મિઝોરમ / શું ઈન્દિરા ગાંધીના બોડીગાર્ડની પાર્ટી બનાવશે આ રાજ્યમાં સરકાર? ઈતિહાસ જાણીને લાગશે નવાઈ

• 6 રાજકીય પાર્ટીએ સાથે મળીને 2017 માં એક આંદોલન જૂથ બનાવ્યું
• તેને ZPM 'જોરમ પીપલ્સ મૂવમેન્ટ' નામ આપવામાં આવ્યું હતું
• ઈન્દિરા ગાંધીના સિક્યોરીટી ચીફ રહ્યા હતા લાલદુહોમા 

વર્ષ 2012માં દિલ્હીના રાજકારણમાં એક મોટો બદલવા જોવા મળ્યો હતો. વર્ષોથી સત્તામાં રહેલી કોંગ્રેસને પડકારવા માટે એક નવી પાર્ટી મેદાનમાં આવી હતી અને એ પાર્ટીનું નામ હતું આમ આદમી પાર્ટી. આ પક્ષ 2011ના અન્ના હજારેના 'લોકપાલ આંદોલન'માંથી ઉભરી આવ્યો હતો. અરવિંદ કેજરીવાલ આ પાર્ટીના સ્થાપક બન્યા. માત્ર 5 વર્ષ પછી ઇતિહાસ ફરી વળ્યો. પરંતુ આ વખતે દિલ્હીથી 2000 કિલોમીટર દૂર મિઝોરમમાં થયું.

#WATCH | After, ECI revises the date of counting for the General Election to the Legislative Assembly of Mizoram from 3rd to 4th Dec, ZPM (Zoram People's Movement) candidate Lalnghinglova Hmar says, "...We all know Mizoram is a Christian majority state...Counting votes on Sunday… pic.twitter.com/Im36BCGVno

— ANI (@ANI) December 2, 2023

6 નાના રાજકીય પક્ષોએ મળીને એક જૂથ બનાવ્યું. જે પાછળથી રાજકીય પાર્ટી પણ બની ગઈ. 4 વર્ષ પહેલા બનેલી આ પાર્ટીએ વર્ષોથી સત્તામાં રહેલી કોંગ્રેસ અને MNFને મોટો ઝટકો આપ્યો છે. આ પાર્ટી ZPM એટલે કે જોરમ પીપલ્સ મૂવમેન્ટ છે. ચાલો જાણીએ ZPM નો અત્યાર સુધીનો ઇતિહાસ કેવો રહ્યો છે.. 

મિઝોરમને 1972માં કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બનાવવામાં આવ્યું હતું અને ત્યાર સુધી તે આસામ રાજ્યનો જિલ્લો હતો. 15 વર્ષ પછી મિઝો નેશનલ ફ્રન્ટ એટલે કે MNFની ચળવળને કારણે મિઝોરમને સંપૂર્ણ રાજ્યનો દરજ્જો મળ્યો હતો. મિઝો ચળવળના નેતા લાલડેંગા એ બાદ સમગ્ર રાજ્યના પ્રથમ મુખ્યમંત્રી બની ગયા હતા. થોડા વર્ષો પછી તેમનું અવસાન થયું ત્યારબાદ તેમના અનુગામી જોરમથાંગા દ્વારા કમાન્ડ લેવામાં આવ્યો, જે હજુ પણ મિઝોરમના મુખ્યમંત્રી છે. કોંગ્રેસ પણ મજબૂત સ્થિતિમાં હતી, તેમના નેતા લાલ થનહાવલા પણ ત્રણ વખત મુખ્યમંત્રી રહી ચૂક્યા છે. પરંતુ રાજ્યની રચના પછી સત્તાની કમાન MNF અથવા કોંગ્રેસના હાથમાં રહી હતી.

6 રાજકીય પાર્ટીએ સાથે મળીને 2017 માં એક આંદોલન જૂથ બનાવ્યું. તેને ZPM 'જોરમ પીપલ્સ મૂવમેન્ટ' નામ આપવામાં આવ્યું હતું. આ પક્ષોના નામ હતા...
- મિઝોરમ પીપલ્સ કોન્ફરન્સ
- જોરમ નેશનલ પાર્ટી
- જોરમ એકસોડ મુવમેન્ટ 
- જોરમ ડિસેંટલાઇઝેશન ફ્રન્ટ 
- જોરમ રિફોર્મેશન ફ્રન્ટ
- મિઝોરમ પીપલ્સ પાર્ટી

