- દેશની પ્રથમ અંધ IAS બની પ્રાંજલ પાટીલ
- બેનો જેફિન ભારતીય વિદેશ સેવા (IFS)માં જોડાનાર પ્રથમ 100% અંધ ઉમેદવાર બની
- રાઠી યુપીએસસીની પ્રિલિમિનરી પરીક્ષા પાસ કર્યા બાદ મુખ્ય પરીક્ષાની તૈયારી કરી રહી છે
UPSC પરીક્ષા પાસ કરનાર દરેક વ્યક્તિની કહાની પોતાનામાં જ ખાસ છે. સંઘર્ષની આ વાર્તાઓ ત્યારે વધુ ખાસ બને છે જ્યારે તે કોઈપણ 'ખાસ'/શારીરિક વિકલાંગ વ્યક્તિઓની હોય. આજે એવી જ પ્રેરણાદાયી વાર્તામાં એવા હિંમતવાળા લોકોને જાણીશું. આ વ્યક્તિત્વમાં એનએલ બેનો જેફિન, અજીત કુમાર યાદવ, પ્રાંજલ પાટીલ, હિના રાઠી, આયુષી અને પૂર્ણા સુંદરી સામેલ છે. આવો જાણીએ દરેકના સંઘર્ષની કહાની.
1. પ્રાંજલ પાટીલ
પ્રાંજલ પાટીલે દૃષ્ટિહીન હોવા છતાં ઘણા લોકો જે અશક્ય માને છે તે હાંસલ કર્યું. 26 વર્ષીય પાટીલે 773માં ઓલ ઈન્ડિયા રેન્ક સાથે IAS પરીક્ષા પાસ કરી હતી. તેમને આઈએએસનું પદ મળ્યું. તેણીને પ્રથમ અંધ IAS પણ કહેવામાં આવે છે. મુંબઈની આ છોકરી જ્યારે માત્ર 6 વર્ષની હતી ત્યારે સ્કૂલમાં બનેલી એક ઘટનાને કારણે તેની આંખોની રોશની જતી રહી હતી. (Pranjal Patil visually challenged cleared IAS) એક ક્લાસમેટે તેની આંખ પર માર માર્યો હતો. ઈજા પછી, પહેલા તેણે એક આંખની દૃષ્ટિ ગુમાવી દીધી, પછી તેની બીજી આંખની રોશની પણ જતી રહી. પરંતુ આ ઘટના તેણીને રોકી શકી નહીં અને તે શાળા અને કોલેજમાં ટોપર રહી. ગ્રેજ્યુએશન દરમિયાન તેણે આઈએએસ બનવાનું નક્કી કર્યું હતું. તેણે એમ.ફિલ. પણ છે. પાટીલે કોમ્પ્યુટર સ્ક્રીનને વાંચવા માટે JAWS સોફ્ટવેરનો પણ ઉપયોગ કર્યો હતો.
2.એનએલ બેનો જેફિન
2005માં, બેનો જેફિન ભારતીય વિદેશ સેવા (IFS)માં જોડાનાર પ્રથમ 100% અંધ ઉમેદવાર બની. તે ચેન્નાઈથી છે. માત્ર 25 વર્ષની વયે સિવિલ સર્વિસની પરીક્ષા પાસ કરી. ત્યાં સુધીમાં તેણીએ અંગ્રેજી સાહિત્યમાં ડોક્ટરેટ કરી લીધું હતું. (NL Beno Zephine first fully blind became IFS secured AIR 343) તે સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયામાં પ્રોબેશનરી ઓફિસર તરીકે કામ કરતી હતી. તેણે સફળતાનો શ્રેય તેના શિક્ષકો અને માતા-પિતાના અતૂટ સમર્થનને આપ્યું. તેણે જોબ એક્સેસ વિથ સ્પીચ (JAWS) સોફ્ટવેરનો ઉપયોગ કર્યો. આ સોફ્ટવેર દ્વારા દૃષ્ટિહીન લોકો કોમ્પ્યુટર સ્ક્રીન પરથી વાંચી શકશે. બેનો જેફિને IAS પરીક્ષામાં AIR 343 મેળવ્યો હતો.
