તમારા કામનું / NIL ITR શું છે અને તમારે તેને શા માટે ફાઇલ કરવું જોઈએ? જાણો ઝીરો ITR ફાઇલ કરવાના ફાયદા

• 31 જુલાઈ સુધીમાં આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવું જરૂરી છે
• NIL ITR શું છે અને તમારે તેને શા માટે ફાઇલ કરવું જોઈએ?
• શું NIL ITR ભરવું સમજદારીનું કામ છે? 

જુલાઈ મહિનો એટલે કે ટેક્સ ભરવાની સિઝન આવી ગઈ છે. સામાન્ય પગારદાર કરદાતાઓએ 31 જુલાઈ સુધીમાં તેમનું આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવું જરૂરી છે. 31મી જુલાઈ પછી તમારે 5000નો દંડ ભરવો પડશે. વર્તમાન વર્ષમાં ટેક્સ પ્રક્રિયામાં મોટો ફેરફાર આવકવેરા માટે છૂટ મળતી રકમ સંબંધિત છે. જો તમારી કુલ આવક નાણાકીય વર્ષ 2022-23 (AY 2022-23) માં મૂળભૂત મુક્તિ મર્યાદા કરતાં ઓછી છે, તો તમારે આવકવેરા રિટર્ન (ITR) ફાઇલ કરવું ફરજિયાત નથી. 

જો કોઈ વ્યક્તિ જૂની કર વ્યવસ્થા પસંદ કરે છે તો મૂળભૂત મુક્તિ મર્યાદા નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં વ્યક્તિની ઉંમર પર નિર્ભર રહેશે. જો કે જો કોઈ વ્યક્તિ નવી કર વ્યવસ્થા પસંદ કરે છે, તો વ્યક્તિની ઉંમરને ધ્યાનમાં લીધા વિના મૂળભૂત મુક્તિ મર્યાદા રૂ. 3 લાખ છે. જો તમારે ફરજિયાતપણે ITR ફાઇલ કરવાની જરૂર ન હોય તો પણ તેને ફાઇલ કરવાનો સારો નિર્ણય ફાયદાકારક રહેશે. 

NIL ITR શું છે અને તમારે તેને શા માટે ફાઇલ કરવું જોઈએ?
શૂન્ય ITR ને સામાન્ય રીતે Nil ITR તરીકે ઓળખવામાં આવે છે જ્યાં કરદાતા પર કોઈ કર જવાબદારી હોતી નથી. આનું કારણ એ હોઈ શકે છે કે કરદાતાની આવક મૂળભૂત મુક્તિ મર્યાદાથી ઓછી છે અથવા સ્પષ્ટ કપાત અને મુક્તિનો દાવો કર્યા પછી કરદાતાની ચોખ્ખી કુલ આવક મૂળભૂત મુક્તિ મર્યાદાથી ઓછી છે." એવા કિસ્સાઓ હોઈ શકે છે કે જ્યાં લાભ મેળવ્યા પછી કલમ 87A હેઠળ મુક્તિ મળે અને કુલ કર જવાબદારી શૂન્ય થઈ જાય છે. આવા કિસ્સાઓમાં પણ રિટર્ન ફાઈલ કરવામાં આવશે તેને NIL ITR તરીકે ઓળખવામાં આવશે."

શું NIL ITR ભરવું સમજદારીનું કામ છે? 
"જો કોઈ વ્યક્તિ વર્તમાન જોગવાઈઓ હેઠળ આવકવેરો ચૂકવવા માટે જવાબદાર ન હોય તો પણ તેના માટે આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવું સમજદારીભર્યું છે જેથી કોઈ ચોક્કસ નાણાકીય વર્ષની આવક રેકોર્ડ પર લાવી શકાય. તે ITR દ્વારા તમારી તમામ કાનૂની આવકનો રેકોર્ડ છે પછી ભલે તે કરપાત્ર ન હોય.

ઝીરો ITR ફાઇલ કરવાના ફાયદા:
લોન મેળવવા માટે સરળ: આવકવેરા રિટર્ન ભારત સરકાર તરફથી આવકના પુરાવાના પ્રમાણિત દસ્તાવેજ તરીકે કાર્ય કરે છે. વધુમાં ધિરાણ આપતી બેંકો અને સંસ્થાઓને ITR સબમિટ કરવાથી લોન મંજૂરીની પ્રક્રિયા સરળ થઈ શકે છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે જ્યારે પણ કોઈ વ્યક્તિ લોન માટે અરજી કરે છે, ત્યારે ધિરાણ આપનાર સંસ્થા અરજદારની ક્રેડિટપાત્રતા તપાસશે અને તેના આધારે લોનની રકમ મંજૂર કરશે. ટૂંકમાં, જો તમારી પાસે કાનૂની આવકનો પુરાવો દસ્તાવેજ છે જેમ કે ITR ફાઇલ કરવામાં આવે છે, તો તે તમારા લોન કેસમાં મદદ કરી શકે છે.

શિષ્યવૃત્તિ મેળવવી પણ સરળ : કેટલાક શિષ્યવૃત્તિના કેસોમાં તેના માટે અરજી કરનાર વિદ્યાર્થીએ આવકવેરા રિટર્નના પુરાવા સબમિટ કરવાની જરૂર પડી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે કેટલીક ખાસ સરકારી શિષ્યવૃત્તિઓ છે જેમાં સમગ્ર પરિવારની આવક ચોક્કસ રકમની નીચે હોવી જરૂરી છે. 

વિઝા : વિઝા સત્તાવાળાઓને સામાન્ય રીતે વિદેશમાં મુસાફરી કરવા માટે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોના ITRની જરૂર પડે છે. આનું કારણ એ છે કે, જે વિદેશમાં પ્રવાસ કરવા ઈચ્છે છે તેણે વિઝા આપતા પહેલા તેમની આવકનું સ્તર ચકાસવું પડશે. તેથી, વિઝા અરજી કરતી વખતે ITR, બેંક સ્ટેટમેન્ટ અને અન્ય નાણાકીય દસ્તાવેજો સાથે સબમિટ કરવા જરૂરી છે.

TDS ના રિફંડનો દાવો કરવો: ફોર્મ 15G/H ની રજૂઆત નાણાકીય સંસ્થાઓ દ્વારા TDS કપાતને અટકાવશે. પરંતુ જો કોઈ કારણોસર ફોર્મ સમયસર ફાઈલ કરી શકાયું નથી, તો આ TDS રકમ રિફંડ તરીકે પાછી મેળવવા માટે શૂન્ય ITR ફાઈલ કરવું જોઈએ. ઉપરોક્ત તમામ કેસો સિવાય કે જ્યાં શૂન્ય ITR ફાઇલ કરવાથી મદદ મળશે, એવા અન્ય કિસ્સાઓ છે કે જ્યાં આવકવેરા અધિનિયમ, 1961 એ વ્યક્તિની આવકના સ્તરને ધ્યાનમાં લીધા વિના ITR ફાઇલ કરવાનું ફરજિયાત બનાવ્યું છે.