OCI Card : રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ તાજેતરમાં મોરેશિયસના રાષ્ટ્રીય દિવસની ઉજવણીમાં હાજરી આપી હતી. આ દરમિયાન તેમણે જાહેરાત કરી હતી કે, ભારતીય મૂળની સાતમી પેઢી પણ ઓવરસીઝ સિટીઝન ઓફ ઈન્ડિયા કાર્ડ (OCI) મેળવી શકશે. આ સાથે દાયકાઓ પહેલા દેશથી દૂર સ્થાયી થયેલા લોકોને ફરી એકવાર તેમના મૂળ જોવાનો મોકો મળશે. આ સિવાય અન્ય ઘણી છૂટ પણ મળશે જે વિદેશી નાગરિકો માટે ઉપલબ્ધ નથી.
આવો જાણીએ ભારતીયો કેવી રીતે મોરેશિયસ પહોંચ્યા ?
19મી સદીમાં અંગ્રેજો ભારતીય મજૂરોને મોટા પાયે મોરેશિયસ લઈ ગયા. ખેતીથી માંડીને ખેતમજૂરી સુધીનું તમામ ભારે કામ અહીં થતું હતું. ભારતીયોને છીનવી લેવાની પ્રક્રિયા વર્ષો સુધી ચાલુ રહી. આ માત્ર મોરેશિયસમાં જ નહીં પરંતુ બ્રિટિશ શાસન હેઠળના ઘણા દેશોમાં હતું. ભારતીયોને ગુલામોની જેમ અન્ય દેશોમાં મોકલવામાં આવ્યા હતા. બાદમાં તેની સામે અનેક અવાજો ઉઠાવવામાં આવ્યા અને મજૂરોનો સપ્લાય બંધ કરી દેવામાં આવ્યો. આ મજૂરોને ગીતમીટીયા કહેવાતા. પછીના સમયમાં વાતાવરણ બદલાયું. દેશ છોડીને ગયેલા લોકોએ ઘણું કામ કર્યું અને મોરેશિયસને સમૃદ્ધ બનાવ્યું. હવે તે હિન્દુ બહુમતી ધરાવતો દેશ છે, જ્યારે આફ્રિકાના અન્ય તમામ દેશો મુસ્લિમ અને ખ્રિસ્તી બહુમતી ધરાવે છે. અત્યારે પણ મોરેશિયસ ભારતની ખૂબ નજીક છે.
OCI કાર્ડની જાહેરાત
મોરેશિયસની નવી પેઢીને ભારત સાથે જોડાયેલી રાખવા માટે રાષ્ટ્રપતિએ તેમના માટે ઓવરસીઝ સિટીઝન ઓફ ઈન્ડિયા (OCI) કાર્ડની જાહેરાત કરી. વાસ્તવમાં આ એક યોજના છે, જે ભારતીય મૂળના લોકોને દેશના વિદેશી નાગરિક તરીકે નોંધણી કરાવવાની તક આપે છે.
તો શું OCI કાર્ડ કોઈને ભારતીય નાગરિક બનાવે છે?
આ લોકો ન તો ચૂંટણીમાં મતદાન કરી શકે છે અને ન તો ચૂંટણી લડી શકે છે. તેઓ કોઈપણ બંધારણીય પદ માટે ચૂંટાઈ શકતા નથી. તેમજ ખેતી માટે જમીન પણ લઈ શકતા નથી. જો કે, જો OCI કાર્ડ ધારક ઈચ્છે તો તે દેશની નાગરિકતા માટે અલગથી અરજી કરી શકે છે.
આવો જાણીએ OCIના ફાયદા
તેમને ભારત આવવા માટે વિઝા મળે છે, જે હંમેશા માન્ય હોય છે. આ સાથે, તેઓ બહુ ઔપચારિકતા વિના વારંવાર અહીં આવી શકે છે.
જો સરકાર પરવાનગી આપે તો જે લોકોએ OCI લીધું છે તેઓ પણ દેશમાં સંશોધન કે પત્રકારત્વ જેવા કામ કરી શકશે.
ઐતિહાસિક સ્થળોની મુલાકાત લેવા માટે વિદેશી નાગરિકોની એન્ટ્રી ફી વધારે છે. પરંતુ OCI કાર્ડધારકોને ઓછો ચાર્જ લેવામાં આવે છે.
કોણે મળી શકે છે આ કાર્ડ ?
OCI કાર્ડ માટે ઘણા નિયમો છે જેને પૂર્ણ કર્યા પછી જ કોઈને છૂટ મળે છે. ઉદાહરણ તરીકે કાર્ડ માટે અરજી કરનાર વ્યક્તિના પૂર્વજો વર્ષ 1950માં ભારતીય નાગરિક તરીકે લાયકાત ધરાવતા હોવા જોઈએ. અથવા જે બંધારણ અમલમાં આવ્યું તે સમયે અથવા તેના પછીના અમુક સમય પછી ભારતીય નાગરિક કોણ હતું. આ સિવાય ઉપર જણાવેલ માપદંડોને પૂર્ણ કરનારના વંશજ જે કોઈ છે.
કોને ન મળી શકે આ કાર્ડ ?
દરેક દેશમાં રહેતા ભારતીય નાગરિકો તેના માટે લાયક નથી. ઉદાહરણ તરીકે પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, નેપાળ, ભૂતાન, શ્રીલંકા જેવા દેશોમાં રહેતા ભારતીય મૂળના નાગરિકોને OCI કાર્ડમાંથી મુક્તિ મળતી નથી.
વધુ વાંચો: દેશના આ રાજ્યની 7 લોકસભા સીટો, જે ભાજપ માટે છે લાઇફલાઇન, જ્યાં 30 વર્ષથી છે માત્ર એક જ પરિવારનો 'કબ્જો'
PIO કાર્ડનો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવતું હતું
OCI કાર્ડ પહેલા પણ આવી જ યોજના અસ્તિત્વમાં આવી હતી. વર્ષ 2003માં સરકારે PIO કાર્ડ એટલે કે ભારતીય મૂળના વ્યક્તિની જાહેરાત કરી હતી. આ સુવિધા વિદેશમાં સ્થાયી થયેલા ભારતીયો માટે ઉપલબ્ધ છે જેમની પાસે ભારતીય પાસપોર્ટ છે અને જેઓ અથવા તેમના માતા-પિતા અથવા દાદા દાદી 1935 પહેલા ભારતના નાગરિક હતા. ચીન, પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, અફઘાનિસ્તાન, નેપાળ, ભૂતાન અને શ્રીલંકા સિવાય તમામ દેશોના ભારતીયોને PIO જાહેર કરી શકાય છે. તેના ધારકને ભારતની મુસાફરી દરમિયાન 180 દિવસની છૂટ મળે છે. તે અહીં આરામથી રહી શકે છે. આ માન્યતા કાર્ડ જાહેર થયાની તારીખથી લગભગ 15 વર્ષ સુધી રહે છે. તમને જણાવી દઈએ કે વર્ષ 2015માં આ સ્કીમને OCI કાર્ડમાં બદલવામાં આવી હતી.
VTV Gujarati Newsની તમામ અપડેટ સૌથી પહેલા મેળવવા માટે અમારી WhatsApp ચેનલ ફોલો કરો
