્પર બહુમતી મળી છે, તો હિમાચલ પ્રદેશમાં કોંગ્રેસની સરકાર બનશે. બીજી તરફ પેટાચૂંટણીના ચૂંટણી પરિણામોની વાત કરીએ તો કેટલીક જગ્યાએ સમાજવાદી પાર્ટીનો ગઢ બચાવવામાં સફળતા મળી છે તો કેટલીક જગ્યાએ ભારતીય જનતા પાર્ટી ફાયદામાં રહી છે. તમને જણાવી દઈએ કે ગુજરાત (182 બેઠકો), હિમાચલ પ્રદેશ (68 બેઠકો) સાથે પાંચ રાજ્યોની છ વિધાનસભા બેઠકો અને એક લોકસભા બેઠક માટે પણ પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી.

કોણે શું ગુમાવ્યું, શું મેળવ્યું? 
કુલ મળીને 257 બેઠકો પર ચૂંટણી યોજાઈ હતી, જેમાંથી સૌથી વધુ બેઠકો ભાજપના ખાતામાં આવી છે. પરંતુ સૌથી વધુ નુકસાન ભાજપને થયું છે. તેણે હિમાચલ પ્રદેશની સત્તા ગુમાવી દીધી. આ સાથે, SP-RLD ગઠબંધને હવે ખતૌલી વિધાનસભા જીતી લીધી છે જે અત્યાર સુધી તેના કબજામાં હતી. જોકે રામપુર સીટ પર ભાજપે જીત મેળવી છે. તે જ સમયે, બીજેપીએ બિહારની કુધાની વિધાનસભા સીટ પર પણ જીત મેળવી છે, જે સીએમ નીતિશ અને તેજસ્વી યાદવ માટે ઝટકો છે.

શું આવ્યું પરિણામ
બીજી તરફ કોંગ્રેસની વાત કરીએ તો તેણે હિમાચલમાં સત્તા મેળવી છે. પરંતુ ગુજરાતમાં તેનું પ્રદર્શન ખૂબ જ ખરાબ રહ્યું હતું. ગત ચૂંટણીની સરખામણીએ આ વખતે ગુજરાતમાં કોંગ્રેસને 60 ઓછી બેઠકો મળી છે. આ સાથે તેમણે રાજસ્થાન પેટાચૂંટણીમાં પણ જીત મેળવીને પોતાની સીટ બચાવી લીધી છે. આ સિવાય આમ આદમી પાર્ટીએ ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશની ચૂંટણીને લઈને મોટા દાવા કર્યા હતા. પરંતુ બંને રાજ્યોમાં પાર્ટી નિષ્ફળ રહી. કેજરીવાલની પાર્ટીને ગુજરાતમાં પાંચ બેઠકો મળી હતી, જ્યારે હિમાચલમાં તેનું ખાતું પણ ખુલ્યું ન હતું.

ગુજરાતમાં ભાજપને બમ્પર બહુમતી મળી છે
સૌથી પહેલા ગુજરાતની વાત કરીએ. ભાજપે અહીં 156 બેઠકો જીતીને નવો ઈતિહાસ રચ્યો છે. ભાજપની આ સુનામીમાં અનેક દિગ્ગજ નેતાઓ પણ વહી ગયા. ગુજરાતમાં જ્યાં કોંગ્રેસ માત્ર 17 બેઠકો પર જ રહી હતી. ગુજરાતમાં કોંગ્રેસને છ દાયકામાં આટલી ઓછી બેઠકો ક્યારેય મળી ન હતી. જ્યારે આમ આદમી પાર્ટીને માત્ર 5 સીટો મળી છે. આટલું જ નહીં, AAPના સીએમ ઉમેદવાર ઇસુદાન ગઢવી અને પ્રદેશ અધ્યક્ષ ગોપાલ ઇટાલિયા પણ પોતાની સીટ જીતી શક્યા નથી. જોકે, AAP એ વાતથી સંતુષ્ટ છે કે ગુજરાતમાં લગભગ 13 ટકા વોટ મેળવ્યા બાદ આમ આદમી પાર્ટીને રાષ્ટ્રીય પાર્ટીનો દરજ્જો મળશે. પરિણામો પર કેજરીવાલે એમ પણ કહ્યું કે આ વખતે બીજેપીનો કિલ્લો તૂટ્યો છે, હવે આગલી વખતે તેની જીત થશે.

