Iran Israel War / અમેરિકાને પણ આંખ દેખાડનાર ઈરાન કેટલું તાકાતવર? ઈઝરાયલને હરાવી શકશે, વિશાળ છે સૈન્ય શક્તિ

Iran Israel War : ઈરાને આજે એટલે કે 14 એપ્રિલની વહેલી સવારે ઈઝરાયેલ પર બેલિસ્ટિક મિસાઈલો અને ડ્રોનથી હુમલો કર્યો. આ હુમલાઓ મુખ્યત્વે જેરુસલેમ, નેગેવ રણ અને દક્ષિણમાં મૃત સમુદ્ર, ઉત્તરમાં ઇઝરાયેલના કબજા હેઠળની ગોલાન હાઇટ્સ તેમજ કબજે કરેલ પશ્ચિમ કાંઠે કરવામાં આવ્યા હતા. ઈઝરાયેલની એક ટીવી સમાચારે અહેવાલ આપ્યો છે કે, ઈરાને લગભગ 400-500 મિસાઈલો અને ડ્રોન લોન્ચ કર્યા હતા, જેમાંથી લગભગ 100ને ઈઝરાયેલ પહોંચતા પહેલા અટકાવી દેવામાં આવ્યા હતા. ઈરાન અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે લાંબા સમયથી તણાવ ચાલી રહ્યો છે, પરંતુ આ મહિનાની શરૂઆતમાં ઈઝરાયેલે સીરિયાની રાજધાની દમાસ્કસમાં ઈરાનના નિશાનો પર હવાઈ હુમલો કર્યો હતો. જેમાં ઈરાનના 7 ટોચના સૈન્ય કમાન્ડર માર્યા ગયા હતા. આ પછી ઈરાને બદલો લેવાની જાહેરાત કરી હતી. છૂટાછવાયા હુમલાઓથી શરૂઆત કરી પરંતુ હવે સીધા હુમલા શરૂ કર્યા છે. આવો જાણીએ કે અમેરિકાને ચેતવણી આપનાર ઈરાન કેટલું તાકાતવર છે ? 

14મી સૌથી મોટી સૈન્ય શક્તિ છે ઈરાન 
ઈરાન એ વિશ્વની 14મી સૌથી મોટી સૈન્ય શક્તિ છે અને ઈરાનના સર્વોચ્ચ નેતા આયાતુલ્લા અલી ખામેની સેનાના સર્વોચ્ચ કમાન્ડર છે. તે ત્રણેય સેના સંબંધિત તમામ મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લે છે. ઈન્ટરનેશનલ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર સ્ટ્રેટેજિક અફેર્સના રિપોર્ટ અનુસાર ઈરાન હાલમાં મધ્ય પૂર્વમાં સૌથી મોટી સૈન્ય શક્તિ છે. તેની સેનામાં 580,000 સૈનિકો છે, જ્યારે લગભગ 2 લાખ રિઝર્વ ફોર્સ છે. જે સંપૂર્ણ ટ્રેન્ડ છે. 

ઈરાનમાં ઈસ્લામિક રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડ્સમાં કુદ્સ ફોર્સ પણ છે, જે ખૂબ જ ઉચ્ચ પ્રશિક્ષિત છે અને તે એકદમ ખતરનાક માનવામાં આવે છે. આ યુનિટના સૈનિકોને અત્યાધુનિક શસ્ત્રોના ઉપયોગથી લઈને ગેરિલા યુદ્ધ સુધીની દરેક બાબતમાં તાલીમ આપવામાં આવે છે અને તેઓ સમગ્ર મધ્ય પૂર્વમાં વિવિધ દેશોના ઉગ્રવાદી જૂથોને સમર્થન આપી રહ્યા છે, જેને 'એક્સિસ ઑફ રેઝિસ્ટન્સ' નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ જૂથોમાં લેબનોનના હિઝબુલ્લાહ, યમનના હુથી, સીરિયા, ઈરાક, પેલેસ્ટાઈન અને ગાઝાના ઉગ્રવાદીઓનો સમાવેશ થાય છે.

