VTV / બિઝનેસ / ગુજરાત / India's dominance in business too: It will become the largest auto sector hub by 2026, see where the country will go in the next 10 years
ભારત વિશ્વનો એક એવો દેશ છે જે વિકાસની અપાર સંભાવનાઓના સંદર્ભમાં પ્રથમ સ્થાને છે. આગામી 10 વર્ષમાં ભારતનું આર્થિક ચિત્ર કેવું રહેશે તેની બ્લુપ્રિન્ટ અહીં જાણો.
Share
15મી ઓગસ્ટે ભારતનો 77 માં સ્વતંત્રતા દિવસની ધામધૂમથી ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. 2014 થી 2024 સુધીના 10 વર્ષ દેશના વિકાસ માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ વર્ષોમાંના એક હશે. હવે આગામી 10 વર્ષ એટલે કે 2023 થી 2033 દરમિયાન દેશમાં શું પરિવર્તન આવી શકે છે અને ભારત આર્થિક મોરચે ક્યાં પહોંચી શકે છે તે અંગે સ્પષ્ટ ચિત્ર બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. તેના આધારે કહી શકાય કે આ 10 વર્ષ ભારતને વૈશ્વિક સ્તરે એક નવા શિખરે લઈ જઈ શકે છે. અમે આવું કેમ કહી રહ્યા છીએ અને તેની પાછળના કારણો શું હોઈ શકે છે, તેની માહિતી અહીં લઈ શકાય છે.
ઓટો મોબાઈલ સેક્ટર
ભારત હાલ વિશ્વનો સૌથી મોટો વાહનોનું ઉત્પાદન કરતું એકમ છે. ત્યારે મેન્યુફેક્ચરીંગની દ્રષ્ટિએ જોઈએ તો ભારત ટુ વ્હીલર વાહનોનાં ઉત્પાદનમાં બીજા નંબરે છે. જ્યારે કોમર્શિયલ વાહનોમાં 7 માં નંબરે તેમજ પેસેન્જર વાહનોમાં છઠ્ઠા નંબરે વૈશ્વિક સ્તરો સૌથી મોટું સ્થાન ધરાવે છે. ત્યારે 2026 માં ભારત વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું ઓટો સેક્ટર બનવાનો લક્ષ્યાંક ધરાવે છે. ભારતમાં ઓટોમોબાઈલ ઉદ્યોગ વૃદ્ધિ તેમજ ટેકનોલાજીકલ વિકાસનું મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. ત્યારે ઓટો સેક્ટર દેશનાં જીડીપીમાં 7 ટકાનો ફાળો આવે છે.
ઓટો મોબાઈલ ક્ષેત્રે ભારતની સિદ્ધિ
ઓટોમોબાઈલ ક્ષેત્રે ભારત ત્રીજું સૌથી મોટું બજાર બનશે
ભારતનું રિટેલ વ્હિકલ ફાઇનાન્સ માર્કેટ હાલમાં લગભગ $60 બિલિયનનું છે અને આગામી 10 વર્ષ ઝડપી વૃદ્ધિના વર્ષો સાબિત થવાના છે. આવું એટલા માટે થશે કારણ કે દેશમાં ઈલેક્ટ્રિક વ્હીકલ માર્કેટ ખૂબ જ ઝડપી ગતિએ વધી રહ્યું છે. વર્ષ 2030 સુધીમાં, તેમાંથી $50 બિલિયનનું ધિરાણ ફક્ત ઇલેક્ટ્રિક વાહન એટલે કે EV સેગમેન્ટ માટે જ હશે. જો આપણે વર્ષ 2024ની વાત કરીએ તો ભારતના ઓટો ઉદ્યોગનું કદ વધીને 15 લાખ કરોડ રૂપિયા થવાની આશા છે અને આગામી 10 વર્ષમાં તેની વૃદ્ધિની ગતિ બુલેટ ટ્રેન જેવી હશે. વર્ષ 2030 સુધીમાં, EV માર્કેટનો કમ્પાઉન્ડ એન્યુઅલ ગ્રોથ રેટ (CAGR) લગભગ 49 ટકા રહેવાની ધારણા છે. આ અપાર વ્યવસાયિક શક્યતાઓને ધ્યાનમાં રાખીને, વિશ્વની સૌથી મોટી EV કાર ઉત્પાદક ટેસ્લા (ટેસ્લા) ભારતમાં પ્રવેશ કરવા માટે જોરશોરથી પ્રયાસો કરી રહી છે. આ વર્ષે જુલાઈમાં, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે મળીને, ટેસ્લાના માલિક એલોન મસ્કે ભારતમાં રોકાણની બાબતને પુનરાવર્તિત કરી હતી અને આશા વ્યક્ત કરી હતી કે ટેસ્લાની એન્ટ્રી ભારતમાં ટૂંક સમયમાં થશે.
