- ભારતના વિદેશ મંત્રી 22 થી 30 સપ્ટેમ્બર સુધી અમેરિકાની મુલાકાતે હતા
- છેલ્લા થોડા સમયથી ભારત અને અમેરિકાના સંબંધો વધુ મજબૂત બન્યા છે
- અચાનક અમેરિકાની આટલી મુલાકાત પાછળનું કારણ શું છે?
ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર 22 થી 30 સપ્ટેમ્બર સુધી અમેરિકાની મુલાકાતે હતા જ્યાં એમને ન્યૂયોર્કમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાના વાર્ષિક સત્રમાં પણ ભાગ લીધો હતો, ત્યારબાદ તેમણે વોશિંગ્ટનમાં ભારતીય દૂતાવાસ દ્વારા આયોજિત સેલિબ્રેટિંગ કલર્સ ઑફ ફ્રેન્ડશિપ પ્રોગ્રામમાં પણ ભાગ લીધો હતો. આ કાર્યક્રમમાં એસ જયશંકરે અમેરિકાના વિવિધ ભાગોમાં રહેતા ઈન્ડિયા હાઉસમાંથી સેંકડો ભારતીય-અમેરિકનોને પણ સંબોધિત કર્યા હતા.
ભારત અને અમેરિકાના સંબંધો વધુ મજબૂત બન્યા છે
તેમની મુલાકાત દરમિયાન, એસ જયશંકરે બંને દેશો વચ્ચેના ગાઢ સંબંધોને એક અલગ સ્તરે લઈ જવાની વાત કરી હતી. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે ભારત અને અમેરિકાના સંબંધો ચંદ્રયાનની જેમ ચંદ્ર અથવા તેનાથી પણ ઊંચાઈ સુધી પહોંચશે. આ રાઉન્ડ પહેલા જૂન મહિનામાં ભારતના વડાપ્રધાન મોદી પણ ત્રણ દિવસ માટે અમેરિકા ગયા હતા.ત્યારબાદ વડાપ્રધાને ભારત અને અમેરિકાના સંબંધો વિશે પણ કહ્યું હતું કે બંને દેશોના સંબંધો વધુ મજબૂત છે અને પહેલા કરતા વધુ ઊંડા થયા છે.
અચાનક અમેરિકાની આટલી મુલાકાત પાછળનું કારણ શું છે?
ભારતના વડાપ્રધાન અને વિદેશ મંત્રી છેલ્લા દોઢ વર્ષમાં અનેક વખત અમેરિકાની મુલાકાતે આવ્યા છે, આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઊભો થાય છે કે શું છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંબંધો નોંધપાત્ર રીતે ગાઢ બન્યા છે? છેલ્લા બે વર્ષમાં પીએમ અને વિદેશ મંત્રીએ કેટલી વખત અમેરિકાની મુલાકાત લીધી છે અને તેનું કારણ શું છે? જાણો
- આ પહેલા 21 થી 24 જૂન સુધી, વડા પ્રધાન યુએસની રાજ્ય મુલાકાતે હતા. વડા પ્રધાન મોદીની આ પ્રથમ યુએસ મુલાકાત હતી જ્યાં તેમણે અનેક કાર્યક્રમોમાં ભાગ લીધો હતો.
- વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર 18 થી 28 સપ્ટેમ્બર 2022 દરમિયાન યુ.એસ.ની 10-દિવસીય મુલાકાતે હતા, જે દરમિયાન તેમણે UNGA સત્રમાં ઉચ્ચ સ્તરીય સપ્તાહ માટે ભારતીય પ્રતિનિધિત્વ મોડેલનું નેતૃત્વ પણ કર્યું હતું.
- વિદેશ મંત્રી ડૉ. એસ. જયશંકર અને સંરક્ષણ મંત્રી રાજનાથ સિંહ વર્ષ 2022માં 11 અને 12 એપ્રિલે અમેરિકાની મુલાકાતે હતા. રક્ષા મંત્રી અને વિદેશ મંત્રીએ વોશિંગ્ટન ડીસીમાં 11 એપ્રિલે આયોજિત 4થી ભારત-યુએસ 2+2 મંત્રી સ્તરીય સંવાદમાં ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ કર્યું હતું.