હિમાચલ પ્રદેશમાં રીવાજ જાળવી રાખ્યો
હિમાચલ પ્રદેશની વાત કરીએ તો પહાડોના લોકોએ પોતાનો રિવાજ જાળવી રાખ્યો છે. સાડા ​​ત્રણ દાયકાથી હિમાચલમાં દર પાંચ વર્ષે સત્તા પરિવર્તનનો ટ્રેન્ડ જોવા મળી રહ્યો છે. પાંચ વર્ષ પહેલા ભાજપે કોંગ્રેસને સત્તા પરથી ઉખાડી નાખી હતી. હવે ફરી એકવાર કોંગ્રેસે વાપસી કરી છે. હિમાચલમાં કોંગ્રેસે 68માંથી 40 સીટો જીતી છે. બીજી તરફ ભાજપને માત્ર 25 બેઠકોથી સંતોષ માનવો પડ્યો છે. જો કે, મતદાર હિસ્સાના દૃષ્ટિકોણથી ભાજપ અહીં કોંગ્રેસથી પાછળ નથી. હિમાચલમાં કોંગ્રેસને 43.90 ટકા મતદારો મળ્યા છે. જ્યારે ભાજપનો મતદાર હિસ્સો 43 ટકા હતો.

AAP હિમાચલ પ્રદેશમાં ખાતું પણ ખોલાવી શકી નથી
હિમાચલ પ્રદેશમાં આમ આદમી પાર્ટીની હાલત ખરાબ છે. અહીં AAPએ 67 સીટો માટે ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા છે. પરંતુ કેજરીવાલની પાર્ટી અહીં એક પણ સીટ જીતી શકી નથી. બીજી તરફ હિમાચલ પ્રદેશમાં કોંગ્રેસ હવે સત્તા પર આવી ગઈ છે. પાર્ટી અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ આ જીતનો શ્રેય રાહુલ ગાંધીની ભારત જોડો યાત્રાને આપ્યો છે. હિમાચલમાં કોંગ્રેસને એન્ટી ઇન્કમ્બન્સીનો ફાયદો મળ્યો છે. ચૂંટણીમાં પાર્ટીએ જૂની પેન્શન સ્કીમ પાછી લાવવા, રોજગારી આપવા અને મહિલાઓને મહિને 1500 રૂપિયા આપવાનો વાયદો કર્યો હતો, જેને પૂરો કરવો હવે એક પડકાર હશે.

કયા રાજ્યમાં પેટાચૂંટણીમાં શું પરિણામ આવ્યા?

મૈનપુરી લોકસભા સીટ
સૌથી પહેલા વાત કરીએ મૈનપુરી લોકસભા સીટની સમાજવાદી પાર્ટીએ અહીં મોટી જીત નોંધાવી છે. અહીંથી અખિલેશ યાદવની પત્ની ડિમ્પલ યાદવે કાકા શિવપાલ યાદવના શિષ્ય રઘુરાજ સિંહ શાક્યને 2.88 લાખથી વધુ મતોથી હરાવ્યા છે. મૈનપુરી લોકસભા સીટ પૂર્વ સીએમ મુલાયમ સિંહ યાદવના નિધન બાદ ખાલી પડી હતી. આ સીટ સપાનો ગઢ માનવામાં આવે છે. અહીંથી સપાએ ડિમ્પલ યાદવને મેદાનમાં ઉતાર્યા છે. તેમને કાકા શિવપાલ યાદવનું સમર્થન પણ મળ્યું. ડિમ્પલ યાદવને 6,18,120 વોટ મળ્યા. જ્યારે રઘુરાજ શાક્યને 3,29,659 મત મળ્યા હતા. આ રીતે ડિમ્પલે રઘુરાજને 2,88,461 વોટથી હરાવ્યા.

ઉત્તર પ્રદેશમાં બે વિધાનસભા બેઠકો પર પણ પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી. તેમાં રામપુર અને ખતૌલી વિધાનસભાનો સમાવેશ થાય છે.

રામપુરની વિધાનસભા સીટ
સૌથી પહેલા આઝમ ખાનના ગઢ રામપુરની વાત કરીએ . સમાજવાદી પાર્ટીને અહીં ઝટકો લાગ્યો છે. આ બેઠક પર ભાજપના આકાશ સક્સેનાનો વિજય થયો છે. તેમણે સપાના અસીમ રઝાને હરાવ્યા હતા. આકાશને 81,432 વોટ મળ્યા. જ્યારે અસીમ રઝાને 47,296 લોકોએ વોટ આપ્યો. આ બેઠક માટે કુલ 10 ઉમેદવારો મેદાનમાં હતા. રામપુરના ધારાસભ્ય આઝમ ખાનને 2019ના અપ્રિય ભાષણ કેસમાં દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. આ પછી તેમને ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવ્યા અને તેમની વિધાનસભા છીનવાઈ ગઈ. તેથી જ ત્યાં પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી.

ખતૌલી વિધાનસભા સીટ
આ સાથે જ યુપીની ખતૌલી વિધાનસભા સીટ પર પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી . આ બેઠક પર ભાજપને ફટકો પડ્યો છે. અહીં SP-RLD ઉમેદવાર મદન ભૈયાની જીત થઈ છે. અહીં ભાજપના ધારાસભ્ય વિક્રમ સૈનીની વિધાનસભા છીનવાઈ ગઈ હતી. તેથી જ અહીં પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી. ભાજપે અહીંથી વિક્રમ સિંહ સૈનીની પત્ની રામકુમારી સૈનીને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. જ્યારે RLD-SPએ અહીં મદન ભૈયાને ઉમેદવાર બનાવ્યા.

