ભારતના ત્રીજા ચંદ્ર મિશન 'ચંદ્રયાન-3' આજે બપોરે 2.35 કલાકે ચંદ્ર તરફ ઉડાન ભરી.615 કરોડના ખર્ચે તૈયાર થયેલું આ મિશન લગભગ 42 દિવસની મુસાફરી બાદ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક લેન્ડ કરશે.
Share
મિશન 'ચંદ્રયાન-3'ના લોન્ચિંગ માટે કાઉન્ટડાઉન શરૂ
ચંદ્રયાન-3 આજે બપોરે 2.35 કલાકે ચંદ્ર તરફ ઉડાન ભરી
રૂપિયા 615 કરોડના ખર્ચે તૈયાર થયું છે મિશન 'ચંદ્રયાન-3'
ચંદ્રયાન-3' ભારતના સ્પેસ ઇતિહાસમાં એક નવો અધ્યાય લખે છે. તે દરેક ભારતીયના સપના અને મહત્વાકાંક્ષાઓને ઘણી ઉપર લઈને જઈ રહ્યું છે. આ ખાસ સિદ્ધિ આપણા વૈજ્ઞાનિકોના અવિરત સમર્પણનો પુરાવો છે. હું તેમની કુશળતાને સલામ કરું છું," - પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી
Chandrayaan-3 scripts a new chapter in India's space odyssey. It soars high, elevating the dreams and ambitions of every Indian. This momentous achievement is a testament to our scientists' relentless dedication. I salute their spirit and ingenuity! https://t.co/gko6fnOUaK
LVM3 M4 વ્હીકલને સફળતાપૂર્વક ઓર્બિટમાં લોન્ચ કર્યા બાદ ચંદ્રયાન3 પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટર પી વીરમુથુવેલ અને ISROના વડા એસ સોમનાથેકહ્યું "ચંદ્રયાન-3, તેની ચોક્કસ ઓર્બિટમાં ચંદ્ર પર તેની યાત્રા શરૂ કરી દીધી છે. અવકાશયાન હાલ સામાન્ય સ્થિતિમાં છે,"
#WATCH | #Chandrayaan3 project director P Veeramuthuvel and ISRO chief S Somanath share their delight after the LVM3 M4 vehicle successfully launched it into orbit.
"Chandrayaan-3, in its precise orbit, has begun its journey to the Moon. Health of the Spacecraft is normal," says… pic.twitter.com/nL52Ue5e7D
યુનિયન મિનિસ્ટર ઓફ સ્ટેટ ફોર સાઇન્સ એન્ડ ટેક્નોલોજી જિતેન્દ્ર સિંહે ISROના અધ્યક્ષ એસ સોમનાથ અને તેમની ટીમને ચંદ્રયાન 3 ભારતના ત્રીજા ચંદ્ર મિશનના સફળ લોન્ચિંગ બદલ અભિનંદન પાઠવ્યા
#WATCH | Union Minister of State for Science and Technology Jitendra Singh congratulates ISRO Chairman S Somanath and his team for the successful launch of Chandrayaan 3 India's 3rd Moon mission. pic.twitter.com/NJjvb3Q4Cg
ISROના વૈજ્ઞાનિકોએ લોન્ચ વ્હીકલથી સેટેલાઈટને સફળ રીતે અલગ કરવાની જાહેરાત કરી. ઉપગ્રહને હવે ચંદ્ર પર તેની મુસાફરી શરૂ કરવા માટે ભ્રમણકક્ષામાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવ્યો છે.
#WATCH | ISRO scientists announce the successful separation of the Satellite from the launch Vehicle. The Satellite has now been injected into the desired Orbit to begin its journey to the Moon. pic.twitter.com/ULPRKlzOgn
'ચંદ્રયાન-3ના સફળ લોન્ચિંગ પાછળ ISRO અને તેજસ્વી વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિનિયરોને અભિનંદન! અવકાશ સંશોધન માટે ભારતની પ્રતિબદ્ધતા ખરેખર પ્રેરણાદાયી છે, અને આ મિશન નિઃશંકપણે નવી શોધો અને પ્રગતિ માટે માર્ગ મોકળો કરશે' આસામ CM હિમંતા બિસ્વા સરમા
দেশৰ বাবে বিৰল গৌৰৱৰ মুহূৰ্ত!
বহু প্ৰতীক্ষিত চন্দ্ৰযান-৩ৰ সফল উৎক্ষেপণৰ সৈতে জড়িত ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা @ISROৰ লগতে বিজ্ঞানী তথা অভিযন্তাসকলক আন্তৰিক অভিনন্দন!
ભારતના ત્રીજા ચંદ્ર મિશન 'ચંદ્રયાન-3' આજે બપોરે 2.35 કલાકે ચંદ્ર તરફ ઉડાન ભરી. નોંધનીય છે કે આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટા સ્થિત સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું.
