- ગગનયાન મિશનને લઈ મોટા સમાચાર, પ્રથમ ટેસ્ટ ફ્લાઈટ લોન્ચ
- અનેક અવરોધો અને પડકારોને પાર કરીને ISROએ લોન્ચ કર્યું ક્રૂ મોડ્યુલ
- સવારે 10 વાગ્યે શ્રીહરિકોટાથી ગગનયાનના ક્રૂ મોડ્યુલને લોન્ચ કર્યું
Mission Gaganyaan : ગગનયાન મિશનને લઈ સૌથી મોટા સમાચાર સામે આવ્યા છે. વાત જાણે એમ છે કે, અનેક અવરોધો અને પડકારોને પાર કરીને ISROએ ગગનયાન મિશનની પ્રથમ ટેસ્ટ ફ્લાઈટ લોન્ચ કરીને ઈતિહાસ રચ્યો છે. ISROએ રવિવારે સવારે 10 વાગ્યે શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરમાંથી ગગનયાનના ક્રૂ મોડ્યુલને લોન્ચ કર્યું હતું. તેને ટેસ્ટ વ્હીકલ એબોર્ટ મિશન-1 અને ટેસ્ટ વ્હીકલ ડેવલપમેન્ટ ફ્લાયન્ટ (TV-D1) પણ કહેવામાં આવે છે.
પરીક્ષણ વાહન પોતાની સાથે અવકાશયાત્રી માટે બનાવવામાં આવેલ ક્રૂ મોડ્યુલ લઈ ગયું. રોકેટ ક્રૂ મોડ્યુલને લઈને સાડા સોળ કિલોમીટર સુધી જશે અને પછી બંગાળની ખાડીમાં ઉતરશે. અગાઉ શનિવારે પરીક્ષણ મિશન સવારે 8 વાગ્યે શરૂ થવાનું હતું પરંતુ કમનસીબે તેને 8.45 વાગ્યે ફરીથી શેડ્યૂલ કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ લોન્ચિંગ પહેલા એન્જિન યોગ્ય રીતે કામ કરી શક્યા ન હતા જેના કારણે લોન્ચિંગ મોકૂફ રાખવામાં આવ્યું હતું.
આ પરીક્ષણ ફ્લાઇટની સફળતા ગગનયાન મિશનના આગળના તમામ આયોજનની રૂપરેખા નક્કી કરશે. આ પછી આવતા વર્ષે બીજી ટેસ્ટ ફ્લાઈટ હશે જેમાં હ્યુમનનોઈડ રોબોટ વ્યોમિત્રને મોકલવામાં આવશે. એબોર્ટ ટેસ્ટનો અર્થ એ છે કે જો કોઈ સમસ્યા હોય તો અવકાશયાત્રી સાથે આ મોડ્યુલ તેમને સુરક્ષિત રીતે નીચે લાવી શકે છે.
શું કહ્યું ISROએ ?
ISROએ જણાવ્યું હતું કે, 'ક્રુ મોડ્યુલ' (જે અવકાશયાત્રીઓને લઈ જશે) અને ક્રૂ રેસ્ક્યૂ સિસ્ટમથી સજ્જ સિંગલ-સ્ટેજ લિક્વિડ પ્રોપલ્શન રોકેટને સ્પેસ સેન્ટરના પ્રથમ લોન્ચ પેડ પરથી હટાવી લેવામાં આવ્યું હતું. પરીક્ષણ અવકાશયાન મિશનનો ઉદ્દેશ્ય ગગનયાન મિશન હેઠળ ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને પૃથ્વી પર પરત લાવવા માટે ક્રૂ મોડ્યુલ અને ક્રૂ રેસ્ક્યૂ સિસ્ટમના સલામતી પરિમાણોનો અભ્યાસ કરવાનો છે.
આ મિશનનું લક્ષ્ય શું ?
ગગનયાન મિશનનો ઉદ્દેશ્ય 2025માં ત્રણ દિવસના મિશનમાં 400 કિલોમીટરની ઉંચાઈએ પૃથ્વીની નીચલી ભ્રમણકક્ષામાં માનવોને મોકલવાનો અને તેમને સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પાછા લાવવાનો છે. ભારતીય અવકાશયાત્રીઓ એટલે કે ગગનૌટ્સ ક્રૂ મોડ્યુલની અંદર બેસીને 400 કિલોમીટરની ઉંચાઈએ ઓછી ભ્રમણકક્ષામાં પૃથ્વીની આસપાસ ફરશે. ISRO તેના ટેસ્ટ વ્હીકલ - ડેમોન્સ્ટ્રેશન (TV-D1), સિંગલ સ્ટેજ લિક્વિડ પ્રોપલ્શન રોકેટના સફળ પ્રક્ષેપણનો પ્રયાસ કરશે. ક્રૂ મોડ્યુલ સાથેનું આ પરીક્ષણ વાહન મિશન એકંદર ગગનયાન કાર્યક્રમ માટે એક મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નરૂપ છે.
પેરાશૂટ ક્યારે ખુલશે?
