યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ / મોદી સરકાર યુનિફોર્મ સિવિલ લઈ પણ આવી તો શું પાસ થઈ શકશે? જુઓ રાજ્યસભામાં શું છે નંબર ગેમ, કેટલી છે તાકાત

• કેન્દ્ર સરકારની યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ બિલ લાવવાની તૈયારી
• આગામી ચોમાસુ સત્રમાં યુસીસી યુસીસી લાવવાની તૈયારી
• લોકસભામાં એકલા ભારતીય જનતા પાર્ટી પાસે બહુમતી 

કેન્દ્ર સરકાર સંસદના આગામી ચોમાસુ સત્રમાં યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (યુસીસી) સંબંધિત બિલ લાવવાની તૈયારી કરી રહી છે. લોકસભામાં એકલા ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) પાસે બહુમતી છે. લોકસભામાં નંબર ગેમ ભાજપની તરફેણમાં છે અને નીચલા ગૃહમાં બિલ પસાર થવામાં કોઈ અડચણ નથી, પરંતુ રાજ્યસભામાં નંબર ગેમ શું છે? UCC સંબંધિત બિલ પર સંસદ, લોકસભા અને રાજ્યસભાના બંને ગૃહોમાં મતદાન થાય તો ગણિત શું હશે? લોકસભામાં એકલા ભાજપના 300થી વધુ સાંસદો છે. જો એનડીએના ઘટક પક્ષોને પણ સામેલ કરવામાં આવે તો આંકડો 350 સીટોની આસપાસ પહોંચે છે. લોકસભામાં બિલ પાસ કરાવવામાં ભાજપને કોઈ મુશ્કેલી નહીં પડે. લોકસભામાં આંકડાની રમત સંપૂર્ણપણે ભાજપની તરફેણમાં છે, પરંતુ રાજ્યસભામાં ચિત્ર અલગ છે.

રાજ્યસભામાં ખરી કસોટી

રાજ્યસભાની સંખ્યાની રમતની વાત કરીએ તો હાલમાં ઉપલા ગૃહમાં આઠ બેઠકો ખાલી છે અને કુલ સભ્યોની સંખ્યા 237 છે. આવી સ્થિતિમાં વર્તમાન સંખ્યાબળના આધારે બિલને રાજ્યસભામાં પાસ કરાવવા માટે 119 સભ્યોના સમર્થનની જરૂર પડશે. બીજેપી સાંસદ હરદ્વાર દુબેનું તાજેતરમાં નિધન થયું છે, ત્યારબાદ રાજ્યસભામાં પાર્ટીના 91 સાંસદો બાકી છે. જો ભાજપના સહયોગી પક્ષોની બેઠકોનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવે તો સંખ્યાબળ 108 પર પહોંચે છે. આવી સ્થિતિમાં ભાજપને ઉપલા ગૃહમાંથી બિલ પાસ કરાવવા માટે વધુ 11 સાંસદોના સમર્થનની જરૂર પડશે. રાજ્યસભામાં આમ આદમી પાર્ટીના 10 સાંસદો છે અને પાર્ટીએ પણ UCCને સમર્થન આપવાની જાહેરાત કરી છે. શિવસેના UBT પણ UCC મુદ્દે સરકારના સમર્થનમાં છે. જો શિવસેના યુબીટી અને આમ આદમી પાર્ટી બંને યુસીસીની તરફેણમાં મતદાન કરે છે, તો ભાજપનો રસ્તો સરળ બની જશે.

BJD-YSRCP મહત્વપૂર્ણ 

જો આમ આદમી પાર્ટી UCCની તરફેણમાં વોટ નહીં આપે તો આવી સ્થિતિમાં BJD અને YSR કોંગ્રેસ, BRSનું સ્ટેન્ડ મહત્વપૂર્ણ બની જશે. આ પક્ષોએ હજુ સુધી તેમના કાર્ડ ખોલ્યા નથી. BJD અને YSR કોંગ્રેસ બંને પાસે રાજ્યસભામાં નવ-નવ સાંસદો છે, જ્યારે BJD પાસે સાત છે. જો ત્રણેય પક્ષો UCCની તરફેણમાં મતદાન કરે છે, તો આ બિલ ઉપલા ગૃહમાં પણ સરળતાથી પસાર થઈ જશે.

શું રાજ્યસભાની ચૂંટણીથી સમીકરણ બદલાશે?

