- આજથી G20 Summit ની શાનદાર શરૂઆત થઈ ગઈ છે
- નેતાઓની જાહેરાતના ડ્રાફ્ટ પર હજુ સુધી સર્વસંમતિ સધાઈ નથી
- યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા અંગે ચર્ચાની બેઠક અનિર્ણિત
- ચીન મુખ્ય અવરોધ તરીકે ઉભરી રહ્યું હોય તેવું લાગે છે
G20 Summit: આજથી G20 Summit ની શાનદાર શરૂઆત થઈ ગઈ છે. ભારત G20 સમિટની અધ્યક્ષતા કરી રહ્યું છે. આજે એટલે કે શનિવાર G20 Summit ના પ્રથમ દિવસે વિશ્વની 20 મોટી અર્થવ્યવસ્થાઓના વરિષ્ઠ નેતાઓ સાથે બેસીને વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર વિચાર મંથન કરશે, પરંતુ નેતાઓની જાહેરાતના ડ્રાફ્ટ પર હજુ સુધી સર્વસંમતિ સધાઈ નથી.
યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા અંગે ચર્ચાની બેઠક અનિર્ણિત
એક અહેવાલ મુજબ G20 નેતાઓના પ્રતિનિધિઓ શુક્રવાર 8 સપ્ટેમ્બરના રોજ, યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા અંગે ચર્ચા કરવા માટે દિલ્હી નજીક માનેસરમાં એક રિસોર્ટમાં મળ્યા હતા. સભ્ય દેશોના વાટાઘાટકારો આ મુદ્દા પર ચર્ચા કરવા માટે એકઠા થયા હતા પરંતુ એક સામાન્ય નિવેદન પર સહમત થઈ શક્યા ન હતા. બેઠક ફરી એકવાર અનિર્ણિત રહી હતી. આ બાબત સાથે જોડાયેલા લોકોનું કહેવું છે કે મડાગાંઠ તોડવા માટે નેતાઓએ અંતિમ પ્રયાસ કરવા પડશે.
ચીન મુખ્ય અવરોધ તરીકે ઉભરી રહ્યું હોય તેવું લાગે છે
G20 સમિટના એક દિવસ પહેલા સુધી તે સ્પષ્ટ નહતું કે યુક્રેન કટોકટી નેતાઓના ઘોષણાપત્રમાં હશે કે કેમ. મહત્વનું છે કે ચીન આ વિવાદાસ્પદ મુદ્દા પર તેમજ જળવાયુ પરિવર્તન સહિત અન્ય કેટલાક પ્રસ્તાવો પર સર્વસંમતિ સુધી પહોંચવામાં મુખ્ય અવરોધ તરીકે ઉભરી રહ્યું હોય તેવું લાગે છે.
રશિયા અને ચીનને વાંધો
રશિયા અને ચીન બંનેએ અત્યાર સુધી યુક્રેન સંઘર્ષને લઈને ગયા વર્ષે G20 સમિટ દરમિયાન જારી કરવામાં આવેલા સંયુક્ત નિવેદનમાં વપરાયેલી ભાષાને સ્વીકારવાનો ઈન્કાર કર્યો છે. રશિયા દલીલ કરે છે કે જમીન પર પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે, જ્યારે ચીને ભારપૂર્વક કહ્યું છે કે G20 એક આર્થિક મંચ છે જેમાં ભૌગોલિક-રાજકીય મુદ્દાઓ ઉઠાવવા જોઈએ નહીં.
કેટલાક દેશો યુક્રેનને ભૌગોલિક-રાજકીય મુદ્દો ગણાવીને ચર્ચાથી દૂર રાખવા સાથે સહમત નથી. તેમાં જાપાન પણ સામેલ છે. જાપાનના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, "યુક્રેન પર ચર્ચા કરવી જોઈએ કારણ કે તે ખાદ્યપદાર્થો અને ઊર્જાના વધતા ભાવ સહિત ઘણા મુદ્દાઓને અસર કરે છે." તેનું મૂળ કારણ આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાનું ઘોર ઉલ્લંઘન છે.
સર્વસંમતિ બનાવવાના પ્રયાસો ચાલુ છે
સૂત્રોએ શુક્રવારે જણાવ્યું હતું કે વિવાદાસ્પદ મુદ્દા પર કોઈ નક્કર સર્વસંમતિ સધાઈ નથી. હાલ તમામ વિકટ મુદ્દાઓ પર વાટાઘાટો ચાલુ છે અને સકારાત્મક પરિણામોની અપેક્ષા છે. આગળ સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે G-7 દેશો યુક્રેન યુદ્ધ તેમજ અન્ય જટિલ મુદ્દાઓના સંદર્ભ વિના કોઈપણ નેતાની ઘોષણા સાથે સંમત નથી.
રશિયા અને ચીન પીછેહઠ કરે છે
G20 સર્વસંમતિના સિદ્ધાંત હેઠળ કામ કરે છે અને એવી આશંકા છે કે સર્વસંમતિના અભાવે સંયુક્ત નેતાઓની જાહેરાત વિના સમિટ સમાપ્ત થઈ શકે છે. રશિયા અને ચીન બંને ગયા વર્ષે બાલી ઘોષણાપત્રમાં યુક્રેન સંઘર્ષ અંગેના બે ફકરાઓ બહાર પાડવા માટે સંમત થયા હતા, પરંતુ આ વર્ષે તેઓ પીછેહઠ કરી, જેનાથી ભારત મુશ્કેલીમાં મુકાઈ ગયું છે. નાણા અને વિદેશ મંત્રીઓ સહિત ભારતની G20 પ્રેસિડેન્સી હેઠળ યોજાયેલી લગભગ તમામ મોટી બેઠકો રશિયા અને ચીનના વિરોધને કારણે યુક્રેન સંઘર્ષ સંબંધિત કોઈપણ વિષય પર સર્વસંમતિ દસ્તાવેજો જારી કરી શકી નથી.
યુક્રેન ઉપરાંત અન્ય મુદ્દાઓ પણ
રશિયા-યુક્રેન ઉપરાંત, અશ્મિભૂત ઇંધણને તબક્કાવાર બંધ કરવા અથવા ઘટાડવા અને દેવાના પુનર્ગઠન જેવા મુદ્દાઓ પર સભ્ય દેશો વચ્ચે મતભેદ છે. જો કે, આ બાબતથી વાકેફ લોકો કહે છે કે સમિટ શરૂ થાય ત્યાં સુધીમાં આ ઉકેલાઈ જવાની અપેક્ષા છે. સભ્ય દેશના પ્રતિનિધિએ કહ્યું કે, કેટલાક અન્ય મુદ્દાઓ પણ છે, પરંતુ તે એવા નથી કે તેનો ઉકેલ ન આવે. ઘણા બધા વિચારો આવી રહ્યા છે અને આ મુદ્દાઓ ઉકેલાય તેવી શક્યતા છે, પરંતુ યુક્રેનના મુદ્દા પર હજુ પણ વસ્તુઓ અટવાયેલી છે. ' સાથે જ આ ક્ષણે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ગત વર્ષે ઇન્ડોનેશિયામાં સમિટ દરમિયાન થયું હતું તેમ મડાગાંઠને તોડવા માટે G20 નેતાઓના હસ્તક્ષેપની જરૂર પડી શકે છે.