ભારતનું રિટેલ વ્હિકલ ફાઇનાન્સ માર્કેટ હાલમાં લગભગ $60 બિલિયનનું
ભારત 2024 નાં અંત સુધી ઓટો ઉદ્યોગનું કદ બમણું કરીને 15 લાખ કરોડ કરવાનો લક્ષ્યાંક ધરાવે છે. ત્યારે ભારતમાં ટ્રકોનું માર્કેટ 2050 સુધીમાં 4 ગણાથી વધુ થવાની ધારણા છે. ટ્રકની સંખ્યા 2022 માં 4 મિલિયન હતી જે વધીને 2050 સુધીમાં લગભગ 17 મિલિયન થવાની ધારણા છે. ભારત 2026 સુધીમાં વોલ્યુમની દ્રષ્ટિએ ત્રીજા સૌથી મોટા ઓટો સેક્ટર માર્કેટ તરીકે વિશ્વમાં તેનું સ્થાન પ્રાપ્ત કરશે. ભારત ઓટો મોબાઈલ સેક્ટર માટે એશિયાનો સોથી લાંબો તેમજ વિશ્વનો સૌથી લાંબો હાઈ સ્પીડ ટ્રેક મળ્યો છે.
તાજેતરની જાહેરાતો
21મી એપ્રિલ 2023: PFC એ 5,000 પેસેન્જર ઈવી અને 1,000 કાર્ગો ઈવીના સંપાદનને સમર્થન આપવા માટે INR 633 કરોડની લોન મંજૂર કરી છે.
28મી માર્ચ 2023: કેન્દ્ર સરકારે 28.3.2023ના રોજ FAME ઈન્ડિયા સ્કીમ ફેઝ II હેઠળ PSU ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓ (OMC) - ઈન્ડિયન ઓઈલ (IOCL), ભારત પેટ્રોલિયમ (BPCL) અને હિન્દુસ્તાન પેટ્રોલિયમ (HPCL) - માટે INR 800 કરોડ મંજૂર કર્યા. દેશભરમાં 7432 સાર્વજનિક ફાસ્ટ ચાર્જિંગ સ્ટેશનની સ્થાપના.
27મી માર્ચ 2023: કર્ણાટક ડિજિટલ ઈકોનોમી મિશન, કર્ણાટક સરકાર વતી બેલગાવીમાં ડ્રોન અને ઈવી ક્લસ્ટર લોન્ચ કરે છે.
ઓટો મોબાઈલ સેક્ટર બાદ ભારતે કેમિકલ ક્ષેત્રે પણ હરણફાળ ભરી છે. જેમાં 80000 થી વધુ વ્યાપારી ઉત્પાદનોને ભારતે આવરી લીધા છે. તેમજ રસાયણો, કૃષિ રસાયણો, પેટ્રોકેમિકલ્સ, પોલિમર અને ખાતરોમાં વ્યપાપણે વર્ગીકૃત કરી શકાય છે. ભારત વિશ્વમાં કેમિકલ ક્ષેત્રે છઠ્ઠું સ્થાન ધરાવે છે અને એશિયામાં ત્રીજા ક્રમે છે. તેમજ ભારતનાં જીડીપીમાં 7 ટકા ફાળો રહેલો છે. ભારતનું કેમિકલ માર્કેટ હાલ 2022 માં US$220 બિલિયનનું હોવાનો અંદાજ છે. જેને 2025 સુધીમાં US$300 બિલિયન અને 2040 સુધીમાં US$1 ટ્રિલિયન થવાની સંભાવનાં છે.
