- ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે હેપેટાઈટીસનું જોખમ વધારે
- હેપેટાઇટિસ બી અને હેપેટાઇટિસ સી બંને ચેપગ્રસ્ત લોહી દ્વારા ફેલાય છે
- હિપેટાઇટિસના જોખમથી બચાવવા માટે હિપેટાઇટિસ બી રસીકરણ જરૂરી છે.
world hepatitis day 2023: વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનના આંકડા અનુસાર, વિશ્વભરમાં લગભગ 422 મિલિયન લોકો ડાયાબિટીસની ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાનો શિકાર છે. દર વર્ષે ડાયાબિટીસના દર્દીઓની સંખ્યા વધી રહી છે. તે ચિંતાજનક છે કે જે લોકોને ડાયાબિટીસ છે તેઓને અન્ય ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું જોખમ વધારે રહે છે. ડાયાબિટીસના દર્દીઓને પણ હિપેટાઈટીસનું જોખમ હોઈ શકે છે. હિપેટાઇટિસ પણ ખૂબ જ ઝડપથી ફેલાતો રોગ છે, જેમાં લીવરમાં સોજા આવે છે.
ભારતમાં, ડાયાબિટીસ અને હિપેટાઇટિસ બંને મોટી વસ્તીને અસર કરી રહ્યા છે. 2017 ના ડબ્લ્યુએચઓ રિપોર્ટ અનુસાર, ભારતમાં હિપેટાઇટિસ બીથી સંક્રમિત લોકોની સંખ્યા લગભગ 40 મિલિયન છે, જેમાં હિપેટાઇટિસ સી લગભગ 12 મિલિયન લોકોને અસર કરે છે. જો કે, જ્યારે હિપેટાઈટીસથી સંક્રમિત દર્દી હૃદયરોગ કે ડાયાબીટીસ જેવા રોગથી પીડાય ત્યારે તેની ગંભીરતા વધી જાય છે.
આંકડા અનુસાર, વિશ્વભરમાં ક્રોનિક એચસીવી (હિપેટાઇટિસ સી વાયરસ) ધરાવતા એક તૃતીયાંશ લોકો ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ ધરાવે છે. તે જ સમયે, નિષ્ણાતોના મતે, આ હિપેટાઇટિસ સીને વધુ ગંભીર બનાવી શકે છે. તે ચિંતાજનક છે કે હેપેટાઇટિસ સીની સારવાર માટે ઉપયોગમાં લેવાતી ઉપચાર પદ્ધતિમાં પ્રકાર 1 અને પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસ બંને થવાની સંભાવના છે. જે લોકો ડાયાબિટીસથી પીડિત છે તેઓ ચિંતિત છે કે હિપેટાઇટિસ સી હોવાને કારણે તેમનો ડાયાબિટીસની સમસ્યા વધુ ગંભીર થઈ શકે છે. આવો, એક્સપર્ટ પાસેથી જાણીએ કે ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં હિપેટાઇટિસનું જોખમ કેટલું છે? ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ હિપેટાઇટિસથી બચવા શું કરવું જોઈએ ? અને તેની સારવાર વિશે
ડાયાબિટીસના દર્દીમાં કિડની ડિસઓર્ડર
ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં હિપેટાઇટિસની ગંભીરતા વિશે એક્સપર્ટનું કહેવુ છે કે, ડાયાબિટીસના દર્દીઓની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઘણી ઓછી હોય છે. આવા દર્દીઓ કોઈપણ પ્રકારના વાઈરલ ઈન્ફેક્શન અને બેક્ટેરિયલ ઈન્ફેક્શનની પકડમાં સરળતાથી આવી શકે છે. જો દર્દી લાંબા સમયથી ડાયાબિટીસથી પીડિત હોય તો તેને કિડનીની તકલીફ થવી સ્વાભાવિક છે. આવા દર્દીઓ ઘણીવાર ડાયાલિસિસ પર હોય છે, જેમને ડાયાબિટીસ અને હિપેટાઇટિસ બંને હોય છે. જો ડાયાબિટીસના દર્દીઓને હિપેટાઇટિસ બી સામે રસી આપવામાં ન આવી હોય તો તેમના માટે પરિસ્થિતિ વધુ ગંભીર બની જાય છે. ડાયાલિસિસ દરમિયાન અથવા તે પહેલાં દર્દીને ચેપ લાગવો સામાન્ય બાબત છે. ચેપથી કિડનીની બીમારી થઈ શકે છે, જેનાથી હિપેટાઈટીસ થવાની શક્યતા વધી જાય છે.
