PMનો પ્રવાસ / SCO સમિટ માટે ઉઝબેકિસ્તાન જશે PM મોદી, પુતિન-જિનપિંગ તથા પાક.ના PM શરીફ પણ થશે સામેલ

• SCO સમિટમાં ભાગ લેવા જશે ઉઝબેકિસ્તાન જશે PM મોદી
• પુતિન-જિનપિંગ તથા પાક.ના PM શરીફ પણ થશે સામેલ 
• બેઠકમાં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધના કારણે બદલાયેલી ભૂ-રાજકીય પરિસ્થિતિ પર ચર્ચા થઈ શકે 

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 15 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થતા શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન સમિટ (SCO સમિટ 2022)માં ભાગ લેશે. આ સમિટ ઉઝબેકિસ્તાનના સમરકંદમાં યોજાશે. પીએમની આ મુલાકાત વર્તમાન પ્રવાસ કાર્યક્રમમાં જણાવવામાં આવી છે. વડાપ્રધાન 14 સપ્ટેમ્બરે સમરકંદ પહોંચશે અને બે દિવસીય સમિટમાં ભાગ લીધા બાદ 16 સપ્ટેમ્બરે ભારત પરત ફરશે. આ સમિટ 15-16 સપ્ટેમ્બરના રોજ યોજાશે. અગાઉ જૂન 2019માં કર્ગિસ્તાનના બિશ્કેકમાં SCO કોન્ફરન્સ યોજાઈ હતી. 

આ સમિટમાં ભારતની હાજરી નોંધપાત્ર છે કારણ કે તે સમિટના અંતે SCOનું રોટેશનલ પ્રેસિડન્સી સંભાળશે. ભારત સપ્ટેમ્બર 2023 સુધી એક વર્ષ માટે જૂથની અધ્યક્ષતા કરશે. આવતા વર્ષે ભારત SCO સમિટનું આયોજન કરશે. જેમાં ચીન, રશિયા અને પાકિસ્તાનના નેતાઓ ભાગ લેશે. સમિટ સિવાય પીએમ મોદી વિવિધ રાજ્યોના વડાઓ સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક કરશે કે કેમ તે અંગે માહિતી આપવામાં આવી નથી. જો કે, ઉઝબેકિસ્તાનના રાષ્ટ્રપતિ શવકત મિર્ઝીયોયેવ અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી વચ્ચેની બેઠક નિર્ધારિત હોવાનું માનવામાં આવે છે.

શું શરીફ સાથે PM મોદીની મુલાકાત થશે ?

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ઉપરાંત ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ, રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન, પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ અને ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ રાયસી આ સમિટમાં ભાગ લેશે. અગાઉ વડાપ્રધાન મોદીની ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ સાથે દ્વિપક્ષીય મુલાકાત બ્રાઝિલમાં બ્રિક્સ સમિટમાં થઈ હતી, જે નવેમ્બર 2019માં યોજાઈ હતી. મે 2020થી પૂર્વી લદ્દાખમાં વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પર ભારતીય અને ચીની સૈનિકો વચ્ચે સૈન્ય મુકાબલો પછી બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોમાં તણાવ આવ્યો હતો. એ સ્પષ્ટ નથી કે, પીએમ મોદી પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન શાહબાઝ શરીફ સાથે દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો કરશે કે કેમ કે શનિવાર રાત સુધી ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે કોઈ સત્તાવાર વાતચીત થઈ નથી.

મહત્વનું છે કે, બેઠક દરમ્યાન રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધના કારણે બદલાયેલી ભૂ-રાજકીય પરિસ્થિતિ અને તેની અસર પર ચર્ચા થઈ શકે છે. SCOના ઘણા સભ્ય દેશો અફઘાનિસ્તાનના પડોશી હોવાથી તાલિબાન શાસન પર બેઠકમાં ચર્ચા થઈ શકે છે. તાશ્કંદથી 300 કિલોમીટર દૂર સમરકંદમાં છેલ્લા છ મહિનાથી SCO સમિટની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.

SCOમાં કયા દેશો છે સામેલ ? 

શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશનની સ્થાપના 2001માં શાંઘાઈમાં થઈ હતી. હાલમાં, આ સંગઠનમાં આઠ દેશો સામેલ છે - ચીન, ભારત, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, રશિયા, પાકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન. ચાર નિરીક્ષક દેશો- અફઘાનિસ્તાન, બેલારુસ, ઈરાન અને મોંગોલિયા સંસ્થાના સંપૂર્ણ સભ્યપદમાં જોડાવા ઈચ્છે છે. સંસ્થાના છ દેશો - આર્મેનિયા, અઝરબૈજાન, કંબોડિયા, નેપાળ, શ્રીલંકા અને તુર્કી - સંવાદ ભાગીદારોની ભૂમિકામાં છે. ગત વર્ષે ઈરાનને પૂર્ણ સભ્ય દેશ તરીકે પ્રક્રિયા શરૂ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આ સાથે આ નિર્ણય ઇજિપ્ત, કતાર અને સાઉદી અરેબિયા માટે નવા સંવાદ ભાગીદારો તરીકે લેવામાં આવ્યો હતો.