આવો જાણીએ કે ઈરાન પાસે કયા શસ્ત્રો છે?
ઈરાનના હથિયારોની વાત કરીએ તો તેની પાસે જે સૌથી ખતરનાક હથિયાર છે તે બેલેસ્ટિક મિસાઈલ છે. યુએસ ડાયરેક્ટર ઓફ નેશનલ ઈન્ટેલિજન્સના કાર્યાલય અનુસાર, બેલેસ્ટિક મિસાઈલો તેહરાનના શસ્ત્રાગારનો મુખ્ય ભાગ છે. સમગ્ર મધ્ય પૂર્વમાં ઈરાન એવો દેશ છે જેની પાસે સૌથી વધુ બેલેસ્ટિક મિસાઈલો છે. ન્યૂયોર્ક ટાઈમ્સ અનુસાર, અમેરિકા અને ઈઝરાયેલ સહિત ઘણા પશ્ચિમી દેશો માટે પણ આ ચિંતાનું કારણ છે.

બેલેસ્ટિક મિસાઈલઃ ઈઝરાયલ સાથેના તણાવ વચ્ચે આ અઠવાડિયે ઈરાનના સત્તાવાર અખબાર ISNAએ આવી 9 મિસાઈલો વિશે માહિતી આપી છે જેની સીધી પહોંચ ઈઝરાયેલ સુધી છે. આ મિસાઇલમાંથી પ્રથમ 'સેજીલ' છે જે 17,000 કિમી પ્રતિ કલાકની ઝડપે 2500 કિલોમીટર સુધીની મુસાફરી કરી શકે છે. તેવી જ રીતે ખેબરની રેન્જ 2000 કિલોમીટર અને હજ કાસેમની રેન્જ 1400 કિલોમીટર છે. આર્મ્સ કંટ્રોલ એસોસિએશનના જણાવ્યા અનુસાર, ઈરાન પાસે ડઝનેક ટૂંકી અને મધ્યમ રેન્જની બેલેસ્ટિક મિસાઈલો પણ છે. 'શહાબ-1'ની જેમ જેની રેન્જ 300 કિલોમીટર છે, ઝોલ્ફાઘર જે 700 કિલોમીટર સુધી જઈ શકે છે, 'શહાબ-3' જે 1000 કિલોમીટર સુધીની રેન્જ ધરાવે છે. ઈરાન આ મિસાઈલોનો ઉપયોગ ટૂંકા અંતરના લક્ષ્યો પર કરી શકે છે.

હાઈપરસોનિક મિસાઈલઃ ગયા વર્ષે જૂનમાં ઈરાને દેશને તેની પ્રથમ સ્વદેશી હાઈપરસોનિક બેલેસ્ટિક મિસાઈલ રજૂ કરી હતી. હાયપરસોનિક મિસાઈલ ધ્વનિની ગતિ કરતા 5 ગણી વધુ ઝડપથી મુસાફરી કરે છે, તેથી તેને અટકાવવું અથવા તેને નીચે ઉતારવું મુશ્કેલ કાર્ય છે. ઈરાન પાસે KH-55 જેવી ક્રૂઝ મિસાઈલ છે, જે પરમાણુ ક્ષમતાથી સજ્જ છે અને 3000 કિલોમીટર સુધી પરમાણુ હથિયાર લઈ જઈ શકે છે.

પરમાણુ શસ્ત્રો: અમેરિકા સહિત ઘણા પશ્ચિમી દેશોને ડર છે કે ઈરાને પણ પરમાણુ શસ્ત્રો વિકસાવ્યા છે, જો કે તેણે ખુલ્લેઆમ સ્વીકાર્યું કે નકાર્યું. અમેરિકાની આ આશંકા એટલા માટે પણ મજબૂત થઈ છે કારણ કે ઈરાને પરમાણુ હથિયાર લઈ જતી ક્રૂઝ મિસાઈલ વિકસાવી છે.

ડ્રોન્સ: તાજેતરના વર્ષોમાં ઈરાને ડ્રોન વિકાસ પર ઘણું કામ કર્યું છે અને તે સમગ્ર મધ્ય પૂર્વમાં ડ્રોનનું સૌથી મોટું ઉત્પાદક છે. ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં તેણે કહ્યું હતું કે તેણે મોહજેર-10 નામનું ડ્રોન વિકસાવ્યું છે જે 2000 કિલોમીટર સુધીની મુસાફરી કરી શકે છે અને 300 કિલો વજન પણ લઈ શકે છે.