3.અજીત કુમાર યાદવ
અજીત કુમાર યાદવ બાળપણમાં એક રોગને કારણે આંખોની રોશની ગુમાવી ચૂક્યો હતો. તેણે 2008માં UPSC પરીક્ષા 208 રેન્ક સાથે પાસ કરી હતી. તેની વાર્તા બાકીના અંધ ઉમેદવારો કરતાં થોડી વધુ સંઘર્ષથી ભરેલી છે. પરીક્ષા પાસ કરી હોવા છતાં, તેણે સિવિલ સર્વિસમાં જોડાવા માટે સંઘર્ષ કર્યો. તેમને પ્રથમ ભારતીય રેલવે કર્મચારી સેવા(Indian Railway Personnel Service)માં પોસ્ટ આપવામાં આવી હતી.(Ajit Kumar Yadav cleared UPSC exam in 2008 with a rank 208) પછી તે તેમના અધિકારો માટે લડ્યા. કોર્ટમાં ગયા, 2010માં કેન્દ્રીય પ્રશાસનિક ન્યાયાધિકરણ ના નિર્ણય બાદ પણ તેમને IAS પદ મળ્યું ન હતું. આ પછી તેણે પોતાના અધિકારો મેળવવા માટે સંઘર્ષ કર્યો, ત્યારબાદ નેશનલ ફોરમ ફોર ધ રાઈટ્સ ઓફ ધ ડિસેબલ્ડ અને રાજનેતા બ્રિંદા કરાતના હસ્તક્ષેપ બાદ, યાદવને IAS સેવામાં લેવામાં આવ્યા. યાદવનો શૈક્ષણિક અભ્યાસ 90ના દાયકાની શરૂઆતમાં થયો હતો, જ્યારે વિકલાંગો માટે ટેક્નોલોજી એટલી વિકસિત નહોતી.
4.આયુષી
29 વર્ષની આયુષીએ UPSC પરીક્ષા પાસ કરી છે. પરીક્ષા પાસ કરવા પર, તેણીએ કહ્યું, “સાચું કહું તો, મને આશા હતી કે મારું નામ યાદીમાં આવે, પરંતુ મને ટોપ 50માં આવવાની આશા નહોતી. આ મારો પાંચમો પ્રયત્ન હતો. અગાઉના પ્રયત્નોમાં, હું મુખ્ય પરીક્ષા પણ પાસ કરી શક્યો ન હતો. આટલા લાંબા સમય સુધી સફળતા મળે ત્યારે વ્યક્તિ હિંમત હારી જાય છે, પરંતુ આયુષીને એવી વ્યક્તિએ આગળ વધવામાં મદદ કરી કે જેણે તેની તરફ આશાની નજરે જોયું. આયુષીની દૃષ્ટિની ક્ષતિએ તેને કોઈપણ રીતે અસર કરી ન હતી. તે દિલ્હીની રહેવાસી રાની ખેડા રહેનારી, તેણીએ DUમાંથી શ્યામા પ્રસાદ મુખર્જી કોલેજ (SPM),બીએ કર્યું. તેણે ઈન્દિરા ગાંધી નેશનલ ઓપન યુનિવર્સિટીમાંથી ઈતિહાસમાં પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએશન કર્યું, ત્યારબાદ જામિયા મિલિયા ઈસ્લામિયામાંથી બેચલર ઑફ એજ્યુકેશનની ડિગ્રી મેળવી.
યુપીએસસી પાસ કરતા પહેલા તે ઈતિહાસ શિક્ષક તરીકે કામ કરતી હતી. ઉત્તર-પશ્ચિમ દિલ્હીના મુબારકપુરમાં તેમની બે શાળાઓ હતી. "2012 થી શિક્ષણ. 2016 સુધી, તેણે મ્યુનિસિપલ સ્કૂલમાં કોન્ટ્રાક્ટ પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું અને પછી પ્રાથમિક શિક્ષક તરીકે નિમણૂક થઈ. 2019 માં, દિલ્હીની એક સરકારી શાળામાં ઇતિહાસ શિક્ષક તરીકે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. આયુષીએ અગાઉ દિલ્હી સબઓર્ડિનેટ સર્વિસિસ સિલેક્શન બોર્ડ (DSSSB) ભરતી પરીક્ષામાં ટોપ કર્યું હતું. જ્યારે આયુષીની માતા 2020 માં VRS લીધી ત્યાં સુધી દિલ્હી સરકારમાં વરિષ્ઠ નર્સિંગ હેલ્થ ઓફિસર હતી, તેના પિતા ભટિંડામાં એક ખાનગી કંપનીમાં હેડ ડિસ્પેન્સર છે. તેનો નાનો ભાઈ ગુજરાતમાં એક્સાઇઝ ઇન્સ્પેક્ટર છે.
