- નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિમાં ઉચ્ચ શિક્ષણમાં ઘણા ફેરફારો આવશે
- પીએચડી સહિતના ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે પ્રવેશ પ્રક્રિયાના માપદંડોમાં સુધારો
- માર્ગદર્શિકા અનુસાર પ્રવેશ અને ડિગ્રી આપવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો
નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિના અમલીકરણ સાથે ઉચ્ચ શિક્ષણમાં ઘણા ફેરફારો આવશે. યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ્સ કમિશન (યુજીસી) એ કોલેજ ડિગ્રી અને પીએચડી સહિતના ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે પ્રવેશ પ્રક્રિયાના માપદંડોમાં સુધારો કર્યો છે. આ ફેરફારો અને સુધારાઓ, જે 2022 માં સૂચિત કરવામાં આવ્યા હતા, તે વર્ષ 2023 થી સંપૂર્ણ રીતે લાગુ કરવામાં આવશે. તમામ ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓને સંશોધિત UGC માર્ગદર્શિકા અનુસાર પ્રવેશ અને ડિગ્રી આપવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. ચાલો જાણીએ પીએચડીની પ્રવેશ પ્રક્રિયામાં કયા નવા ફેરફારો થવાના છે.
માપદંડમાં ફેરફાર
પ્રથમ મોટો ફેરફાર એ છે કે પીએચડી કાર્યક્રમોમાં પ્રવેશ માટે ફરજિયાત માપદંડ તરીકે માસ્ટર ઓફ ફિલોસોફી (એમ.ફિલ)ને બંધ કરી દેવાનો છે. તેને આ રીતે સમજો, વિદ્યાર્થીઓ એક વર્ષનો માસ્ટર્સ અને ચાર વર્ષનો અંડરગ્રેજ્યુએટ (યુજી) પ્રોગ્રામ અથવા બે વર્ષનો માસ્ટર્સ અને ત્રણ વર્ષનો યુજી પૂર્ણ કર્યા પછી સીધા જ ડોક્ટરલ ડિગ્રી માટે અરજી કરી શકે છે.
પ્રકાશિત કરવાની જવાબદારી
યુજીસીએ પીએચડી થીસીસ સબમિટ કરતા પહેલા પીઅર રિવ્યુડ જર્નલમાં સંશોધનના ફરજિયાત પ્રકાશનને પણ હળવું કર્યું છે. UGC માને છે કે આ પગલું સંશોધકોને તેમના પેપર્સ 'મલ્ટીપલ' જર્નલમાં પ્રકાશિત કરવા માટે ચૂકવણી કરવાની પ્રથાને રોકવા માટે લેવામાં આવ્યું છે. ઘણા સામયિકો છે જે પૈસા માટે લેખો પ્રકાશિત કરે છે.
પાર્ટ ટાઈમ પીએચડી
યુજીસીએ પાર્ટ-ટાઇમ પીએચડીની મંજૂરી આપી છે. આ પ્રથા 2009 અને 2016ના નિયમો હેઠળ બંધ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ નવા નિયમો મુજબ, વિદ્યાર્થીઓ અથવા કાર્યકારી વ્યાવસાયિકો પાર્ટ-ટાઇમ ધોરણે પીએચડી કરી શકે છે, જો કે તેમની પાસે તેમના એમ્પ્લોયર તરફથી નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ (NOC) હોય જે જણાવે છે કે તેમને અભ્યાસ માટે સમય આપવામાં આવશે.
અભ્યાસક્રમની અવધિમાં ફેરફાર
આ વર્ષે પીએચડી કોર્સ વર્કનો સમયગાળો પણ બદલવામાં આવી રહ્યો છે, જે હવે ઓછામાં ઓછા બે વર્ષથી મહત્તમ છ વર્ષનો રહેશે. બીજી તરફ મહિલાઓ અને વિકલાંગ વ્યક્તિઓના કિસ્સામાં ડિગ્રી પૂર્ણ કરવા માટે બે વર્ષની છૂટ આપવામાં આવશે. આ ઉપરાંત મહિલા ઉમેદવારોને 240 દિવસ સુધીની પ્રસૂતિ રજા અને બાળ સંભાળ રજા આપવામાં આવશે.
આ રીતે બેઠકો ભરવામાં આવશે
સીટો ભરવા માટે યુજીસીએ તેના નિયમમાં વધુ ફેરફાર કર્યો છે. હવે 40% બેઠકોની ફાળવણી માટે કોમન યુનિવર્સિટી એન્ટ્રન્સ ટેસ્ટ લેવામાં આવશે. જ્યારે નેશનલ એલિજિબિલિટી ટેસ્ટ (NET) અથવા જુનિયર રિસર્ચ ફેલોશિપ (JRF) લાયકાત ધરાવતા અરજદારો માટે 60% અનામત રહેશે. પ્રવેશ કસોટીમાં લાયકાત મેળવનાર ઉમેદવારોનું મૂલ્યાંકન 70:30 ના ગુણોત્તરમાં કરવામાં આવશે, જેમાં પ્રવેશ પરીક્ષાના ગુણને 70% વેઇટેજ આપવામાં આવશે અને 30% ઇન્ટરવ્યુ અથવા વિવા-વોસમાં પ્રદર્શનમાં આપવામાં આવશે. બીજી તરફ, NET/JRF લાયકાત ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓની પસંદગી ઈન્ટરવ્યુ/વિવા-વોઈસ પર આધારિત હશે. બંને કેટેગરી માટે મેરિટ લિસ્ટ અલગથી જારી કરવામાં આવશે. નોંધનીય છે કે નિવૃત્તિ પહેલા ત્રણ વર્ષથી ઓછી સેવા ધરાવતા ફેકલ્ટી સભ્યોને સુધારેલા ધોરણો હેઠળ નવા સંશોધન વિદ્વાનોની દેખરેખ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.