ડાયાબિટીસના દર્દીઓને સંક્રમિત લોહી અથવા દૂષિત ખોરાકથી હિપેટાઇટિસનું જોખમ રહેલું છે
હિપેટાઇટિસ બી અને હિપેટાઇટિસ સી બંને ચેપગ્રસ્ત લોહી દ્વારા ફેલાય છે, જ્યારે હેપેટાઇટિસ A અને હેપેટાઇટિસ E દૂષિત ખોરાક દ્વારા ફેલાય છે. હેપેટાઇટિસ A અને E સામાન્ય વ્યક્તિમાં સામાન્ય નથી પણ ડાયાબિટીસના દર્દીઓને સરળતાથી થઇ શકે છે. આને સંક્રમિત હિપેટાઇટિસ કહી શકાય. હોસ્પિટલમાં દાખલ દર્દીઓ, ડાયાલિસિસના દર્દીઓને હિપેટાઈટીસ બી અને સીનું જોખમ વધારે હોય છે, એટલે કે જે દર્દીઓને કોઈ પણ રીતે બ્લડ ઇન્ટિમેશન હોય તેઓ લોહીથી ટ્રાન્સફર કરાયેલા હિપેટાઈટીસ વાયરસથી સંક્રમિત થઈ શકે છે.
હિપેટાઇટિસ અને ડાયાબિટીસની દવાઓ
જેઓ સામાન્ય લીવરના દર્દીઓ છે, તેમને હિપેટાઈટીસના ગ્રેડિંગ એટલે કે રોગના સ્તર અને ગંભીરતા અનુસાર ઘણી દવાઓ આપવામાં આવે છે. તેથી જ ડાયાબિટીસની દવાઓ પણ બદલાતી રહે છે, કારણ કે ડાયાબિટીસની મોટાભાગની દવાઓ લીવરને અસર કરે છે. આવી સ્થિતિમાં જો લીવર ડિસ્ટર્બ થાય તો ડાયાબિટીસની દવાઓ પણ આડઅસર કરી શકે છે.
ડોક્ટરનું કહેવુ છે કે ડાયાબિટીસ અને હિપેટાઇટિસથી સંક્રમિત દર્દીઓની સારવાર માટે જરૂરી છે કે તેમની સંપૂર્ણ તપાસ કરવામાં આવે. જેથી જાણી શકાય કે હિપેટાઈટીસ કયા સ્ટેજ પર છે અને ડાયાબીટીસની સારવાર દરમિયાન અન્ય કોઈ જોખમની શક્યતા નથી. તેના માટે ડાયાબિટીસના દર્દીના લીવર ફંક્શન ટેસ્ટ કરાવવો જરૂરી છે.
જો ડાયાબિટીસના દર્દીની સમયાંતરે તપાસ કરવામાં આવે તો ખબર પડે છે કે તેના લીવરને સુરક્ષિત રાખવાની સાથે સાથે કઇ દવાઓ કયા સમયે આપવી. આ માટે ડાયાબિટીસના દર્દીના લિવર ફંક્શન ટેસ્ટ કરાવવુ જરૂરી છે. જો ડાયાબિટીસના દર્દીની સમયાંતરે તપાસ કરવામાં આવે તો ખબર પડે છે કે તેના લીવરને સુરક્ષિત રાખવાની સાથે સાથે કઇ દવાઓ કયા સમયે આપવી. આ માટે ડાયાબિટીસના દર્દીના લીવર ફંક્શન ટેસ્ટ કરાવવો જરૂરી છે. જો ડાયાબિટીસના દર્દીની સમયાંતરે તપાસ કરવામાં આવે તો ખબર પડે છે કે તેના લીવરને સુરક્ષિત રાખવાની સાથે સાથે કઇ દવાઓ કયા સમયે આપવી.
