- સગીરા રેપ કેસમાં પટણા હાઈકોર્ટનો મહત્વનો ચુકાદો
- સગીરની ઉંમર નક્કી થાય તો જ આરોપી સામે પોક્સો લાગી શકે
- પીડિતાના નિવેદનને નક્કર પુરાવા તરીકે ન ગણી શકાય
પટણા હાઈકોર્ટનો એક ચુકાદો છે કે જો સગીરની ઉંમર નક્કી ન થઈ શકે તો આરોપીને પોક્સો (યૌન અપરાધ સામે રક્ષણ) કાયદા હેઠળ દોષી ન ઠેરવી શકાય. જસ્ટિસ આલોક કુમાર પાંડેએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે કોડ ઓફ ક્રિમિનલ પ્રોસિજર (સીઆરપીસી)ની કલમ 164 હેઠળ પીડિતાના નિવેદનને નક્કર પુરાવા તરીકે ન ગણી શકાય. સિંગલ જજે જણાવ્યું હતું કે, "દેખીતી રીતે, જરનૈલ સિંહના કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટે આપેલી દલીલના પ્રકાશમાં, ફરિયાદી પક્ષ દ્વારા કાયદા હેઠળ નિર્ધારિત પ્રક્રિયાને અનુસરીને પીડિતા સગીર હોવાનું સાબિત કરવા માટે કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી ન હતી.
પીડિતાની ઉંમર નક્કી થાય તો જ પોક્સો લાગી શકે
પીડિતાની ઉંમર નક્કી કરવા માટે ફરિયાદી પક્ષ દ્વારા કોઈ પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો ન હતો તે બાબતને ધ્યાને લઈ કોર્ટે એક આરોપીને નિર્દોષ જાહેર કર્યો હતો. કોર્ટે અપીલકર્તાની દલીલોમાં તથ્યો શોધી કાઢ્યા બાદ ટ્રાયલ કોર્ટના દોષિત ઠેરવવાના આદેશને બાજુએ મૂકી દીધો હતો કે ફરિયાદી ઘટના સમયે ભોગ બનનાર સગીર હતી તે વાજબી શંકાથી આગળ સાબિત કરવામાં નિષ્ફળ ગઈ હતી.
આરોપી પર શું લાગ્યો હતો આરોપ
આરોપીએ ટ્રાયલ કોર્ટ દ્વારા પસાર કરવામાં આવેલા 2022 ના આદેશને પડકાર્યો હતો, જેમાં તેને સગીર છોકરીની ખરીદી, બળાત્કાર અને પોક્સો એક્ટ હેઠળના ગુનાઓ માટે દોષી ઠેરવવામાં આવ્યો હતો. ફરિયાદી પક્ષના જણાવ્યા અનુસાર, 14 વર્ષની પીડિતાનું આરોપીએ લગ્નના ઇરાદાથી અપહરણ કર્યું હતું. જોકે, આરોપીએ દાવો કર્યો હતો કે ફરિયાદી પક્ષ એ સાબિત કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો હતો કે ઘટના સમયે પીડિતા સગીર હતી. વધુમાં એવી રજૂઆત કરવામાં આવી હતી કે, પુરાવા રજૂ કરતી વખતે પીડિતાએ પોતે જ દાવો કર્યો હતો કે તેની ઉંમર 20 વર્ષ છે.
કોર્ટે શંકાનો લાભ આપીને આરોપીને છોડી મૂક્યો
ઉંમર નક્કી કરવાના મુદ્દે આરોપીની તરફેણમાં ચુકાદો આપતી વખતે કોર્ટે એમ પણ કહ્યું હતું કે ટ્રાયલ કોર્ટ સમક્ષ પીડિતાનું નિવેદન વિશ્વસનીય ગણી શકાય નહીં કારણ કે તે મેજિસ્ટ્રેટ સમક્ષ તેના નિવેદન સાથે અસંગત છે. જસ્ટીસે નોંધ્યું હતું કે, તેના પુરાવા આત્મવિશ્વાસને પ્રેરિત કરતા નથી અને આવા પુરાવા વિશ્વાસપાત્ર હોઈ શકે નહીં. કોર્ટે એ હકીકતની પણ નોંધ લીધી હતી કે ફોજદારી કાર્યરીતિ સંહિતાની કલમ 53એ (મેડિકલ પ્રેક્ટિશનર દ્વારા બળાત્કારના આરોપી વ્યક્તિની સુનાવણી) હેઠળ આરોપીની તપાસ કરવામાં આવી ન હતી. પુરાવાની તપાસ પર, અદાલતે તારણ કાઢ્યું હતું કે કથિત ગુનાઓ વાજબી શંકાથી આગળ સાબિત થયા નથી અને તેથી, શંકાનો લાભ આરોપીની તરફેણમાં ગયો હતો.
