- નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ તેમનું છઠ્ઠું બજેટ રજૂ કરશે
- દરેક વર્ગના લોકોને આગામી બજેટમાં ઘણી અપેક્ષાઓ
- બજેટ ગરીબો, યુવાનો, ખેડૂતો અને મહિલાઓ માટે ખૂબ જ ખાસ હોઈ શકે
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ તેમનું છઠ્ઠું બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. વાસ્તવમાં દેશના દરેક વર્ગના લોકોને આ આગામી બજેટ (બજેટ 2024) પાસેથી ઘણી અપેક્ષાઓ છે. સરકારનું આ બજેટ ગરીબો, યુવાનો, ખેડૂતો અને મહિલાઓ માટે ખૂબ જ ખાસ હોઈ શકે છે. ઘણા લોકો બજેટને જ્ઞાન એટલે કે ગરીબો, યુવાનો, અન્નદાતાઓ અને મહિલાઓનું બજેટ પણ કહી રહ્યા છે.
વડાપ્રધાને એમ પણ કહ્યું છે કે મારા માટે દેશમાં આ ચાર જાતિઓ જ છે. આવી સ્થિતિમાં, શક્ય છે કે વચગાળાના બજેટનું ફોકસ આ 4 કેટેગરી પર મહત્તમ રહે. આ જ કારણ છે કે સામાન્ય ચૂંટણીઓને ધ્યાનમાં રાખીને આ વખતના બજેટમાં કેન્દ્ર સરકાર દેશની અડધી વસ્તી એટલે કે મહિલાઓને આકર્ષવા માટે ઘણી મોટી જાહેરાતો કરી શકે છે.
બજેટમાં મહિલાઓ માટે વિશેષ ફોકસ શક્ય
આ વખતે વચગાળાના બજેટમાં મહિલાઓ માટેના બજેટનું કદ પણ વધારી શકાય છે. ખાસ કરીને કૃષિ ક્ષેત્રે મહિલાઓ માટે મોટી જાહેરાતો કરવાની જરૂર છે. અમે આ એટલા માટે કહી રહ્યા છીએ કારણ કે વિશ્વના કૃષિ મજૂરોમાં ભારતીય મહિલાઓનું યોગદાન 43 ટકા છે. ભારતના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કુલ કૃષિ મજૂરોમાં તેમની ભાગીદારી 84 ટકા છે.
આવી સ્થિતિમાં પીએમ કિસાન હેઠળ મહિલા ખેડૂતોના ઉત્થાન માટે અલગથી મોટી જાહેરાતો કરવાની જરૂર છે. મહિલાઓ માટે જે મોટી જાહેરાતો થવાની સંભાવના છે તેમાં આ પ્રથમ છે. મહિલાઓ માટે બજેટ ફાળવણીમાં વધારો, જે છેલ્લા 10 વર્ષમાં 30 ટકા વધ્યો છે. આ સિવાય મહિલાઓ માટે ડાયરેક્ટ કેશ ટ્રાન્સફર જેવી સ્કીમની પણ બજેટમાં જાહેરાત કરવામાં આવી શકે છે.
ખેડૂતો પર સરકારની નજર
સાથે જ મહિલાઓને આર્થિક રીતે મજબૂત બનાવવા માટે કૌશલ્ય વિકાસ યોજના પણ લાવી શકાય છે. મહિલા ખેડૂતો માટે સન્માન નિધિ વધારીને 12 હજાર રૂપિયા કરવામાં આવી શકે છે. મનરેગા માટે મહિલાઓને વિશેષ અનામત અને ઉચ્ચ માનદ વેતન આપવાની શક્યતા છે. આ માટે મહિલાઓને વ્યાજમુક્ત લોન ઓફર કરી શકાય છે.
મતલબ કે ચૂંટણી પહેલા આર્થિક રીતે પછાત મહિલાઓ માટે બોક્સ ખોલવામાં સરકાર કંજૂસ નહીં કરે તે શક્ય છે. ભારતમાં મહિલાઓ શ્રમબળમાં 24 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે, જ્યારે જીડીપીમાં તેમનું યોગદાન 17 ટકા છે. આટલી ઓછી ભાગીદારીથી ભારત માટે 5 ટ્રિલિયન ડોલરની અર્થવ્યવસ્થા બનવું આસાન નહીં હોય. વિશ્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર, જો ભારતમાં શ્રમબળમાં મહિલાઓ અને પુરૂષોનો સમાન હિસ્સો હોય તો દેશના જીડીપીમાં 27 ટકાનો જંગી ઉછાળો આવી શકે છે.
એટલે કે જો 50 ટકા મહિલાઓ પણ વર્કફોર્સનો હિસ્સો બને તો ભારતનો વિકાસ દર 1.5 ટકા વધીને 9 ટકાની નજીક પહોંચી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં શ્રમ દળમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધારવા માટે 2023 સુધીમાં મહિલાઓ સંબંધિત યોજનાઓના બજેટમાં 25 ટકાનો વધારો કરી શકાય છે.
વધુ વાંચોઃ કોણ છે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણના 'નવરત્નો', કે જેમનો બજેટ તૈયાર કરવામાં છે સિંહફાળો
આ સાથે મહિલાઓ માટે ચલાવવામાં આવી રહેલી યોજનાઓને વધુ અસર થશે. આ સાથે, તે શ્રમ દળ તેમજ અન્ય ઘણા ક્ષેત્રોમાં મહિલાઓની ભાગીદારી વધારવામાં મદદ કરશે. સરકારની આ જાહેરાતો આ મહિલાઓને મુખ્ય પ્રવાહમાં લાવવા અને તેમની આવક વધારવા તેમજ તેમના મત મેળવવામાં ઘણી મદદરૂપ થઈ શકે છે.
