- માનસિક વિકૃતિઓ વૈશ્વિક સ્તરે એક ગંભીર આરોગ્ય સમસ્યા
- તણાવ-ચિંતાથી શરૂ થતી આ સમસ્યા લઈ શકે છે ડિપ્રેશનનું સ્વરૂપ
- યુવાનોમાં ડિપ્રેશનની વધતી જતી સમસ્યા એ એક મોટું સ્વાસ્થ્ય જોખમ
- WHOના રિપોર્ટ અનુસાર વિશ્વભરમાં 28 કરોડથી વધુ લોકો ડિપ્રેશનનો શિકાર
World Mental Health Day : માનસિક વિકૃતિઓ વૈશ્વિક સ્તરે એક ગંભીર આરોગ્ય સમસ્યા છે જેને જો સમયસર ધ્યાન આપવામાં ન આવે તો આરોગ્ય પર નકારાત્મક અસર પડી શકે છે. તણાવ-ચિંતાથી શરૂ થતી આ સમસ્યા ડિપ્રેશનનું સ્વરૂપ લઈ શકે છે. યુવાનોમાં ડિપ્રેશનની વધતી જતી સમસ્યા એ એક મોટું સ્વાસ્થ્ય જોખમ છે જેના વિશે નિષ્ણાતો ચિંતા વ્યક્ત કરી રહ્યા છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનના રિપોર્ટ અનુસાર વિશ્વભરમાં 28 કરોડથી વધુ લોકો ડિપ્રેશનનો શિકાર છે. માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ સંબંધિત સામાજિક નિષેધને કારણે આમાંથી મોટાભાગના લોકોને સમયસર સારવાર મળતી નથી.
વિશ્વ માનસિક સ્વાસ્થ્ય દિવસ
મહત્વનું છે કે, વિશ્વ માનસિક સ્વાસ્થ્ય દિવસ દર વર્ષે 10 ઓક્ટોબરના રોજ માનસિક સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સામાજિક કલંકને દૂર કરવા અને રોગો વિશે શિક્ષણ અને જાગૃતિ વધારવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ઉજવવામાં આવે છે. હેલ્થ એક્સપર્ટ્સનું કહેવું છે કે, ડિપ્રેશનના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, પરંતુ લગભગ એક તૃતીયાંશ દર્દીઓમાં એક સમસ્યા ખૂબ જ સામાન્ય હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. આરોગ્ય નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે, ગંભીર ડિપ્રેશનથી પીડિત લગભગ એક તૃતીયાંશ લોકો દારૂનું વ્યસન હોવાનું નિદાન થયું છે.
આલ્કોહોલ અને તેના લાંબા ગાળાના જોખમો
ડિપ્રેશનથી પીડિત લોકો પર હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, કેટલાક લોકો કહે છે કે તેઓએ બ્રેકઅપ, નોકરી ગુમાવ્યા અથવા જીવનના તણાવ પછી તેમના દુ:ખને દૂર કરવા માટે દારૂ પીવાનું શરૂ કર્યું. પરંતુ સંશોધકોની ટીમે શોધી કાઢ્યું કે, આલ્કોહોલ વાસ્તવમાં આ સમસ્યાઓને દૂર કરતું નથી પરંતુ તેના બદલે લાંબા ગાળે વધુ ખરાબ કરે છે. સંશોધન પણ આલ્કોહોલના સેવન અને ડિપ્રેશન વચ્ચેની મજબૂત કડી દર્શાવે છે.
હતાશ લોકોમાં દારૂની આદત
પ્રશ્ન એ છે કે શું નિયમિત દારૂ પીવાથી ડિપ્રેશન થાય છે અથવા હતાશ લોકો વધુ પીવે છે ? જવાબ એ છે કે બંને શક્ય છે. સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું હતું કે, હતાશ લોકો આગામી કેટલાક વર્ષોમાં પીવાની ટેવ વિકસાવવાની શક્યતા વધારે છે. એક મનોચિકિત્સક ડૉ. સત્યકાંત ત્રિવેદી કહે છે, અપવાદ એ છે કે દારૂ ખરેખર ડિપ્રેશનની ગૂંચવણો વધારી શકે છે. જો તમે ડિપ્રેશન કે સ્ટ્રેસમાંથી રાહત મેળવવા માટે આલ્કોહોલનો સહારો લો છો તો તે તમને થોડા સમય માટે રાહત આપી શકે છે પરંતુ લાંબા ગાળે તે રોગના નિદાનમાં વિલંબનું કારણ બની શકે છે.
દારૂ પીતી મહિલાઓનો શું છે ડર ?
અભ્યાસમાં નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે, જે સ્ત્રીઓમાં ડિપ્રેશનનો ઈતિહાસ હોય છે તેઓ આલ્કોહોલ પીવાની શક્યતા બમણી કરતા વધુ હોય છે. દારૂ પીવાથી ડિપ્રેશનના લક્ષણો વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. આ કારણે ઘણા લોકોમાં આત્મહત્યાના વિચારો આવવાની શક્યતા પણ વધી જાય છે. એટલું જ નહીં, જો તમને ભારે માત્રામાં આલ્કોહોલ પીવાની આદત હોય તો તે એન્ટી-ડિપ્રેશન દવાઓની અસરને પણ ઘટાડે છે.
દારૂની થોડી માત્રા પણ હાનિકારક
ડૉ. સત્યકાન્ત સમજાવે છે કે, આલ્કોહોલ એ એક પરિબળ છે જે ડિપ્રેશનનું જોખમ વધારે છે. જે લોકો આલ્કોહોલ પીવે છે તેમને બ્લૂઝ થવાની સંભાવના વધુ હોય છે. વધુ પડતો આલ્કોહોલ પીવાથી તમારા મગજને પણ નુકસાન થાય છે અને તે ડિપ્રેશનનું કારણ બની શકે છે. આલ્કોહોલ મગજને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે, જે ન્યુરોલોજીકલ સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. જો તમે આલ્કોહોલ સંયમિત રીતે પીતા હોવ તો પણ તે શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે, તેનાથી સંપૂર્ણપણે દૂર રહેવું જરૂરી છે.
