- દર વર્ષે સૂર્યની રાશિ પરિવર્તનમાં 20 મિનિટનો તફાવત હોય
- આ રીતે 72 વર્ષમાં 24 કલાક કે એક દિવસનો તફાવત છે
- સૂર્યએ આજે એટલે કે 15મી જાન્યુઆરીએ મકર રાશિમાં પ્રવેશ કર્યો
સૂર્ય ચોક્કસ સમયગાળા પછી તેની રાશિ બદલી નાખે છે, આવી સ્થિતિમાં આ દિવસને સંક્રાંતિ કહેવામાં આવે છે. સૂર્ય આજે એટલે કે 15મી જાન્યુઆરીએ મકર રાશિમાં પ્રવેશ કર્યો છે. જ્યારે સૂર્ય મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે તેને મકરસંક્રાંતિ કહેવામાં આવે છે. હિંદુ ધર્મમાં મકરસંક્રાંતિનું વિશેષ મહત્વ છે. આ દિવસે સ્નાન અને દાન કરવાથી પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. જો કે ઉલ્લેખનિય છે કે 14 જાન્યુઆરીએ જ ઉત્તરાયણ અને 15મીએ વાસી ઉત્તરાયણ હોય છે પરંતુ સૂર્યના ગોચર પ્રમાણે જોવા જઈએ તો 15મીએ ઉત્તરાયણ છે. મકરસંક્રાંતિ મલમાસ અથવા ખરમાસનો અંત દર્શાવે છે, જે હિંદુ (પંચાંગ) કેલેન્ડરમાં અશુભ મહિનો છે. સૂર્યનો મકર રાશિમાં પ્રવેશ હવામાનમાં પરિવર્તનની શરૂઆત દર્શાવે છે. તે ઉત્તરમાં લોહરી, આસામમાં બિહુ અને દક્ષિણમાં પોંગલ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. મકરસંક્રાંતિનું વિશેષ મહત્વ ઉત્તર દિશામાંથી આવતા સૂર્યના કિરણોને કારણે છે, જેને દેવતાઓનો વાસ માનવામાં આવે છે. તેથી આ દિવસથી શુભ શક્તિઓનો ઉદય થાય છે અને દક્ષિણ દિશામાં રહેતી અશુભ શક્તિઓની શક્તિ ઓછી થાય છે.
15મી જાન્યુઆરી 2080 સુધી ઉજવવામાં આવશે
મકરસંક્રાંતિ લાંબા સમયથી 14 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવે છે, તે 2019 થી 15 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવે છે. છેલ્લા છ વર્ષોમાં માત્ર વર્ષ 2021 અપવાદ હતું જ્યારે મકરસંક્રાંતિ 14 જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવી હતી. પરંતુ હવે 2080 સુધી મકરસંક્રાંતિ 15 જાન્યુઆરીએ જ ઉજવવામાં આવશે.
બદલાવ શા માટે?
માન્યતા અનુસાર દર વર્ષે સૂર્યની રાશિ પરિવર્તનમાં 20 મિનિટનો તફાવત હોય છે. આ સમયગાળો ત્રણ વર્ષમાં એક કલાક વધી જાય છે. આ રીતે 72 વર્ષમાં 24 કલાક કે એક દિવસનો તફાવત છે. તેથી જ મકરસંક્રાંતિ પણ એક દિવસ આગળ વધે છે. હિંદુ કેલેન્ડર નક્કી કરતી સંસ્થા અનુસાર, સૂર્યના ગ્રહોની ગોઠવણીમાં ફેરફાર થાય છે, જેના કારણે કેલેન્ડર બનાવવામાં આવે છે. કેલેન્ડર મુજબ, આ વખતે મકરસંક્રાંતિ આગામી 56 વર્ષ સુધી 15મી જાન્યુઆરીએ ઉજવવામાં આવશે. 13 અને 14 જાન્યુઆરીએ લોહરી, પોંગલ અને બિહુની ઉજવણી ચાલુ રહેશે. કારણ કે આ તહેવારો હિંદુ કેલેન્ડરમાં થયેલા ફેરફાર પ્રમાણે નહીં પણ તારીખ પ્રમાણે ઉજવવામાં આવે છે. જ્યોતિષીએ મકરસંક્રાંતિને એક દિવસ મોકૂફ રાખવાની પરંપરાને નકારી કાઢી છે. તેમના મતે મકરસંક્રાંતિ હજુ 14 જાન્યુઆરીએ જ ઉજવવી જોઈએ. તેમણે કહ્યું કે જે લોકો 14 જાન્યુઆરીએ મકર સંક્રાંતિની ઉજવણી કરી રહ્યા છે તેઓ યોગ્ય કરી રહ્યા છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે હવે દરેક તહેવાર બે દિવસ ઉજવાય છે, આ પરંપરા ખોટી છે.
આ દિવસે શું કરવું
મકરસંક્રાંતિ પર સ્નાન કર્યા પછી દાન આપવાની પરંપરા છે. ખીચડી ખાવામાં ખવાય છે. તેની સાથે તલના લાડુ કે તિલકૂટ ખાવામાં આવે છે. મકરસંક્રાંતિના દિવસે ગંગા કે અન્ય કોઈ નદીમાં સ્નાન કરવાનું ઘણું મહત્વ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે વ્યક્તિ પાપોથી મુક્ત થઈને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરે છે. આ દિવસે અન્ય કોઈ નદીમાં સ્નાન કરવાથી ગંગા સ્નાન જેટલું જ પુણ્ય મળે છે. મકરસંક્રાંતિ પર દાનનું પણ ઘણું મહત્વ છે. મકરસંક્રાંતિ પર મુખ્યત્વે ચોખા, અડદની દાળ, મીઠું, ઘી, તલના લાડુ, ગોળ, ગાજર, બટાકા અને અન્ય ફળોનું દાન કરવામાં આવે છે.
વધુ વાંચો : કન્યા, તુલા અને મકર... આ રાશિના જાતકો થઈ જશે માલામાલ, એક વર્ષ બાદ શનિની રાશિમાં બુધનું ગોચર
આ ન કરવું જોઈએ
કેટલીક એવી વસ્તુઓ છે જે મકરસંક્રાંતિના દિવસે ભૂલથી પણ ન કરવી જોઈએ, નહીં તો મુશ્કેલીમાં મુકાઈ શકો છો.મકર સંક્રાંતિના દિવસે માંસ ન ખાવું જોઈએ. આ ઉપરાંત તામસિક ભોજનથી દૂર રહેવું જોઈએ. આવું કરવાથી તમારા જીવન પર નકારાત્મક અસર પડી શકે છે. જો તમારા ઘરે કોઈ ગરીબ આવે તો તેને દાન અને દક્ષિણા આપીને વિદાય આપો. કોઈનો દુરુપયોગ ન કરો, તેનાથી નકારાત્મક પ્રભાવ વધે છે અને તમારા જીવનમાં દુ:ખ આવે છે.
