દેશનો કાયદો નાગરિકોને સુરક્ષા પૂરી પાડે છે. મજબૂત સામાજિક વ્યવસ્થા જાળવવા માટે કાયદો અને વ્યવસ્થા સક્ષમ અને મજબુત હોય એ જરૂરી છે. તેથી તમારા અધિકારોને સમજવા અને તેમના ઉપયોગને જાણવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. પોલીસ સ્ટેશન અને પોલીસથી ડરવાની જરૂર નથી પરંતુ તમારા અધિકારોથી સભાન હોવાની જરૂર છે.
ધરપકડ: પ્રથમ અધિકાર
જો પોલીસ CrPCની કલમ 50 (1) હેઠળ કોઈ વ્યક્તિની ધરપકડ કરે છે, તો ધરપકડ કરાયેલ વ્યક્તિએ તેનું કારણ આપવું પડશે. તે જાણવાનો તેનો અધિકાર છે.
ધરપકડ: બીજો અધિકાર
પોલીસ ધરપકડ માટે આવે ત્યારે તે યુનિફોર્મમાં હોવી જોઈએ.
યુનિફોર્મ પર નેમપ્લેટ હોવું જોઈએ, તેના પર નામ સ્પષ્ટ લખેલું હોવું જોઈએ.
જો મહિલાની ધરપકડ કરવાની હોય તો મહિલા પોલીસ જ તેની સાથે હોવી જોઈએ.
ધરપકડ: ત્રીજો અધિકાર
CrPCની કલમ 41 (બી) અનુસાર પોલીસે અરેસ્ટ મેમો તૈયાર કરવો પડે છે જેમાં;
ધરપકડ કરનાર પોલીસ અધિકારીનો હોદ્દો
ધરપકડનો સમય કયો છે
પોલીસ અધિકારી ઉપરાંત સાહેદની સહી પણ સામેલ કરવામાં આવશે.
ધરપકડ: ચોથો અધિકાર
અરેસ્ટ મેમોમાં ધરપકડ કરાયેલ વ્યક્તિની સહી પણ જરૂરી છે. તે સહી વિના મેમો અધૂરો માનવામાં આવશે.
ધરપકડ: પાંચમો અધિકાર
જે વ્યક્તિની ધરપકડ કરવામાં આવે છે તેની 48 કલાકમાં તબીબી તપાસ થવી જોઇએ. તેનો મેડિકલ તપાસનો અહેવાલ સંપૂર્ણ હોવો જોઈએ.
CrPCની કલમ to 54 મુજબ જો ધરપકડ કરાયેલ વ્યક્તિ તેની મેડિકલ તપાસની માંગ કરે તો પોલીસે મેડિકલ તપાસ કરવી પડશે.
ધરપકડ: છઠ્ઠો અધિકાર
CrPC કલમ 50 (એ) મુજબ ધરપકડ કરાયેલ વ્યક્તિનો હક છે કે તે તેની ધરપકડની જાણ તેના પરિવાર અથવા સંબંધીઓને કરી શકે છે.
જો તે તેના અધિકારને જાણતો નથી તો પોલીસ અધિકારીની ફરજ છે કે તે તેના પરિવારને અને તેને આ જાણ કરે.
ધરપકડ: સાતમો અધિકાર
CrPCની કલમ 41 ડી મુજબ અટકાયત કરાયેલ વ્યક્તિને પોલીસ તપાસ દરમિયાન કોઈપણ સમયે તેના વકીલને મળવાનો અને વાત કરવાનો અધિકાર છે. તેના પરિવારના કોઈ પણ સભ્યોને મળીને તે વાતચીત કરી શકે છે.
ધરપકડ: આઠમો અધિકાર
બિનજામીનપાત્ર ગુનાના કિસ્સામાં ધરપકડ કરાયેલ વ્યક્તિને વોરંટ જોવાનો અધિકાર છે. પરંતુ બિનજામીનપાત્ર ગુનાના કિસ્સામાં પોલીસ વોરંટ બતાવ્યા વિના પણ ધરપકડ કરી શકે છે.
ધરપકડ: નવમો અધિકાર
મહિલાઓની ધરપકડ સંદર્ભે,
CrPCની કલમ 46 (4) મુજબ, કોઈ પણ મહિલાની સૂર્યાસ્ત પછી અને સૂર્યોદય પહેલા ધરપકડ કરી શકાતી નથી.
CrPCની કલમ 46 મુજબ ફક્ત મહિલા પોલીસકર્મીઓ જ એક મહિલાની ધરપકડ કરી શકે છે. કોઈ મહિલાને પુરુષ પોલીસકર્મી ધરપકડ કરી શકશે નહીં.
ધરપકડ: દસમો અધિકાર
CrPCની કલમ 55 (1) મુજબ જેની ધરપકડ કરવામાં આવશે તે વ્યક્તિની સુરક્ષા અને આરોગ્યની જવાબદારી પોલીસની રહેશે.
CrPCની કલમ 57 હેઠળ પોલીસ કોઈ વ્યક્તિને 24 કલાકથી વધુ સમય માટે કસ્ટડીમાં રાખી શકતી નથી. જો પોલીસ કોઈને 24 કલાકથી વધુ સમય માટે કસ્ટડીમાં રાખવા માંગે છે તો તેણે મેજિસ્ટ્રેટની પરવાનગી લેવી પડશે અને મેજિસ્ટ્રેટે આ સંદર્ભે કેમ પરવાનગી આપી છે તેની વિગતો આપવી પડશે.