- કાળી ચૌદશને નરક ચતુર્દશી પણ કહેવામાં આવે છે
- શ્રી કૃષ્ણએ નરકાસુર નામના રાક્ષસનો વધ કર્યો હતો
- આ દિવસે યમદેવ, મા કાલી અને શ્રી કૃષ્ણની પૂજા કરવાની પરંપરા
નરક ચૌદશ અથવા નરક ચતુર્દશીનો તહેવાર દિવાળીના એક દિવસ પહેલા અને ધનતેરસના એક દિવસ પછી ઉજવવામાં આવે છે. આજે કાળી ચૌદશ છે જે ગુજરાતી કેલેન્ડર મુજબ દર વર્ષે આસો વદની ચતુર્દશી તિથિએ આવે છે. નરક ચતુર્દશીને રૂપ ચૌદશ, નરક ચૌદશ અથવા કાળી ચૌદશ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
યમદેવ, મા કાલી અને શ્રી કૃષ્ણની પૂજા કરવાની પરંપરા
વૈદિક કેલેન્ડર મુજબ, આ વખતે નરક ચતુર્દશીની તારીખ 11મી નવેમ્બરના રોજ બપોરથી શરૂ થશે જે 12મી નવેમ્બર એટલે કે દિવાળીના દિવસ સુધી ચાલુ રહેશે. આ વખતે ચતુર્દશી તિથિ 11મી નવેમ્બર 2023ના રોજ બપોરે 01:57 વાગ્યે શરૂ થશે અને બીજા દિવસે 12મી નવેમ્બર 2023ના રોજ બપોરે 02:44 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. નરક ચતુર્દશીના દિવસે યમદેવ, મા કાલી અને શ્રી કૃષ્ણની પૂજા કરવાની પરંપરા છે અને સાંજે દીવા પ્રગટાવવાની પણ પરંપરા છે.
શ્રી કૃષ્ણએ નરકાસુર નામના રાક્ષસનો વધ કર્યો હતો
નરક ચતુર્દશીની ઉજવણી પાછળ ઘણી પૌરાણિક કથાઓ કહેવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે આ દિવસે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ રાક્ષસ નરકાસુરનો વધ કર્યો હતો. નરકાસુરનો વધ કર્યા બાદ શ્રી કૃષ્ણએ બંધક બનેલ 16 હજાર મહિલાઓને પણ મુક્ત કરી હતી. કહેવાય છે કે આ મહિલાઓ લાંબા સમય સુધી નરકાસુરના જેલમાં બંધ હતી. આ જ કારણ છે કે આ દિવસને નરક ચતુર્દશી પણ કહેવાય છે.
નરક ચતુર્દશીના દિવસે યમરાજના નામનો દીવો પ્રગટાવવાની પરંપરા છે. આ દિવસે, સૂર્યાસ્ત પછી, સાંજે 05.27 પહેલાં, દક્ષિણ તરફ મુખ કરીને ભગવાન યમરાજના નામ પર કુલ 14 દીવા પ્રગટાવવામાં આવે છે. આ દિવસે, દીવો પ્રગટાવીને અને હાથ જોડીને, વ્યક્તિ ભગવાન યમને પોતાના અને પરિવારના દીર્ઘાયુ અને સારા સ્વાસ્થ્ય માટે પ્રાર્થના કરે છે.