#WATCH आंध्र प्रदेश: भारतीय अंतरिक्ष अनुसंधान संगठन (ISRO) ने सतीश धवन अंतरिक्ष केंद्र, श्रीहरिकोटा से चंद्रयान-3 लॉन्च किया। pic.twitter.com/Jvrfq2gT1c
615 કરોડના ખર્ચે તૈયાર થયેલું આ મિશન લગભગ 42 દિવસની મુસાફરી બાદ ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક લેન્ડ કરશે. 'ચંદ્રયાન-3' મોકલવા માટે LVM-3 લોન્ચરનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. તે અગાઉ GSLV MK-III તરીકે ઓળખાતું હતું. ઉલ્લેખનીય છે કે સ્પેસ એજન્સી ઈસરોએ આ રોકેટ વડે ચંદ્રયાન-2 લોન્ચ કર્યું હતું.
વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી રાજ્ય મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહ મુખ્ય અતિથિ તરીકે શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સેન્ટર પહોંચ્યા છે. આ ઉપરાંત, ચંદ્રયાન 3 ના લોન્ચિંગ સમયે પૂર્વ ઇસરો ચીફ રાધાકૃષ્ણન, કે સિવાન અને એએસ કિરણ કુમાર પણ હાજર છે.
પીએમ મોદીએ કર્યું ટ્વિટ
પીએમ મોદીએ ટ્વીટ કરીને કહ્યું કે, જ્યાં સુધી ભારતના અવકાશ ક્ષેત્રનો સવાલ છે, 14 જુલાઈ, 2023 હંમેશા સુવર્ણ અક્ષરોમાં અંકિત રહેશે. આજે ચંદ્રયાન-3, આપણું ત્રીજું ચંદ્ર મિશન, તેની સફર શરૂ કરશે. આ નોંધપાત્ર મિશન આપણા રાષ્ટ્રની આશાઓ અને સપનાઓને આગળ વધારશે.
14th July 2023 will always be etched in golden letters as far as India’s space sector is concerned. Chandrayaan-3, our third lunar mission, will embark on its journey. This remarkable mission will carry the hopes and dreams of our nation. pic.twitter.com/EYTcDphaES
ચંદ્ર પર રાષ્ટ્રધ્વજ લગાવનાર ચોથો દેશ બનશે ભારત
માત્ર ચંદ્ર પર રાષ્ટ્રધ્વજ લગાવનાર ચોથો દેશ જ નહીં, ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક પહોંચનાર પ્રથમ દેશ પણ બનશે. આ એ જ વિસ્તાર છે જ્યાં ચંદ્રયાન-1 દરમિયાન મૂન ઈમ્પેક્ટ પ્રોબ છોડવામાં આવી હતી અને ઈસરોએ પાણી શોધી કાઢ્યું હતું. ચંદ્રયાન-2નું ક્રેશ લેન્ડિંગ અહીં થયું હતું.
આ વખતે લેન્ડરમાં માત્ર ચાર એન્જીન-પાંચમું હટાવાયું
આ વખતે લેન્ડરમાં ચાર એન્જીન (થ્રસ્ટર્સ) ચાર ખૂણામાં ફીટ હશે, પરંતુ છેલ્લી વખતે વચ્ચેનું પાંચમું એન્જીન દૂર કરવામાં આવ્યું છે. આ સિવાય ફાઈનલ લેન્ડિંગ બે એન્જિનની મદદથી જ કરવામાં આવશે, જેથી બે એન્જિન ઈમરજન્સીમાં કામ કરી શકે. આ વખતે કોઈ ઓર્બિટર નથી પરંતુ એક પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ હશે જે લેન્ડર અને રોવરથી અલગ થયા પછી પણ ચંદ્રની આસપાસ ફરશે અને ચંદ્ર પરથી પૃથ્વી પરના જીવનના સંકેતોને ઓળખવાનો પ્રયાસ કરશે. ભવિષ્યમાં આ ડેટાનો ઉપયોગ અન્ય ગ્રહો, ઉપગ્રહો અને તારાઓ પર જીવનની શોધમાં થઈ શકે છે. લેન્ડરમાં 5, રોવરમાં 2 સાધનો છે. તેઓ તાપમાન, માટી અને વાતાવરણમાં હાજર તત્વો અને વાયુઓ શોધી કાઢશે.
ચંદ્રયાન-2 ની ભૂલોમાંથી શીખીને ચંદ્રયાન-3માં સુધારો
2019માં ચંદ્રયાન-2ની આંશિક સફળતા પછી, 4 વર્ષમાં, ISRO એ ચંદ્રયાન-3ની દરેક સંભવિત ખામીનો સામનો કરવા માટે સતત આવા પરીક્ષણો કર્યા. ઉદાહરણ તરીકે, નિષ્ફળતાના કિસ્સામાં શું થશે અને તેના ઉકેલો અથવા વિકલ્પો શું હોઈ શકે.
1. ચંદ્રયાન-3 મિશન શું છે ?
ચંદ્રયાન-3 મિશન એ ચંદ્રયાન-2 મિશનનું ફોલો-અપ મિશન છે જે વર્ષ 2019માં ચાલ્યું હતું. જેમાં લેન્ડર અને રોવરનું સોફ્ટ લેન્ડિંગ સપાટી પર ચાલતું જોવા મળશે.
2. ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રયાન-2થી કેવી રીતે અલગ છે ?
ચંદ્રયાન-2માં લેન્ડર, રોવર અને ઓર્બિટર હતા. જ્યારે ચંદ્રયાન-3માં ઓર્બિટરને બદલે સ્વદેશી પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ છે. જરૂર પડશે તો ચંદ્રયાન-2ના ઓર્બિટરની મદદ લેવામાં આવશે. પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડર-રોવરને ચંદ્રની સપાટી પર રાખશે, જે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષાથી 100 કિલોમીટર ઉપર ચક્કર લગાવશે. આ સંચાર માટે છે.
3. ચંદ્રયાન-3નો હેતુ શું છે ?
ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકો વિશ્વને જણાવવા માંગે છે કે, ભારત અન્ય ગ્રહ પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરી શકે છે. તમે ત્યાં તમારું રોવર ચલાવી શકો છો. ચંદ્રની સપાટી, વાતાવરણ અને જમીનની અંદરની ગતિવિધિઓ શોધવા માટે.
4. ચંદ્રયાન-3માં કેટલા પેલોડ જઈ રહ્યા છે ?
ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડર, રોવર અને પ્રોપલ્શન મોડ્યુલમાં કુલ છ પેલોડ જઈ રહ્યા છે. પેલોડ્સ એટલે એવા સાધનો કે જે કોઈપણ પ્રકારની તપાસ કરે છે. લેન્ડર Rambha-LP, ChaSTE અને ILSAથી સજ્જ છે. રોવર APXS અને LIBS સાથે ફીટ છે. પ્રોપલ્શન મોડ્યુલમાં પેલોડ્સ આકાર (SHAPE) ફીટ કરવામાં આવે છે.
5. ચંદ્રયાન-3 કેટલા દિવસ કામ કરશે ?
ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોને આશા છે કે, લેન્ડર-રોવર એક દિવસ ચંદ્ર પર કામ કરશે. એટલે પૃથ્વીના 14 દિવસ. જ્યાં સુધી પ્રોપલ્શન મોડ્યુલનો સંબંધ છે, તે ત્રણથી છ મહિના સુધી કામ કરી શકે છે. શક્ય છે કે, આ ત્રણ આનાથી વધુ કરી શકે. કારણ કે ઈસરોના મોટાભાગના ઉપગ્રહો અપેક્ષા કરતા વધુ દોડ્યા છે.
6. કયું રોકેટ ચંદ્રયાનને વહન કરશે ?
ચંદ્રયાન-3ના પ્રક્ષેપણ માટે ISRO LVM-3 લોન્ચર એટલે કે રોકેટનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે. તે ભારે ઉપગ્રહોને અવકાશમાં છોડી શકે છે. તે 43.5 મીટર એટલે કે લગભગ 143 ફૂટ ઉંચી છે. જેનું વજન 642 ટન છે. LVM-3 રોકેટની આ ચોથી ઉડાન હશે. આ ચંદ્રયાન-3ને જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટમાં છોડશે. એટલે કે 170x36500 કિલોમીટરની લંબગોળ ભ્રમણકક્ષા. અગાઉ તેને GSLV-MK3 કહેવામાં આવતું હતું. જેના છ સફળ પ્રક્ષેપણ થયા છે.
7. આ મિશનનો સૌથી મુશ્કેલ ભાગ કયો છે ?
લેન્ડરને ચંદ્રની સપાટી પર ઉતારવું એ સૌથી મુશ્કેલ કામ છે. 2019માં ચંદ્રયાન-2ના વિક્રમ લેન્ડરના હાર્ડ લેન્ડિંગને કારણે મિશન બગડી ગયું હતું. ચંદ્રયાન-3ના લેન્ડરના થ્રસ્ટરમાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે. સેન્સર વધુ સંવેદનશીલ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે.
8. લેન્ડર-રોવર કેટલા દિવસ પછી ચંદ્ર પર ઉતરશે ?
14 જુલાઈ 2023ના રોજ લોન્ચ થયા પછી, ચંદ્રયાન-3નું લેન્ડર-રોવર 45 થી 50 દિવસમાં સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરશે. આ દરમિયાન મિશન 10 તબક્કામાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે.
9. વિશ્વના કેટલા દેશોએ ચંદ્ર પર ઉતરાણ કર્યું છે ?
આ પહેલા દુનિયાના ચાર દેશો ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગનો પ્રયાસ કરી ચૂક્યા છે. કુલ મળીને 38 વખત સોફ્ટ લેન્ડિંગનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. પરંતુ બધા સફળ થયા ન હતા.
10. ચંદ્ર પર સોફ્ટ લેન્ડિંગનો સફળતા દર કેટલો છે ?
ચાર દેશો દ્વારા કરવામાં આવેલા પ્રયાસમાં સોફ્ટ લેન્ડિંગનો સફળતા દર માત્ર 52 ટકા છે. એટલે કે સફળતાની અપેક્ષા માત્ર 50 ટકા હોવી જોઈએ.