ચીનના મતે ભારત-અમેરિકા વચ્ચેના ગાઢ સંબંધો પાછળ શું કારણ?
આ મુલાકાતોને ખૂબ જ મહત્વની માનવામાં આવે છે, ભારત-અમેરિકા વચ્ચે ગાઢ સંબંધો વિકસ્યા છે, જ્યારે કેટલાક લોકો એવું પણ માને છે કે અમેરિકા, ભારતને મજબૂત બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. ચીનના રાજકીય નિષ્ણાતો માને છે કે બંને દેશો વચ્ચેની નિકટતાનું એક કારણ એ પણ હોઈ શકે છે કે અમેરિકા ભારતને શસ્ત્રો વેચવા માંગે છે અને તેની નજર ભારતના મોટા બજાર પર છે.
બંને દેશો વચ્ચેના ગાઢ સંબંધોનું ઉદાહરણ તાજેતરમાં જોવા મળ્યું હતું
ભારત-કેનેડા તણાવ વચ્ચે બંને દેશો વચ્ચેના ગાઢ સંબંધોનું ઉદાહરણ તાજેતરમાં જોવા મળ્યું હતું. 18 સપ્ટેમ્બરે કેનેડાના વડાપ્રધાન જસ્ટિન ટ્રુડોએ હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યા પાછળ ભારતનો હાથ હોવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ આરોપને લઈને લગભગ પાંચ વરિષ્ઠ અમેરિકન અધિકારીઓ અને રાજદ્વારીઓએ નિવેદનો આપ્યા હતા, જેમાં કેનેડા અને ભારત બંનેને સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. કેનેડા અને અમેરિકા બંને એકબીજાના સાથી છે, તેમ છતાં આ નિવેદનોમાં, એક તરફ, તેઓએ ભારતની ટીકા કરી અને સહકાર માટે પૂછ્યું તો બીજી તરફ કેનેડાને પણ કોઈ નિષ્કર્ષ પર પહોંચવામાં ઉતાવળ ન કરવા માટે કહેવામાં આવ્યું.
શું ભારત ખરેખર રશિયાથી દૂર રહેવા માંગે છે?
જૂન મહિનામાં ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે 'ધ ઈકોનોમિસ્ટ'ને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં આ સવાલનો જવાબ આપ્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે રશિયા સાથે ભારતના સંબંધો 60 વર્ષના ઈતિહાસનું પરિણામ છે અને તે શક્ય નથી કે વસ્તુઓ એક જ વારમાં બદલાઈ જાય. તેમણે કહ્યું કે અમેરિકન પ્રશાસન અને નેતૃત્વ પણ રશિયા સાથેના તેમના સંબંધોને સમજે છે. તેઓ જાણે છે કે અમેરિકાએ 1965 પછી ભારતને હથિયાર ન વેચવાનો નિર્ણય લીધો હતો, જેના પછી આપણે સોવિયત સંઘ પાસેથી હથિયારો લેવા પડ્યા. ભારત પાસે બીજો કોઈ વિકલ્પ નહોતો.
જયશંકરે કહ્યું હતું કે, "ભારત તમામ વિકલ્પો રાખવા માંગે છે અને પોતાના માટે શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ પસંદ કરવા માંગે છે. "એવું કહેવું ખોટું નથી કે યુક્રેન યુદ્ધ પછી રશિયા પશ્ચિમ કરતાં એશિયા સાથે વ્યાપાર કરવામાં વધુ રસ ધરાવે છે. ભારત અને રશિયા વચ્ચે સહકાર ચોક્કસપણે વધશે.પરંતુ આ બધાની વચ્ચે ભારત અને અમેરિકાની ભાગીદારી પણ વધુ મજબૂત બનશે.તેથી ભારત કોઈ એક દિશામાં આગળ વધશે નહીં.
