નવા કાયદાની કવાયત / દારૂ પીને તોફાન કરવું- માનહાનિ જેવા નાના કેસમાં જેલ કે દંડ નહીં, આવી સજા થશે: મોદી સરકાર બદલી રહી છે કાયદો

• IPCની જગ્યાએ આવ્યું ભારતીય ન્યાય સંહિતા 
• બિલમાં બદનક્ષી, દારૂ પીધા પછી ગેરવર્તનમાટે સજા તરીકે સમુદાય સેવા 
• અમિત શાહે જે 3 બિલ રજૂ કર્યા તે ત્રણ કાયદાનું સ્થાન લેશે

NEW IPC News: લોકસભામાં શુક્રવારે દેશના ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) ને બદલવા માટે ભારતીય ન્યાય સંહિતા બિલ-2023 રજૂ કર્યું હતું. આ બિલમાં બદનક્ષી, દારૂ પીધા પછી ગેરવર્તન જેવા ગુનાઓ માટે સજા તરીકે સમુદાય સેવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. અમિત શાહે સંસદના નીચલા ગૃહમાં ત્રણ બિલ રજૂ કર્યા જે વસાહતી યુગના ત્રણ કાયદાનું સ્થાન લેશે.

અમિત શાહે રજૂ કરેલ બિલમાં ઇન્ડિયન પીનલ કોડ-1860, ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડ-1898 અને ઇન્ડિયન એવિડન્સ કોડ-1872નો સમાવેશ થાય છે. અમિત શાહ દ્વારા રજૂ કરાયેલા નવા બિલોમાં ભારતીય ન્યાય સંહિતા બિલ-2023, ભારતીય નાગરિક સંરક્ષણ સંહિતા બિલ-2023 અને ભારતીય પુરાવા બિલ-2023નો સમાવેશ થાય છે.

નોંધનીય છે કે, આ પહેલા આઈ.પી.સી તેમાં મૃત્યુ, આજીવન કેદ, સખત કેદ, સાદી કેદ, સંપત્તિ જપ્ત કરવા અને દંડના રૂપમાં સજાની જોગવાઈ હતી. હવે આ યાદીમાં 'સમુદાય સેવા'નો પણ ઉમેરો થયો છે. પ્રસ્તાવિત કાયદો આત્મહત્યાના પ્રયાસ, ગેરકાયદેસર વેપારમાં રોકાયેલા જાહેર સેવકો, 5,000 રૂપિયાથી ઓછી સંપત્તિની ચોરી, જાહેરમાં નશો અને બદનક્ષીના કિસ્સામાં સમુદાય સેવા સૂચવે છે. 

સમુદાય સેવાના સૌથી સામાન્ય ઉદાહરણો કયા ? 
વિગતો મુજબ સમુદાય સેવાના સૌથી સામાન્ય ઉદાહરણો સફાઈ નોકરીઓ છે. જાહેર સ્થળોએ કચરો એકઠો કરવો, દિવાલોની સફાઈ કરવી અથવા જાહેર સુવિધાઓની જાળવણીનો સમાવેશ થાય છે. આ સામાજિક સેવાઓ સ્થાનિક સમુદાયોમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપે છે જ્યારે કથિત સામાજિક વળતર દ્વારા ગુનેગારોનું પુનર્વસન કરે છે.

પશ્ચિમી દેશોમાં સમુદાય સેવા સામાન્ય  
નોંધનીય છે કે, પશ્ચિમી દેશોમાં ખાસ કરીને યુએસ ન્યાય પ્રણાલીમાં સમુદાય સેવા એ સામાન્ય સજા છે. આ બિન-કસ્ટોડિયલ સજા ઘણીવાર જેલની સજાના વિકલ્પ તરીકે કામ કરે છે. આમાં દંડાત્મક પગલા તરીકે સમુદાયને દોષિત વ્યક્તિના મજૂરીનો લાભ લેવાની તક મળે છે. કોર્ટ દ્વારા આદેશિત સમુદાય સેવાના ઘણાં વિવિધ પ્રકારો છે, જે વિવિધ પ્રકારની સેવા અને ગુનાઓને આવરી લે છે. સામુદાયિક સેવા નાગરિકોમાં પ્રાયશ્ચિતની ટેવ તેમજ જવાબદારી કેળવવાનો પ્રયાસ કરે છે.

શૈક્ષણિક અથવા જાગૃતિ કાર્યક્રમો
અન્ય વારંવાર ઓફર કરવામાં આવતી સેવા શૈક્ષણિક અથવા જાગૃતિ કાર્યક્રમો છે. અપરાધીઓએ ડ્રગ અથવા આલ્કોહોલ શિક્ષણ, ક્રોધ નિયંત્રણ અથવા સલામત ડ્રાઇવિંગ વર્ગોમાં હાજરી આપવી જરૂરી છે. આ ઉપરાંત સમાજ સેવામાં ચેરિટી વર્કનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ બેઘર આશ્રયસ્થાનો અથવા ખાદ્ય બેંકોમાં સ્વયંસેવીથી લઈને હોસ્પિટલો અથવા ધર્મશાળાઓમાં મદદ કરવા સુધીની હોઈ શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં ક્ષેત્રમાં કુશળ ગુનાશાસ્ત્રીઓને જાહેર લાભ માટે તેમની કુશળતાનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવે છે.