ઈન્દિરા ગાંધીના સિક્યોરીટી ચીફ રહ્યા હતા લાલદુહોમા 
લાલદુહોમા આ આંદોલનનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા. લાલદુહોમા એક નિવૃત્ત આઈપીએસ અધિકારી છે જે એક સમયે ઈન્દિરા ગાંધીના સિક્યોરીટી ચીફ હતા. આ એ જ વ્યક્તિ છે જ્યારે મિઝોરમમાં મિઝો નેશનલ ફેમીન ફ્રન્ટ (જે પાછળથી MNF બન્યું) ચળવળ તેની ટોચ પર હતી. MNF ચીફ લાલડેંગાની લોકપ્રિયતા વધી રહી હતી. તેમણે અલગ દેશની માંગ માટે હિંસાનો માર્ગ અપનાવ્યો હતો. પછી લાલદુહોમાને ઈન્દિરા ગાંધીએ લાલડેંગા સાથે વાત કરવા મોકલ્યા. આ સિવાય લાલદુહોમા મિઝોરમ લોકસભા સીટથી સાંસદ પણ રહી ચુક્યા છે.

Pradeep Bhandari releases Jan Ki Baat Exit Poll numbers for Mizoram Elections 2023:

• Zoram People’s Movement is projected to get seat share in the range of 15 - 25 seats.

• Zoramthanga led MNF is projected to get seat share in the range of 10 seats to 14 seats

•… pic.twitter.com/pY2Ks58QuI

— Jan Ki Baat (@jankibaat1) November 30, 2023

2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં આંદોલનકારી જૂથ ZPM એ કેટલાક અપક્ષ ઉમેદવારોને સમર્થન આપ્યું હતું. આ જૂથના ઉમેદવારોએ કુલ 40 બેઠકોમાંથી 36 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. આ તમામ ઉમેદવારો એક જ ચૂંટણી ચિન્હ અને વિચારધારા પર લડ્યા હતા જેમાંથી 8 ઉમેદવારો જીત્યા હતા. કોંગ્રેસની સરકાર હતી, પરંતુ ZPMના વડા લાલદુહોમાએ મુખ્ય પ્રધાન પીયુ લાલથાનહવલાને સેરછિપ બેઠક પરથી હરાવ્યા હતા. જો કે MNF સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી આવી, સરકાર રચાઈ, જોરમથાંગા ફરીથી મુખ્યમંત્રી બન્યા.

40 બેઠકોવાળી મિઝોરમ વિધાનસભામાં અત્યાર સુધી ફક્ત કોંગ્રેસ અને MNF સત્તા પર પોતાનો અધિકાર દર્શાવી રહ્યા હતા. ZPM માટે વસ્તુઓ અચાનક થોડી બદલાઈ ગઈ હતી. પરંતુ અત્યારે પણ વિજેતા ઉમેદવારો અપક્ષ હતા. આ જીત સાથે જ આનંદપૂર્વક, ZPM પક્ષોએ તેને આંદોલનથી અલગ પક્ષ બનાવવાની જાહેરાત કરી. જાન્યુઆરી 2019માં, ZPMએ ચૂંટણી પંચમાં પક્ષની નોંધણી માટે અરજી કરી અને જુલાઈ સુધીમાં ચૂંટણી પંચે પણ લીલી ઝંડી આપી. રાજકીય પક્ષ બનવાને કારણે, આ વર્ષે ZPMને સમર્થન આપતી સૌથી મોટી પાર્ટી મિઝોરમ પીપલ્સ કોન્ફરન્સે આ ગઠબંધન છોડી દીધું. 2020 માં કેટલાક વધુ સભ્યોએ જોડાણથી પોતાને દૂર કર્યા.

એવામાં હવે આ વર્ષ એટલે કે વર્ષ 2023 ZPM માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ હતું. લુંગલી મ્યુનિસિપલ કાઉન્સિલની ચૂંટણી તે જ વર્ષે યોજાઈ હતી. ZPMએ આ ચૂંટણીમાં તમામ પક્ષોને હરાવ્યા હતા. કાઉન્સિલની 11માંથી 11 બેઠકો જીતીને એ સ્પષ્ટ થઈ ગયું કે મિઝોરમમાં એક નવો ખેલાડી આવ્યો છે. હવે લાલદુહોમા 2023ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ZPM તરફથી મુખ્યમંત્રી પદના દાવેદાર છે.

મહત્વનું છે કે એક્ઝિટ પોલમાં ZPMને 28 થી 35 બેઠકો મળવાની ધારણા છે.  આ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ZPM એ તમામ 40 બેઠકો પર તેના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા. ચૂંટણી પહેલા ZPM ને ​​લઈને લોકોનો મૂડ સકારાત્મક જણાતો હતો. આ વખતે લોકોએ પરિવર્તનની પણ વાત કરી. એક્ઝિટ પોલ મુજબ ફેરફારો શક્ય છે, પરંતુ વાસ્તવિક ચિત્ર 4 ડિસેમ્બરે પરિણામ આવ્યા બાદ જ સ્પષ્ટ થશે.