- કેવી રીતે ઉધારીનું કલ્ચર વિકાસને અસર કરી રહ્યું છે?
- આર્થિક વિકાસના આંકડાઓમાં સામાન્ય માણસને લાભ થશે !
- દેશની સેન્ટ્રલ બેંક RBI ક્રેડિટ કલ્ચર પર ચિંતા કરે છે
મહામંથન: આજે મોટાભાગના ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ પોતાના ગ્રાહકોને અત્યારે ખરીદો અને પછી ચૂકવો, એવી જોરદાર ઓફર આપી રહ્યાં છે. આ ક્રેઝ ઓનલાઈન ખરીદી કરનારા ભારતીય નાગરિકોમાં જબરદસ્ત વધી રહ્યો છે. એ સાથે જ કંપનીના આઉટલેટમાં પણ ઉધારીવાળી આ સુવિધા સહજ રીતે ઉપલબ્ધ છે. મોબાઈલ, કમ્પ્યુટર કે ઈલેક્ટ્રોનિક્સ આઈટમ ખરીદવામાં પછી ચૂકવવા વાળો ઓપ્શન ખૂબ સરળતાથી મળી જાય છે. આ સુવિધાનો ઉપયોગ કરનારા ભારતીયોનો આંકડો દિવસેને દિવસે વધી રહ્યો છે. આ સુવિધા વસ્તુઓને સહજ રીતે ઘરે તો લઈ આવે છે, પણ ક્યારેક એ આફત પણ બની જાય છે. આની જાળમાં મહત્તમ યુવાનો ફસાય છે. કારણ કે આ એક પ્રકારની લોન છે.
દેવાના ડુંગરમાં ફસાવાનો ખતરો
જો સાવધાની ન રાખી તો દેવાના ડુંગરમાં ફસાવાનો ખતરો મોટો છે. અત્યારે ખરીદી લો અને પછી ચૂકવજો વાળી સુવિધા, ગુજરાતના એવા નગરોમાં ધૂમ મચાવી રહી છે જ્યાં ક્રેડિટ કાર્ડ હજુ સહજ બન્યા નથી. અથવા તો બેંકો એવા નગરોમાં ક્રેડિટ કાર્ડની સુવિધા ઓછી આપે છે ત્યાં, પછી ચૂકવવાવાળા ઓપ્શન ખૂબ ચાલી રહ્યાં છે. વસ્તુ અત્યારે તો ઘરમાં આવી ગઈ પણ જ્યારે પેમેન્ટ કરવાની તારીખ નજીક આવી અને હાથમાં પૈસા નથી, અને ચૂકવણાની તારીખ ચૂકી ગયા તો કંપનીઓ મોટા ચાર્જીસ લગાવે છે. આ પ્રક્રિયા પરિવારોને પણ બરબાદ કરે છે અને ન ઈચ્છતા હોવા છતાં પણ દેવું કરાવે છે. 30 ટકા પેનલ્ટી અને માસિક વ્યાજનું ચક્કર ખરીદનાર વ્યક્તિને દોડતું કરે છે. દેશમાં માગ વધી રહી છે એવું કહીએ ત્યારે આ બાકી અને ઉધારી પર લેનારો વર્ગ પણ આ માગમાં પોતાનો મોટો હિસ્સો ઉમેરી રહ્યો છે
‘BUY NOW PAY LATER’ના વિષચક્રને સમજો
બાય નાઉ પે લેટરની સ્કિમનો બેફામ પ્રચાર થઈ રહ્યો છે. કંપનીઓ પ્રોડક્ટર ઘરે લઇ જાઓ અને પૈસા બાદમાં ચૂકવોની સ્કિમ આપી રહી છે. બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમ પાછળ ક્રેડિટકાર્ડ કરતા પણ મોટું વ્યાજચક્ર છે. પ્રોડક્ટના સમયસર પૈસા ન ભરનારને 30 ટકા કરતા વધારે વ્યાજ ચૂકવવું પડે છે. બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમનું 2023માં 30.28 અરબ ડોલરનું માર્કેટ છે. ભારતમાં 2026સુધી બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમનું માર્કેટ 45થી 50 અરબ ડોલર પહોંચવાની આગાહી તેમજ દૂનિયાના સૌથી યુવા માર્કેટ તરીકે ભારતમાં નફાખોરી માટે કંપનીઓની હોડ છે. બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમ યુવાનોને દેવાદાર બનાવી રહી છે. ખરીદ શક્તિ કરતા અનેકગણી વધારે યુવાનો ખરીદી કરી રહ્યા છે. બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમ બિનજરૂરી વસ્તુઓ ખરીદવા માટે લાલચ આપે છે. બિનજરૂરી વસ્તુઓની ખરીદી માટે કંપનીઓ બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમ આપે છે. ખરીદશક્તિ કરતા અનેકગણી ખરીદી માર્કેટને હંમેશા નફામાં રાખે છે પણ ગ્રાહકને નુકસાન થાય છે. બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમના કારણે યુવાનો બચત કરવાનું ભૂલી રહ્યા છે. મોબાઇલ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને ફેશન ઇન્ડસ્ટ્રીમાં સૌથી વધારે બાય નાઉ પે લેટર સ્કિમ અપાય છે. યુવાનો બિનજરૂરી ગેજેટ્સ ખરીદી અજાણતા દેવાદાર બની રહ્યા છે. ગ્રાહક પૈસા સમયસર ન ચૂકવે તો ભારે ભરખમ વ્યાજનું જ અબજો રૂપિયાનું માર્કેટ છે.
