- યુનિફોર્મ સિવિલ કોડને લઈને મોટા સમાચાર
- BJPએ નહીં પણ સાંસદ દ્વારા પ્રાઈવેટ મેમ્બર બિલ તરીકે રજૂ કર્યું બિલ
- BJPના રાજ્યસભા સાંસદ મીણાએ ગૃહમાં ખાનગી સભ્ય બિલ રજૂ કર્યું
દેશમાં કલમ 370 હેઠળ જમ્મુ અને કાશ્મીરને આપવામાં આવેલ વિશેષ દરજ્જો હટાવ્યા બાદ ભાજપ તેના બીજા મોટા ચૂંટણી વચન તરફ આગળ વધી રહી હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. આ યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો મુદ્દો છે. સંસદના શિયાળુ સત્રમાં રાજ્યસભામાં આ અંગેનું બિલ પણ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. જોકે આ બિલ મોદી સરકાર દ્વારા નહીં પરંતુ ભાજપના સાંસદ દ્વારા પ્રાઈવેટ મેમ્બર બિલ તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યું છે.
આ બિલ ભૂતકાળમાં ઘણી વખત સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવ્યું છે પરંતુ રજૂ થઈ શક્યું નથી. આ વખતે વિપક્ષી સભ્યોના ભારે વિરોધ વચ્ચે શુક્રવારે ઉપલા ગૃહમાં બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ભાજપ શાસિત કેટલાક રાજ્યોમાં તેને લાગુ કરવાની શક્યતાઓ શોધવા માટે સમિતિઓની રચના કરવામાં આવી છે. ગૃહપ્રધાન અમિત શાહે પણ તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે, મોદી સરકાર યુનિફોર્મ સિવિલ કોડને લઈને ગંભીર છે પરંતુ તમામ હિતધારકો સાથે વ્યાપક પરામર્શ કર્યા પછી જ નિર્ણય લેવામાં આવશે.
કોણે રજૂ કર્યું બિલ ?
ભારતમાં યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ લાગુ કરવા માટે વિપક્ષના વિરોધ વચ્ચે ભાજપના રાજ્યસભા સાંસદ કિરોડી લાલ મીણાએ ગૃહમાં ખાનગી સભ્ય બિલ રજૂ કર્યું હતું. વિપક્ષી સભ્યોના વિરોધ પર સરકારે મીનાનું સમર્થન કર્યું અને કહ્યું કે, બિલ રજૂ કરવું તેમનો અધિકાર છે. જ્યારે વિપક્ષે બિલ પાછું ખેંચવાની માંગ કરી, ત્યારે રાજ્યસભાના અધ્યક્ષ જગદીપ ધનકડે તેને મતદાન માટે મૂક્યું. ધ્વનિ મતમાં બિલ રજૂ કરવાના પક્ષમાં 63 વોટ પડ્યા જ્યારે તેની વિરુદ્ધમાં 23 વોટ પડ્યા. તે સમયે રાજ્યસભામાં ઘણા સાંસદો ગેરહાજર હતા, ખાસ કરીને વિપક્ષ કોંગ્રેસ, ટીએમસી અને આમ આદમી પાર્ટીના ઘણા સભ્યો હાજર ન હતા.
અગાઉ ઘણી વખત સૂચિબદ્ધ કરાયું છે આ બિલ
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડના અમલ સાથે સંબંધિત આ બિલ અગાઉના સત્રોમાં પણ ઘણી વખત સૂચિબદ્ધ કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ અગાઉ ક્યારેય નહોતું. જ્યારે પણ અધ્યક્ષ અથવા અધ્યક્ષ વતી ખરડો રજૂ કરવા માટે કિરોરી લાલ મીણાનું નામ લેવામાં આવતું હતું તે સમયે તેઓ ગૃહમાંથી ગેરહાજર રહેતા હતા. પણ આ વખતે એવું ન થયું. આ વખતે તેમને સરકારનું સમર્થન પણ મળ્યું છે. ગૃહમાં પ્રક્રિયા શરૂ થતાં જ વિપક્ષી સભ્યોએ હંગામો શરૂ કર્યો હતો. તેમણે આરોપ લગાવ્યો કે, આ બિલ દેશમાં શાંતિ અને ધર્મનિરપેક્ષતાને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. ઉપપ્રમુખ ધનકડે વિરોધ કરી રહેલા વિપક્ષી સભ્યોને શાંત કર્યા અને તેમને તેમની ચિંતાઓ રજૂ કરવાની તક આપી. ઘણા વિપક્ષી સભ્યોએ બિલ સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો.
શું કહેવું છે વિપક્ષનું ?
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ ઇન ઇન્ડિયા બિલ 2020માં સમગ્ર દેશમાં સમાન નાગરિક સંહિતાના અમલીકરણની તૈયારી માટે રાષ્ટ્રીય નિરીક્ષણ અને તપાસ સમિતિની રચના કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. વિપક્ષનું કહેવું છે કે, અગાઉ જ્યારે પણ આ બિલ લિસ્ટ કરવામાં આવ્યું હતું ત્યારે સરકાર મીણાને તેને રજૂ ન કરવા સમજાવતી હતી, પરંતુ આ વખતે બિલને રજૂ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આરજેડી સાંસદ મનોજ કુમાર ઝાએ કહ્યું, 'હું પોતે આવા 6 પ્રસંગોનો સાક્ષી રહ્યો છું. મને ખબર નથી કે તે પછી શું બદલાયું છે. તેમણે કહ્યું કે હાલમાં શહેરો, ગામડાઓ અને પરિવારો વિભાજિત છે અને જો આવું બિલ રજૂ કરવામાં આવશે તો દેશ વધુ વિભાજિત થશે.
છેલ્લા કેટલા વર્ષમાં ખાનગી સભ્યનું બિલ સંસદમાં પસાર નથી થયું ?
જો પ્રાઈવેટ મેમ્બરનું બિલ ગૃહ દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવે તો પણ જ્યાં સુધી સરકાર તેને સમર્થન ન આપે અને તેને સત્તાવાર બિલ તરીકે રજૂ ન કરે ત્યાં સુધી તે કાયદો બની શકતો નથી. ખાસ વાત એ છે કે, 1970થી અત્યાર સુધી સંસદમાં કોઈ પણ પ્રાઈવેટ મેમ્બર બિલને મંજૂરી આપવામાં આવી નથી. સંસદ દ્વારા અત્યાર સુધીમાં માત્ર 14 ખાનગી સભ્યોના બિલને મંજૂરી આપવામાં આવી છે, જેમાંથી 6 એકલા 1956માં પસાર થયા હતા.
શું છે યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ ?
યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ એટલે તમામ નાગરિકો માટે સમાન કાયદો. ભારતમાં ફોજદારી કાયદો તમામ ધર્મના લોકોને સમાન રીતે લાગુ પડે છે પરંતુ લગ્ન, છૂટાછેડા, દત્તક, ઉત્તરાધિકાર જેવી નાગરિક બાબતોમાં એવું નથી. આવા કિસ્સાઓમાં વ્યક્તિગત કાયદા લાગુ પડે છે. જુદા જુદા ધર્મોને અનુસરતા લોકો માટે જુદા જુદા કાયદા છે. બંધારણમાં પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે, યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ લાગુ કરવા માટે સરકાર દ્વારા પ્રયાસો કરવામાં આવશે. સુપ્રિમ કોર્ટે પણ ઘણી વખત કોમન સિવિલ કોડની વાત કરી છે.