હવે ચૂંટણી પરિણામોમાં મદન ભૈયાને 97,139 વોટ મળ્યા છે. જ્યારે રામકુમારીને 74,996 મત મળ્યા હતા. મદન ભૈયાની જીત આશ્ચર્યજનક છે કારણ કે તેઓ ચાર વખત ધારાસભ્ય રહી ચૂક્યા છે, પરંતુ 15 વર્ષ પહેલા તેઓ છેલ્લી ચૂંટણી જીત્યા હતા. 2012, 2017 અને 2022માં તેને લોનીમાંથી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. માનવામાં આવે છે કે છેલ્લી ઘડીએ ભીમ આર્મીના ચંદ્રશેખર આઝાદે આરએલડી-એસપી ઉમેદવારને સમર્થન આપ્યું હતું. આ કારણે દલિત વોટબેંક મદન ભૈયા તરફ વળી અને તેમને જીતવામાં મદદ કરી.

કુધાની વિધાનસભા બેઠક
બિહારની કુધાની વિધાનસભા બેઠક પર ભારતીય જનતા પાર્ટીએ જીત મેળવી છે . આ જીત નીતિશ કુમાર અને તેજસ્વી યાદવ માટે આંચકા સમાન છે, કારણ કે જેડીયુનું ભાજપ સાથે ગઠબંધન તૂટ્યા બાદ આ પહેલી ચૂંટણી હતી. આરજેડીએ આ ચૂંટણીમાં ઉમેદવાર ઊભો રાખ્યો ન હતો અને જેડીયુને સમર્થન આપ્યું હતું.

કુધાની વિધાનસભા બેઠક પરથી ભાજપના કેદાર પ્રસાદ ગુપ્તા જીત્યા છે. તેમને 76,722 મત મળ્યા હતા. જ્યારે જનતા દળ યુનાઈટેડના મનોજ કુમાર સિંહને 73,073 મત મળ્યા હતા. આ બેઠક માટે કુલ 13 ઉમેદવારો મેદાનમાં હતા. આરજેડી ધારાસભ્ય અનિલ કુમાર સહાનીને ગેરલાયક ઠેરવ્યા બાદ અહીં પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી.

સરદારશહેર વિધાનસભા બેઠક
રાજસ્થાનની સરદારશહેર વિધાનસભા બેઠક પર પણ પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી . આ પેટાચૂંટણી કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય ભંવર લાલ શર્મા (77 વર્ષ)ના નિધન બાદ યોજાઈ હતી. કોંગ્રેસે અહીંથી ભંવર લાલના પુત્ર અનિલ કુમારને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. તેમણે જ આ પેટાચૂંટણી જીતી છે. તેમને 91,357 મત મળ્યા હતા. જ્યારે ભાજપે પૂર્વ ધારાસભ્ય અશોક કુમારને ટિકિટ આપી હતી. તે બીજા નંબરે હતો. તેમને 64,505 મત મળ્યા હતા. અહીં કુલ 10 ઉમેદવારો મેદાનમાં હતા.

પદમપુર વિધાનસભા બેઠક
ઓડિશા રાજ્યની પદમપુર વિધાનસભા બેઠક પર પણ પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી. આ પેટાચૂંટણી બીજુ જનતા દળ (BJD)ના ધારાસભ્ય બિજય રંજન સિંહ બરિહાના નિધન બાદ થઈ હતી. બીજેડી ઉમેદવાર બરશા સિંહ બરિગા અહીં જીત્યા છે. તેમને 1,20,807 મત મળ્યા હતા. બીજેપીના પ્રદીપ પુરોહિત 78,128 વોટ સાથે બીજા ક્રમે છે.

ભાનુપ્રતાપપુર વિધાનસભા બેઠક
છત્તીસગઢની ભાનુપ્રતાપપુર વિધાનસભા બેઠકની પેટાચૂંટણીમાં કોંગ્રેસનો વિજય થયો છે . કોંગ્રેસના ઉમેદવાર સાવિત્રી માંડવીએ ભાજપના ઉમેદવાર બ્રહ્માનંદને 21,171 મતોથી હરાવ્યા હતા. કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય અને ડેપ્યુટી સ્પીકર મનોજ સિંહ માધવીના નિધન બાદ આ સીટ ખાલી પડી હતી. આ સીટ પર NOTAને 4248 વોટ મળ્યા, જે ચર્ચાનો વિષય બન્યો. આ આંકડો અન્ય ચાર ઉમેદવારોને મળેલા મત કરતાં વધુ હતો.