ઈરાન શસ્ત્રો ક્યાં રાખે છે?
એક રિપોર્ટ અનુસાર ઈરાન છેલ્લા એક દાયકાથી અલગ-અલગ પ્રકારના હથિયારો વિકસાવવા પર સખત મહેનત કરી રહ્યું છે. તેનો ભાર મુખ્યત્વે ત્રણ બાબતો પર હતો - બેલિસ્ટિક મિસાઈલ, ક્રુઝ મિસાઈલ અને એન્ટિશિપ મિસાઈલ. ઈરાનની મોટાભાગની શસ્ત્ર સુવિધાઓ ભૂગર્ભમાં છે, તેથી પશ્ચિમી દેશો ખાસ કરીને અમેરિકા કે ઈઝરાયેલ હવાઈ હુમલા દ્વારા તેને ખતમ કરી શક્યા નથી.

ઈરાનને શસ્ત્રો કોણ સપ્લાય કરે છે? 
અગાઉ પશ્ચિમી દેશોએ ઈરાન પર ખૂબ જ કડક પ્રતિબંધો લાદ્યા હતા જેના કારણે તેને ટેન્ક અને ફાઈટર જેટ વગેરે વિકસાવવામાં ખાસ સફળતા મળી ન હતી. 80ના દાયકામાં જ્યારે ઈરાક સાથે તેનું યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું ત્યારે ઘણા દેશો ઈરાનને હથિયારો વેચવા માંગતા હતા. યુદ્ધના અંત પછી જ્યારે આયતુલ્લાહ ખામેની 1989 માં ઈરાનના સર્વોચ્ચ નેતા બન્યા, ત્યારે તેમણે સ્થાનિક શસ્ત્રો વિકસાવવા પર ભાર મૂક્યો. હાલમાં ઈરાન મિસાઈલથી લઈને ડ્રોન સુધીના તેના શસ્ત્રોનો મોટો હિસ્સો પોતે જ વિકસાવે છે. જો કે, ઉત્તર કોરિયા ચીન અને રશિયા જેવા દેશો પર ઈરાનને ગુપ્ત રીતે હથિયારો સપ્લાય કરવાનો આરોપ લગાવી રહ્યું છે. આર્મ્સ કંટ્રોલ એસોસિએશનના જણાવ્યા અનુસાર ઈરાનનો મોટાભાગનો મિસાઈલ કાર્યક્રમ ઉત્તર કોરિયા અને રશિયન ડિઝાઈન પર આધારિત છે અને ચીન પણ તેને સમર્થન આપી રહ્યું છે.

વધુ વાંચો: દુનિયામાં ખલબલી: ઈરાને અમેરિકાને આપી ચેતવણી, કહ્યું US દૂર રહે, બદલો પૂર્ણ થયો

શું છે ઈરાનની નબળાઈ ?
સમગ્ર મધ્ય પૂર્વમાં ઈરાન પાસે સૌથી મોટી સેના હોવા છતાં અને તેણે ઘણા શસ્ત્રો વિકસાવ્યા હોવા છતાં તેના સૈનિકો અમેરિકા, ઈઝરાયેલ અને ઘણા યુરોપિયન દેશોની સરખામણીમાં એટલા પ્રશિક્ષિત નથી. ઈરાની સેનાની સૌથી મોટી નબળાઈ તેમની એરફોર્સ છે. ઈરાનની એરફોર્સ ઈઝરાયેલ માટે કોઈ મેચ નથી. ઈરાનના મોટાભાગના વિમાનો 1941 થી 1979 સુધીના છે. ઘણા વિમાનો હવે યોગ્ય રીતે ચાલતા પણ નથી કારણ કે તેમના સ્પેરપાર્ટ્સ ઉપલબ્ધ નથી. ઈરાને છેલ્લે 1990ના દાયકામાં રશિયા પાસેથી કેટલાક એરક્રાફ્ટ ખરીદ્યા હતા, પરંતુ તે પણ સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત નથી. એ જ રીતે ઈરાનની ટેન્કો, બખ્તરબંધ વાહનો વગેરે પણ ઘણા જૂના થઈ ગયા છે. ભૂતપૂર્વ એર વાઈસ માર્શલ ઓપી તિવારી કહે છે કે આધુનિક યુદ્ધમાં ટેક્નોલોજી ખૂબ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે અને ઈઝરાયેલ આ મામલે ઈરાન કરતા ઘણું આગળ છે. ઈરાન પાસે ભલે સંખ્યા હોય પરંતુ તે ટેક્નોલોજી અને ઈન્ટેલિજન્સ મોરચે ઈઝરાયેલ કરતા ઘણું પાછળ છે.

VTV Gujarati Newsની તમામ અપડેટ સૌથી પહેલા મેળ​વ​વા માટે અમારી WhatsApp ચેનલ ફોલો કરો