નોટબંધી 2.0 / મોટી નોટો બંધ, ડિજિટલ રૂપિયાને પ્રોત્સાહન... 2000ની નોટો બંધ કરીને શું અમેરિકાની આ નીતિ અપનાવવા જઈ રહી છે મોદી સરકાર

• ભારતીય રિઝર્વ બેંકનો 2000ની નોટને લઈને મોટો નિર્ણય
• સરકાર અમેરિકાની ચલણ નીતિને અનુસરશે: સૂત્રો 
• અમેરિકામાં નથી 100 ડૉલરથી વધુ નોટ 

ભારતીય રિઝર્વ બેંકે શુક્રવારે 2000ની નોટને લઈને મોટો નિર્ણય લીધો છે. આરબીઆઈએ બેંકોને સ્પષ્ટપણે કહ્યું છે કે, 2000ની નોટ બહાર ન આવે. રિઝર્વ બેંકે કહ્યું છે કે, જેમની પાસે બે હજારની નોટ છે તેઓ તેને વહેલી તકે બદલી દે. આરબીઆઈએ કહ્યું કે 23 મે સુધી તમે બેંકમાં જઈને આ નોટ બદલી શકો છો. 

નોટબંધી 2.0 અંગે સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, સરકાર અમેરિકાની ચલણ નીતિને અનુસરશે. ડિજિટલ કરન્સીને વધુ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. અમેરિકાની તર્જ પર મોટી નોટોને બદલે નાની નોટો અને ડિજિટલ કરન્સીનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે.આરબીઆઈનો ભારતીય ડિજિટલ રૂપિયો મોટી નોટોનું સ્વરૂપ લેશે. 

સૂત્રોનું માનીએ તો સરકાર વિચારી રહી છે કે, ભારતમાં 500 સુધીની નોટોનું ચલણ નક્કી કરવામાં આવે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, જે રીતે અમેરિકા તેની કરન્સી ચલાવે છે, તે જ રીતે અહીં ડિજિટલ કરન્સીને પ્રોત્સાહન આપીને નોટોની કિંમત 500 રૂપિયા સુધી મર્યાદિત કરવી જોઈએ.

અમેરિકામાં નથી 100 ડૉલરથી વધુ નોટ 
સૂત્રોએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે ભવિષ્યમાં ઉચ્ચ મૂલ્યનું ચલણ 100 અથવા 200 નક્કી કરવામાં આવે તેવી શક્યતા છે. અમેરિકામાં નાની નોટોનો ટ્રેન્ડ છે. અહીં 100 ડોલરથી વધુની કોઈ નોટ નથી. યુએસમાં 1, 5, 10, 20, 50 અને 100 ડોલરની નોટો ચલણમાં છે.

નોટબંધી વખતે આવી હતી 2000ની નોટ
8 નવેમ્બર 2016 ના રોજ નોટબંધી પછી 2000 રૂપિયાની નોટ બજારમાં રજૂ કરવામાં આવી હતી. આ દરમિયાન 500 અને 1000 રૂપિયાની જૂની નોટો બંધ કરવામાં આવી હતી. આરબીઆઈએ જણાવ્યું કે, નાણાકીય વર્ષ 2018-19માં 2000ની નોટોનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરવામાં આવ્યું હતું. 2000ની 89% નોટો 2017 પહેલા જાહેર કરવામાં આવી હતી.

નોંધનીય છે કે, 31 માર્ચ 2023 સુધીમાં 3.62 લાખ કરોડ રૂપિયાની નોટો ચલણમાં હતી. આ ચલણમાં રહેલા કુલ ચલણના 10.8 ટકા છે. કાળું નાણું, નકલી ચલણ, હવાલા, બ્લેક માર્કેટિંગ, સત્તેબાજી, ટેરર ​​ફંડિંગ જેવી પ્રવૃત્તિઓને રોકવા માટે સરકારે આ નિર્ણય લીધો છે. લોકો મોટા પાયે 2000ની નોટો એકત્ર કરી રહ્યા હતા.