કવાયત / ફેક્ટરીમાં પેદા કરાશે 500 કરોડ મચ્છર, પછી છોડી દેવાશે... કેમ આવું રહી રહ્યા છે અમુક દેશો?

• અનેક દેશોમાં ડેન્ગ્યુને કેસોમાં વધારા વચ્ચે એક મોટા સમાચાર
• WMPએ જાહેરાત કરી કે તે, 10 વર્ષોમાં બ્રાઝિલમાં સુધારેલા મચ્છરો છોડશે
• આ મચ્છરોથી 7 કરોડથી વધુ લોકોને ડેન્ગ્યુ જેવી બીમારીથી બચાવી શકાય

ભારત સહિત વિશ્વનાં અનેક દેશોમાં ડેન્ગ્યુને કેસોમાં વધારા વચ્ચે એક મોટા સમાચાર સામે આવ્યા છે. વર્લ્ડ મોસ્કિટો પ્રોગ્રામ એટલે કે WMP એ એક મોટી જાહેરાત કરી છે. વાત જાણે એમ છે કે, WMPએ જાહેરાત કરી છે કે તે આગામી 10 વર્ષોમાં બ્રાઝિલના અનેક શહેરી વિસ્તારોમાં સુધારેલા મચ્છરો છોડશે. જેનાથી 7 કરોડથી વધુ લોકોને ડેન્ગ્યુ જેવી બીમારીથી બચાવી શકાય છે.

સંશોધકોએ ઓસ્ટ્રેલિયા, બ્રાઝિલ, કોલંબિયા, ઈન્ડોનેશિયા અને વિયેતનામ જેવા દેશોના પસંદગીના શહેરોમાં છોડેલા આ મચ્છરોનું પરીક્ષણ કર્યું છે. આ સુધારેલા મચ્છરો વોલ્બેચિયા બેક્ટેરિયમથી સંક્રમિત છે, જે મચ્છરને વાયરસ ફેલાવતા અટકાવે છે. આ માટે બ્રાઝિલમાં એક ફેક્ટરી બનાવવામાં આવશે. જે 2024માં કામ કરવાનું શરૂ કરશે અને દર વર્ષે 500 કરોડ મચ્છર પેદા કરશે.

શું કહ્યું WMPના વડાએ ? 
મોનાશ યુનિવર્સિટીના માઇક્રોબાયોલોજિસ્ટ અને WMPના વડા સ્કોટ ઓ'નીલ કહે છે કે, તે વોલ્બેચિયા-સંક્રમિત મચ્છરોનું ઉત્પાદન કરવા માટે વિશ્વની સૌથી મોટી ફેક્ટરી હશે. આ સાથે અમે અન્ય કોઈપણ દેશ કરતા ઓછા સમયમાં વધુ લોકોને કવર કરી શકીશું. તમને જણાવી દઈએ કે, બ્રાઝિલમાં વિશ્વમાં સૌથી વધુ ડેન્ગ્યુ સંક્રમણનો દર છે. અહીં 2022માં ડેન્ગ્યુના 20 લાખથી વધુ કેસ નોંધાયા હતા.

કેવી રીતે કામ કરશે 
બેક્ટેરિયમ વોલ્બેચિયા પિપેન્ટિસ તમામ જંતુઓની અડધી જાતિઓને ચેપ લગાડે છે. ડેન્ગ્યુ, ઝિકા, ચિકનગુનિયા અને અન્ય વાયરસ ફેલાવતા એડીસ ઇજિપ્તી મચ્છર સામાન્ય રીતે બેક્ટેરિયા વહન કરતા નથી. WMP મચ્છર એ શોધ્યા પછી વિકસાવવામાં આવ્યા હતા કે, Wolbachia-સંક્રમિત A.એજીપ્ટી મચ્છર રોગ ફેલાવે તેવી શક્યતા નથી. મચ્છર જે વાયરસ વહન કરે છે, આ બેક્ટેરિયા તે વાયરસ સાથે સ્પર્ધા કરે છે. 

હજી WHO તરફથી મળી નથી લીલી ઝંડી
આ સંશોધિત મચ્છરોને જંગલીજંગલી એ. ઇજિપ્તીથી પ્રભાવિત વિસ્તારમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. ઇજિપ્તી ઉપદ્રવગ્રસ્ત વિસ્તારો, તેઓ ધીમે ધીમે બેક્ટેરિયાને જંગલી મચ્છરોની વસ્તીમાં ફેલાવશે. Wolbachia-સંક્રમિત મચ્છરોને બ્રાઝિલમાં નિયમનકારી એજન્સીઓ દ્વારા પહેલેથી જ મંજૂરી આપવામાં આવી છે. જોકે તેને હજુ સુધી વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) તરફથી લીલી ઝંડી મળી નથી, જો આવું થાય તો આ ટેકનિકનો ઉપયોગ અન્ય દેશોમાં પણ થઈ શકે છે.

આર્જેન્ટિનામાં મચ્છરોની નસબંધી  
આર્જેન્ટીનામાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ડેન્ગ્યુનો ભયંકર પ્રકોપ જોવા મળી રહ્યો છે. ડેન્ગ્યુથી બચવા માટે આર્જેન્ટિનામાં મચ્છરોને જંતુમુક્ત કરવાની કામગીરી કરવામાં આવી રહી છે. રેડિયેશનનો ઉપયોગ કરીને મચ્છરોને જંતુમુક્ત કરવામાં આવે છે, જે તેમના DNAમાં ફેરફાર કરે છે. મચ્છરોનો સામનો કરવા માટે, નેશનલ એટોમિક એનર્જી કમિશન (CNEA) ના વૈજ્ઞાનિકો 2016 થી તેમના પર પરમાણુ નસબંધીનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. તેઓ દર અઠવાડિયે 10,000 નર મચ્છરોની જંતુમુક્ત કરી રહ્યા છે અને આ સંખ્યા વધારીને 500,000 કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. તેઓ નવેમ્બરમાં વંધ્યીકૃત મચ્છરોની પ્રથમ બેચ છોડશે.\

 

Argentina has recorded over 41,000 cases of dengue cases this year alone. In order to fight the outbreak, scientists have started sterilizing mosquitoes before releasing them into the wild https://t.co/ZXnQ96vnkb pic.twitter.com/2BHOcAqgJK

— Reuters Science News (@ReutersScience) April 17, 2023

નસબંધી પછી મચ્છર માદાઓને મળે તો પણ માદા ઈંડા ન આપી શકે 
વિજ્ઞાનીઓના મતે જ્યારે નસબંધી પછી મચ્છર માદાઓને મળે છે, ત્યારે માદા ઈંડા આપી શકતી નથી. આ રીતે આવા નર મચ્છરોને સતત છોડવાથી વેક્ટર મચ્છરની વસ્તી ઘટાડી શકાય છે. આર્જેન્ટિનામાં આ વર્ષે ડેન્ગ્યુના 41,000 થી વધુ કેસ નોંધાયા છે, જે 2020 અને 2016ના ફાટી નીકળવાના સમાન સ્તરથી વધુ છે. નેશનલ એટોમિક એનર્જી કમિશન (CNEA)ના જીવવિજ્ઞાની મારિયાનેલા ગાર્સિયા આલ્બા કહે છે કે આપણા દેશ અને દુનિયામાં વધતા તાપમાનને કારણે આ મચ્છરો વધી રહ્યા છે. અને તેમની વસ્તી દક્ષિણ તરફ વધી રહી છે.