હવે દિવાળીને આડે માંડ એક દિવસ બાકી રહ્યો છે. ત્યારે ફટાકડા ખરીદવા લોકોની ભીડ બજારમાં ઉમટી રહી છે. લોકો ફટાકડા ફોડીને ધૂમધામથી દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવાના મૂડમાં છે. પરંતુ આ વર્ષે હજુ ગ્રીન ક્રેકર્સની તંગીના કારણે લોકો કયા ફટાકડા ખરીદવા તેને લઈને મુંજવણ અનુભવી રહ્યા છે. સુપ્રીમ કોર્ટે હવાનું પ્રદુષણ રોકવા ફટાકડા ઉદ્યોગમાં હસ્તક્ષેપ કરીને ગ્રીન ફટાકડાના વપરાશ પર ભાર મૂક્યો છે. બીજી તરફ સરકારે આ દિવાળીમાં ગ્રીન ફટાકડાને મંજૂરી તો આપી દીધી પરંતુ બજારમાં માંગ પ્રમાણે હજુ ફટાકડા ઉપલબ્ધ નથી. ગ્રીન ફટાકડાની તંગીનું શું છે કારણ?
સુપ્રીમ કોર્ટે હવાનું પ્રદુષણ રોકવા ફટાકડા ઉદ્યોગમાં હસ્તક્ષેપ કરીને ગ્રીન ફટાકડાના વપરાશ પર ભાર મૂક્યો
ગ્રીન ફટાકડાને સળગાવવાથી ખૂબ ઓછું પ્રદુષણ થાય છે
પરંતુ લોકોની ડિમાન્ડ પ્રમાણે બજારમાં ગ્રીન ફટાકડા ઉપલબ્ધ થયાં નથી
દિવાળીએ જેટલું પ્રકાશનું પર્વ છે એટલું જ ધૂમ ધડાકાના પર્વ તરીકે પણ મહત્વ ધરાવે છે. આથી લોકો આ દિવસોમાં ફટાકડાની ખરીદી કરવા બજારમાં મોટી સંખ્યામાં ઊમટી રહ્યા છે. પ્રતિબંધ છતાં પણ બજારમાં હાલ પરંપરાગત ફટાકડાની વિવિધ વેરાયટી જોવા મળી રહી છે. લોકો ખરીદી પણ રહ્યા છે. જો કે, વાયુ પ્રદુષણ માટે જેટલી સરકાર અને સુપ્રીમ કોર્ટ જાગૃત છે તેટલાં નાગરિકો પણ જાગૃત છે. આથી લોકો બજારમાં હવે ગ્રીન ફટાકડાની માગ કરવા લાગ્યા છે પરંતુ ખાટલે મોટી ખોડ તેમ બજારમા લોકોની ડિમાન્ડ પ્રમાણે ગ્રીન ફટાકડા ઉપલબ્ધ થયાં નથી.
ગ્રીન ફટાકડાને સળગાવવાથી ખૂબ ઓછું પ્રદુષણ થાય છે
આપને જણાવી દઈએ કે, ગ્રીન ફટાકડા એને કહેવાય છે જેને સળગાવવાથી ખૂબ ઓછું પ્રદુષણ થાય છે. આ ફટાકડામાંથી નાઈટ્રોજન અને સલ્ફર ડાયોક્સાઈડ ગેસનું ઓછું ઉત્સર્જન થાય છે. ગ્રીન ફટાકડા તૈયાર કરવા એલ્યુમિનિયમની માત્રા ખૂબ ઓછી વપરાય છે.
ગ્રીન ફટાકડા મળી રહ્યા છે ત્યાં પણ વેરાયટિની કમી
સરકારે આ દિવાળીમાં ગ્રીન ફટાકડાને મંજૂરી તો આપી દીધી પરંતુ હજુ આ ગ્રીન ફટાકડા ગણ્યાગાંઠયા કેટલાક વેપારીઓ પાસે જ ઉપલબ્ધ છે. એ પણ લાઈસન્સ ધારક વેપારીઓ પાસે જ ઉપલબ્ધ છે. પરંતુ જ્યાં આ ગ્રીન ફટાકડા મળી રહ્યા છે ત્યાં પણ વેરાયટિની કમી છે. આથી લોકોએ પરાણે પરંપરાગત ફટાકડા ખરીદવા તરફ વળવું પડ્યું છે.
સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશ બાદ બજારમાં ગ્રીન ફટાકડા વેચવાનું વલણ તો વધ્યું છે, પરંતુ ગ્રીન ફટાકડાના નામે માત્ર ફૂલઝડી અને અનાર જ જોવા મળી રહ્યા છે. આ માટે છૂટક વેપારીઓ ફટાકડા ઉત્પાદકોને જવાબદાર ઠેરવી રહ્યા છે. પરંતુ આ માટે માત્ર ઉત્પાદકો જ જવાબદાર નથી. ગ્રીન ફટાકડા બનાવવા સંબંધી સરકારની લાઈસન્સ પોલીસી અને કેટલાક નિયમોના કારણે ઉભી થયેલી ભ્રમની સ્થિતિ પણ જવાબદાર છે.
ગ્રીન ફટાકડાના ઉત્પાદન અંગે સરકારે ખૂબ મોડેથી આદેશ જાહેર કર્યો હતોઃ ફટાકડા નિર્માતા
વળી કેટલાક ફટાકડા નિર્માતાઓનું કહેવું છે કે, ગ્રીન ફટાકડાના ઉત્પાદન અંગે સરકારે ખૂબ મોડેથી આદેશ જાહેર કર્યો હતો. આથી વેપારીઓને લાઈસન્સ મેળવવામાં અને પેકિંગ પ્રોસેસ પૂરી કરવામાં સમય મળ્યો નથી. વળી ગ્રીન ફટાકડા માટે ગ્રીન ફોર્મ્યૂલાની ટ્રેનિંગ, વળી મેન્યુઅલના બદલે મશીનથી કામગીરીની વ્યવસ્થા કરવી તથા ફટાકડાનુ ટકાઊ પણું વધારવાના પ્રયોગ કરવા તથા તેનું વહન કરવું વગેરે પ્રક્રિયામાં પર્યાપ્ત સમય મળ્યો નથી. આથી બજારમાં લોકોની માગ પ્રમાણે ફટાકડા ઉપલબ્ધ કરી શકાય નથી.
હાલતો બજારમાં ગ્રીન ફટાકડાની સારી ડિમાન્ડ છે અને લોકોની પર્યાવરણ અંગેની જાગૃતિ પણ વધી છે. પરંતુ ગ્રીન ફટાકડા વેરાયટિનીની અપૂરતી ઉપલબ્ધતા અને ઊંચી કિંમતોના કારણે ગ્રાહકોને મુશ્કેલી પડી રહી છે. આશા રાખીએ 2020ની દિવાળી સંપૂર્ણ રીતે ગ્રીન ફટાકડાથી ઉજવાય.