રોકાણો અને તાજેતરના વિકાસ ભારતીય રાસાયણિક ક્ષેત્રમાં તાજેતરના કેટલાક વિકાસ/રોકાણ નીચે મુજબ છે:
માર્ચ 2023માં, ચેન્નાઈ સ્વચ્છ ઉર્જા પર સ્વિચ કરવા માટે વધુ બાયો-CNG પ્લાન્ટ્સની રાહ જોઈ રહી છે.
ફેબ્રુઆરી 2023માં, કંપની ગુજરાતમાં GIDC, અંકલેશ્વર ખાતે હાલની ઉત્પાદન સુવિધા ખાતે 300 TPD ક્ષમતા સાથે નવો ફોર્માલ્ડીહાઈડ પ્લાન્ટ સ્થાપી રહી છે.
જાન્યુઆરી 2023માં, ટાટા કેમિકલ્સ યુરોપે એસ્સાર-સમર્થિત વર્ટેક્સ સાથે લો-કાર્બન હાઇડ્રોજનના વેચાણ માટે કરાર કર્યો.
મેન્યુફેક્ચરિંગ
ભારત મેન્યુફેક્ચરિંગનો રાજા બનશે
77માં સ્વતંત્રતા દિવસ એટલે કે આ વર્ષે 15 ઓગસ્ટના રોજ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પોતાના બે કાર્યકાળમાં એટલે કે 10 વર્ષના કાર્યકાળ દરમિયાન કરવામાં આવેલા અથવા કરવાના કામોના પ્રકાશમાં લાલ કિલ્લા પરથી કઇ ઉપલબ્ધિઓ વિશે વાત કરશે તેના પર પણ સૌની નજર રહેશે. શું તમે કહેવા જઈ રહ્યા છો? સત્તામાં આવ્યા બાદ કેન્દ્ર સરકારે મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષેત્રે આત્મનિર્ભર બનવા માટે મેક ઈન ઈન્ડિયાની શરૂઆત કરી હતી અને એવું માનવામાં આવતું હતું કે ભારત મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષેત્રે વિશ્વ માટે એક નવી શક્તિ તરીકે ઉભરી આવશે. હાલમાં, આ દિશામાં કામ ચાલી રહ્યું છે અને ઘણી વૈશ્વિક કંપનીઓ ભારતમાં ઉત્પાદન માટે તેમના પગલાઓ વધારી રહી છે અને ચીન સિવાય અન્ય નવા ઉત્પાદન સ્થળો શોધી રહી છે. વૈશ્વિક કંપનીઓની આ શોધને પૂર્ણ કરવા માટે, ભારત સરકાર નવા રોકાણકારોને આકર્ષવાના પ્રયાસો કરી રહી છે.