ડાયાબિટીસના દર્દીને હિપેટાઇટિસથી બચાવવાની રીત
1. ડાયાબિટીસના દર્દીઓને હિપેટાઇટિસના જોખમથી બચાવવા માટે હિપેટાઇટિસ બી રસીકરણ જરૂરી છે. જેઓ ડાયાબિટીસના દર્દીઓ છે, તેઓએ અમુક જરૂરી રસીકરણ કરાવવું પડશે. આ રસીઓમાં હિપેટાઇટિસ બીની રસી ફરજિયાત છે. નેશનલ ઇમ્યુનાઇઝેશન પ્રોગ્રામ હેઠળ, હેપેટાઇટિસ બીની રસી હવે બાળકને જન્મ પછી આપવામાં આવે છે. પરંતુ જે લોકો ડાયાબિટીસના જૂના દર્દીઓ છે, જેઓ તે સમયગાળા દરમિયાન હેપેટાઇટિસ બીની રસી મેળવી શક્યા નથી, તેઓએ રસી લેવી જ જોઇએ.
2. માત્ર ડાયાબિટીસના દર્દીઓ જ નહીં પરંતુ જેમણે હિપેટાઈટિસ બીની રસી નથી લીધી તેઓએ પણ રસી લેવી જોઈએ. મોટા ભાગના લોકો આ વિશે જાણતા નથી. તેઓ વિચારે છે કે જ્યારે માંદગી હશે ત્યારે જોયુ જશે. પરંતુ દરેક વ્યક્તિ માટે હિપેટાઇટિસ બી રસીકરણ જરૂરી છે.
3. જો ડાયાબિટીસના દર્દીને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવે છે અથવા ડાયાલિસિસ કરાવવામાં આવે છે, તો દર્દીને કયા પ્રકારનો ચેપ છે તે જાણવા માટે સમય સમય પર તેની તપાસ કરવી જોઈએ. કારણ કે ડાયાલિસિસ દરમિયાન ચેપ લાગવો સામાન્ય બાબત છે.
4. હિપેટાઇટિસ A અને હિપેટાઇટિસ E દૂષિત ખોરાક અને ગંદા હાથથી થઈ શકે છે, તેથી દર્દીઓએ ખોરાકમાં સ્વચ્છતાનું ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
5. દર્દીઓ પૌષ્ટિક આહાર અને યોગ્ય ડાયટ અપનાવીને પણ લીવરને સ્વસ્થ રાખી શકે છે તેમજ ડાયાબિટીસને પણ નિયંત્રણમાં રાખી શકે છે.
Disclaimer: આરોગ્ય અને સુખાકારી હેઠળ પ્રકાશિત સામગ્રી સામાન્ય જાણકારી ઉપલબ્ધ કરાવે છે. અહીં પ્રકાશિત લેખ તબીબ, વૈદ્ય, નિષ્ણાત અને રિસર્ચ આધારિત નિષ્કર્ષ પર છે. તમામ નિર્દેશોનું પાલન કરી વાંચકોની જાગૃતિ વધારવાના હેતુથી આ સામગ્રી તૈયાર કરાઈ છે. આ લેખ કોઈ પણ રીતે યોગ્ય ઉપચારનો વિકલ્પ નથી, વધુ જાણકારી માટે હંમેશા નિષ્ણાત કે આપના ચિકિત્સકની સલાહ લેવી. vtvgujarati.com આ જાણકારી માટે જવાબદારીનો દાવો કરતું નથી.