જ્યારે ક્રૂ મોડ્યુલ CES થી અલગ થશે, ત્યારે તેના નાના પેરાશૂટ 16.6 કિલોમીટરની ઉંચાઈ પર ખુલશે. જ્યારે કેપ્સ્યુલ 2.5 કિલોમીટરથી ઓછી ઉંચાઈ પર હશે, ત્યારે તેના મુખ્ય પેરાશૂટ ખુલશે. ક્રૂ મોડ્યુલ શ્રીહરિકોટાથી 10 કિલોમીટર દૂર બંગાળની ખાડીમાં ઉતરશે. નેવી તેને ત્યાંથી રિકવર કરશે. જ્યારે CES 14 કિલોમીટર દૂર અને ટીવી બૂસ્ટર છ કિલોમીટર દૂર દરિયામાં પડી જશે અને ડૂબી જશે.
ક્રૂ મોડ્યુલ શું છે?
ક્રૂ મોડ્યુલ એ એક ભાગ છે જેની અંદર અવકાશયાત્રીઓ બેસીને 400 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ ઓછી ભ્રમણકક્ષામાં પૃથ્વીની આસપાસ ફરશે. તે એક કેબિન જેવું છે, જેને અનેક તબક્કામાં વિકસાવવામાં આવ્યું છે. તેમાં નેવિગેશન સિસ્ટમ, ફૂડ હીટર, ફૂડ સ્ટોરેજ, હેલ્થ સિસ્ટમ અને ટોયલેટ બધું હશે. તેનો આંતરિક ભાગ ઊંચા અને નીચા તાપમાનને સહન કરશે. તે અવકાશયાત્રીઓને સ્પેસ રેડિયેશનથી પણ બચાવશે.
વિકાસ એન્જિનનો ઉપયોગ
TV-D1 વાહનમાં વિકાસ એન્જિનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. તેના આગળના ભાગમાં ક્રૂ મોડ્યુલ અને ક્રૂ એસ્કેપ સિસ્ટમ ઇન્સ્ટોલ કરેલી છે. વાહનની લંબાઈ 34.9 મીટર અને વજન 44 ટન છે. આ ઓછી કિંમતનું સિંગલ સ્ટેજ લિક્વિડ રોકેટ છે.
આવતા વર્ષે રોબોટ મોકલવાની તૈયારી
TV-D1ના સફળ પરીક્ષણ પછી ISRO વધુ ત્રણ પરીક્ષણ ફ્લાઇટ્સ D2, D3 અને D4 મોકલશે. આવતા વર્ષની શરૂઆતમાં ગગનયાન પ્રથમ માનવરહિત મિશન પ્લાન એટલે કે હ્યુમનૉઇડ રોબોટ (વ્યોમિત્ર) મોકલશે. જ્યારે સફળ થાય ત્યારે ભારતની પ્રથમ માનવ અવકાશ ઉડાન 2025 માં થવાની સંભાવના છે.
શું પ્રાપ્ત થશે?
જો ભારતનું ગગનયાન મિશન સફળ થશે તો ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને અવકાશના વાતાવરણને સમજવાની તક મળશે. આ મિશન દેશને અવકાશ સંશોધન ક્ષેત્રે તેના તકનીકી વિકાસમાં પણ સારી દિશા આપશે. મિશનની સફળતા બાદ ભારત અમેરિકા, ચીન અને રશિયા પછી આવું કરનાર ચોથો દેશ બની જશે.
તમે આ સ્થળો પર ગગનયાન મિશન લાઈવ જોઈ શકશો
TV-D1 ટેસ્ટ ફ્લાઈટ લોન્ચનું લાઈવ પ્રસારણ DD ન્યૂઝ ચેનલ પર કરવામાં આવશે અને ISRO તેની સત્તાવાર વેબસાઈટ અને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર લોન્ચનું લાઈવ સ્ટ્રીમ પણ કરશે. પરીક્ષણમાં ડ્રાઈવર રેસ્ક્યુ સિસ્ટમ, ક્રૂ મોડ્યુલ ફીચર્સ અને હાઈ એલ્ટિટ્યુડ સ્પીડ કંટ્રોલનો સમાવેશ થાય છે. આ મિશન દ્વારા વૈજ્ઞાનિકોએ ક્રૂની સલામતી સુનિશ્ચિત કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, જેને ખરેખર ગગનયાન મિશન દરમિયાન LVM-3 રોકેટ પર ક્રૂ મોડ્યુલમાં ઉડાડવામાં આવશે.
ગગનયાન મિશનનું બજેટ
ગગનયાન મિશન માટે લગભગ 9023 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું છે. ગગનયાન મિશન ભારતનું પ્રથમ માનવ અવકાશ મિશન છે જે ત્રણ દિવસ સુધી ચાલશે. જેમાં 3 સભ્યોની ટીમને પૃથ્વીની કક્ષામાં મોકલવામાં આવશે. આ પછી ક્રૂ મોડ્યુલને દરિયામાં સુરક્ષિત રીતે ઉતારવામાં આવશે.