આગામી 10 વર્ષમાં ભારત મેન્યુફેક્ચરિંગ પાવર હાઉસ તરીકે નવી ઊંચાઈઓને સ્પર્શી શકે
તાજેતરમાં જ આ દિશામાં એક મોટી હરીફાઈ થઈ હતી. જેમાં Appleએ ભારતમાંથી તેના iPhonesનું 25 ટકા ઉત્પાદન કરવાની યોજના બનાવી. તાજેતરમાં કર્ણાટકમાં એપલના પાર્ટનર ફોક્સકોન દ્વારા નવા રોકાણના સમાચારે લોકોને આકર્ષ્યા છે. Appleએ દેશમાં બે સ્ટોર ખોલ્યા છે. જેમાંથી એક ભારતની રાજધાની દિલ્હીમાં અને એક આર્થિક રાજધાની મુંબઈમાં ખોલ્યો છે. ભારતે મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષેત્રે આવા બીજા ઘણા મહત્વપૂર્ણ સીમાચિહ્નો હાંસલ કર્યા છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આગામી 10 વર્ષમાં ભારત મેન્યુફેક્ચરિંગ પાવરહાઉસ તરીકે નવી ઊંચાઈઓને સ્પર્શી શકે છે. ભારત ટેક્નોલોજી ક્ષેત્રે નવી ઊંચાઈ હાંસલ કરવામાં આગળ રહેશે
મેન્યુફેક્ચરિંગ ક્ષેત્રે, ભારત માટે સેમિકન્ડક્ટર ચિપ્સના ઉત્પાદન માટે સ્વદેશી માર્ગ સાફ કરવામાં આવી રહ્યો છે કારણ કે આ વર્ષે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં લિથિયમનો વિશાળ ભંડાર મળી આવ્યો છે. લિથિયમનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે સેમિકન્ડક્ટર ચિપ્સ માટે થાય છે અને તે બેટરી બનાવવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ કાચો માલ છે. દેશમાં સેમિકન્ડક્ટર ચિપ મેન્યુફેક્ચરિંગ સ્ટ્રક્ચરને મજબૂત કરવાનો અર્થ એ છે કે ભારત ટેક્નોલોજી ક્ષેત્રે નવી ઊંચાઈ હાંસલ કરવામાં આગળ રહેશે. તેની અસર ખાસ કરીને ઉત્પાદન પ્રવૃત્તિઓ પર જોવા મળશે.
સેમી કન્ડક્ટર ચિપ માટે શું છે કેન્દ્રની નીતિ
મોદી સરકાર ભારતને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ મેન્યુફેક્ચરિંગનું હબ બનાવવા માંગે છે. દેશમાં ઉત્પાદન અને નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સરકારે ઘણી PLI (production linked incentive) યોજનાઓ લાવી છે. સેમિકન્ડક્ટર પોલિસી દેશમાં મેન્યુફેક્ચરિંગ બેઝને મજબૂત બનાવશે. સરકાર ડિસ્પ્લે માટે 1 થી 2 ફેબ યુનિટ સ્થાપવાનું લક્ષ્ય રાખે છે. ઘટકોની ડિઝાઇન અને ઉત્પાદન માટે 10 એકમો સ્થાપવાની યોજના છે.
દેશ અને દુનિયામાં ચિપની અછત
છેલ્લા કેટલાક સમયથી દેશ અને દુનિયામાં ચિપની અછતને કારણે ઘણા ઉદ્યોગોમાં ઉત્પાદન ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થયું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આવતા વર્ષે આ સંકટ વધુ ઘેરું બની શકે છે. નિષ્ણાતોના મતે, વૈશ્વિક ચિપ સપ્લાયમાં ઘટાડાને કારણે ઓછામાં ઓછા 169 ઉદ્યોગો પ્રભાવિત થયા છે. 2022 સુધી આનો કોઈ ઉકેલ આવે તેમ લાગતું નથી. ચિપ સંકટ પહેલાથી જ યુએસ જેવી મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓને અસર કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. સેમિકન્ડક્ટર્સને અબજો ઉત્પાદનોનું હૃદય માનવામાં આવે છે. આમાં સ્માર્ટફોન, ડેટા સેન્ટર્સ, કોમ્પ્યુટર, લેપટોપ, ટેબલેટ, સ્માર્ટ ઉપકરણો, વાહનો, ઘરગથ્થુ ઉપકરણો, જીવન રક્ષક ફાર્માસ્યુટિકલ ઉપકરણો, એગ્રી ટેક, એટીએમ અને અન્ય ઘણા બધાનો સમાવેશ થાય છે.
.JPG)