5.પૂર્ણા સુંદરીઃ
25 વર્ષની પૂર્ણા સુંદરીએ નબળી દૃષ્ટિને કારણે પણ UPSC પરીક્ષા પાસ કરવાનું સપનું ગુમાવ્યું નથી. તેણે ચોથા પ્રયાસમાં 286મો રેન્ક મેળવ્યો. સુંદરી પાંચ વર્ષની ઉંમર સુધી સામાન્ય બાળકી હતી અને પછી તેની આંખો નબળી પડવા લાગી. જ્યારે તેણી પ્રથમ ધોરણમાં ગઈ, ત્યારે તેણીને રેટિનલ ડીજનરેટિવ રોગ હોવાનું નિદાન થયું. ડોકટરોએ માતા-પિતાને કહ્યું કે તેઓ તેની ડાબી આંખને બચાવવાનો પ્રયાસ કરશે, કારણ કે જમણી આંખ સંપૂર્ણપણે ખરાબ થઈ ગઈ હતી, પરંતુ સર્જરી સફળ થઈ ન હતી અને ધીમે ધીમે તેણે બંને આંખોની દ્રષ્ટિ ગુમાવી દીધી હતી.(Poorna Sundari pass the UPSC exam with 286th rank) માતા અવુદૈદેવી તેમની શક્તિ બની, તેમણે તેમને ભણાવ્યાં અને પરીક્ષાની તૈયારી કરવામાં મદદ કરી. ફાધર કે મુરુગેસન એક ખાનગી ફર્મમાં કામ કરે છે, તેમની શૈક્ષણિક સિદ્ધિઓએ તેમને હંમેશા પ્રેરણા આપી છે. તે SSLC પરીક્ષામાં 471/500 અને પ્લસ ટુની પરીક્ષામાં 1092/1200 સાથે સ્કૂલ ટોપર હતી. ફાતિમા કોલેજમાંથી અંગ્રેજી સાહિત્યમાં બીએ કર્યું, સારા માર્ક્સ સાથે પાસ થઈ.
6. હિના રાઠીઃ
22 વર્ષની હિના રાઠી ભલે 100% અંધ હોય, પરંતુ તે સિવિલ સર્વન્ટ બનવા માંગે છે. રાઠી યુપીએસસીની પ્રિલિમિનરી પરીક્ષા પાસ કર્યા બાદ મુખ્ય પરીક્ષાની તૈયારી કરી રહી છે. ગુજરાતના 150 ઉમેદવારોમાં રાઠીનો સમાવેશ થાય છે, જેણે રાજ્યમાંથી પરીક્ષા આપનારા 2,500 ઉમેદવારોમાંથી પ્રારંભિક પરીક્ષા પાસ કરી છે. રાઠીના પિતાના પિતાની પાલનપુરમાં ચાની નાની દુકાન છે. તેણે દીકરીને અમદાવાદ મોકલી દીધી. તેના એક નજીકના મિત્રએ મને આમાં મદદ કરી. UPSC પરીક્ષા માટે અભ્યાસ કરવો સરળ નથી. રાઠીના મિત્રો અને કેટલાક સ્વયંસેવકો તેને અખબારો અને પુસ્તકો વાંચતા અને તે એક સમયે ત્રણ કલાક સાંભળતી અને નોટ્સ બનાવતી. બાકીના સમયે તે યુટ્યુબ પર લેક્ચર સાંભળતી હતી. રાઠીએ આવનારા મહિનાઓમાં મુખ્ય પરીક્ષા માટે વધુ સખત તૈયારી કરવી પડશે. રાઠી કહે છે, “કુલ નવ પેપર છે અને મારે બધા નવ માટે નોટ્સ તૈયાર કરવાની છે અને સમય ઓછો છે.