રાજ્યસભાની 10 બેઠકો માટે 24 જુલાઈએ ચૂંટણી યોજાવાની છે. એક બેઠક પર પેટાચૂંટણી પણ છે. આ ચૂંટણીઓ ગૃહના ચિત્ર પર બહુ અસર કરે તેવું લાગતું નથી. 10 બેઠકોમાંથી ચાર ભાજપ પાસે અને પાંચ TMC અને એક કોંગ્રેસ પાસે છે. જે સીટ પર પેટાચૂંટણી યોજાવાની છે તે ટીએમસી સાંસદના રાજીનામાથી ખાલી થઈ હતી. પેટાચૂંટણી બાદ ટીએમસીની તાકાત એક સીટથી વધશે. 10 બેઠકોની ચૂંટણીમાં TMC પાસે પાંચ બેઠકો છે અને પાર્ટી તમામ પાંચ બેઠકો બચાવશે. ભાજપને પણ પાંચ બેઠકો પર વિજય નિશ્ચિત છે, એટલે કે પક્ષને એક બેઠકનો ફાયદો થશે. આ સાથે જ સમીકરણ એટલું બદલાશે કે યુપીના રાજ્યસભા સાંસદ હરદ્વાર દુબેના નિધનને કારણે ભાજપનું સંખ્યાબળ ઘટીને 91 થઈ જશે અને NDAનું સંખ્યાબળ 109 થઈ જશે.

રાજ્યસભામાં કયા પક્ષના કેટલા સાંસદ છે?

રાજ્યસભામાં રાજકીય પક્ષોની સંખ્યાબળની વાત કરીએ તો કોંગ્રેસ પાસે હાલમાં 31 સાંસદો છે. ઉપલા ગૃહમાં ટીએમસી પાસે 12, ડીએમકે 10, જેડીયુ 5, એનસીપી 4, શિવસેના યુબીટી 3, એસપી 3, ઈન્ડિયન યુનિયન મુસ્લિમ લીગ એક, ડાબેરી પક્ષો બે, ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા બે, કેરળ કોંગ્રેસ (એમ) પાસે એક, રાષ્ટ્રીય જનતા દળ પાસે છ સાંસદો છે.

કયા પક્ષનું સ્ટેન્ડ શું છે?

શિવસેના (UBT)ના ઉદ્ધવ ઠાકરેએ પણ મુસ્લિમ પર્સનલ લો બોર્ડના અધિકારીઓ સાથેની બેઠક દરમિયાન સ્પષ્ટ કર્યું છે કે અમે UCCને સમર્થન આપીએ છીએ. જો કે, તેમણે એમ પણ કહ્યું છે કે વિવિધ વર્ગો પર તેની શું અસર થશે? અમે આ અંગે કેન્દ્ર સરકાર પાસેથી ખુલાસો માંગીએ છીએ. રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (NCP) એ મધ્યમ માર્ગ અપનાવ્યો છે. એનસીપીએ કહ્યું છે કે અમે યુસીસીને સમર્થન કે વિરોધ કર્યો નથી. અમે એટલું જ કહીએ છીએ કે મોટા નિર્ણયો ઉતાવળમાં લેવાતા નથી. બિહારના સત્તાધારી જનતા દળ યુનાઈટેડ (JDU)ના પ્રવક્તા કેસી ત્યાગીએ તેને રાજકીય સ્ટેન્ડ ગણાવ્યું છે. ઈન્ડિયન યુનિયન મુસ્લિમ લીગ (IUML) એ UCC નો વિરોધ કર્યો છે. તમિલનાડુના શાસક ડીએમકેએ કહ્યું છે કે પહેલા હિંદુઓ માટે UCC લાગુ થવો જોઈએ. શિરોમણી અકાલી દળ જે ભાજપના જૂના ગઠબંધન ભાગીદારોમાંથી એક છે, તે પણ યુસીસી સામે આવી ગયું છે. રાષ્ટ્રીય જનતા દળે કહ્યું છે કે આ હિંદુ-મુસ્લિમનો મુદ્દો નથી. હિંદુઓમાં પણ વિવિધતા છે, આદિવાસી રિવાજો છે. સરકારે આ મુદ્દે ગંભીરતા દાખવવી જોઈએ. આ અંગે અનેક પક્ષો તરફથી હજુ સુધી કોઈ નિવેદન આવ્યું નથી.

રાજ્યસભામાં પસાર કરાવવું એટલું સરળ નહીં હોય

સંસદીય બાબતોના નિષ્ણાત અને વરિષ્ઠ પત્રકારે કહ્યું છે કે એ વાત સાચી છે કે બીજેડી જેવી પાર્ટીઓએ સંસદમાં ઘણી વખત સરકાર માટે મુશ્કેલીનિવારકની ભૂમિકા ભજવી છે પરંતુ UCCનો મામલો અલગ છે. દરેક પક્ષની પોતાની રાજનીતિ હોય છે અને આ પક્ષોએ પોતાની વોટબેંકનું પણ ધ્યાન રાખવાનું હોય છે. જરૂરી નથી કે બીજેડી, વાયએસઆર કોંગ્રેસ, બીઆરએસ જેવી પાર્ટીઓ દરેક મુદ્દા પર સરકારની તરફેણમાં વોટ કરે. જો સરકાર સંસદમાં UCC સંબંધિત બિલ લાવે છે અને તે મતદાન માટે આવે છે, તો તેને રાજ્યસભામાં પસાર કરાવવું એટલું સરળ નહીં હોય.