- કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ થયાને 4 વર્ષ થઈ ગયા છે
- ધરતીનું સ્વર્ગ કાશ્મીર થોડા વર્ષો પહેલા આતંકનું ગઢ બની ગયું હતું
- આ ચાર વર્ષમાં જમ્મુ કાશ્મીરમાં કેટલા ફેરફારો આવ્યા છે, જાણીએ
દુનિયાભરમાં ધરતીનું સ્વર્ગ માનવામાં આવતું કાશ્મીર થોડા વર્ષો પહેલા આતંકનું ગઢ બની ગયું હતું. એ બાદ 5 ઓગસ્ટ 2019માં એક મોટો રાજકીય ભૂકંપ આવ્યો અને કેન્દ્ર સરકારે જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ કરીને ઇતિહાસના પાનામાં એક નવો અધ્યાય ઉમેર્યો.
કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ થયાને 4 વર્ષ થઈ ગયા છે અને આ ચાર વર્ષમાં કાશ્મીરનું ચિત્ર સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગયું છે. કેન્દ્રની નીતિઓનું પરિણામ છે કે આજે કાશ્મીરમાં પથ્થરમારો ઈતિહાસની વાત લાગે છે, જ્યારે કેન્દ્રની યોજનાઓએ કાશ્મીરને વિકાસના પાટા પર લાવી દીધું છે. આતંકવાદી ઘટનાઓ માટે જાણીતી કાશ્મીર ખીણના લોકો પણ આજે શાંતિથી જીવવા ટેવાઇ રહ્યા છે.
2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં બમ્પર જીત બાદ તરત જ કેન્દ્રની ભાજપ સરકારે જમ્મુ-કાશ્મીરને લઈને આ ઐતિહાસિક નિર્ણય લીધો હતો. એવામાં ચાલો જાણીએ કે આ ચાર વર્ષમાં જમ્મુ કાશ્મીરમાં કેટલા ફેરફારો આવ્યા છે.
1. આતંકવાદીઓ ઘૂંટણિયે પડ્યા
370 નાબૂદ કર્યા પછી કેન્દ્ર સરકારે આતંકવાદી ઘટનાઓ સામે ઝીરો-ટોલરન્સની નીતિ અપનાવી, આતંકવાદી નેટવર્કનો નાશ કરવામાં આવ્યો. સરકારી આંકડા અનુસાર, 2018 અને 2022 વચ્ચે આતંકવાદી ગતિવિધિઓમાં 45.2 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
2. વિદેશી ઘૂસણખોરી ઘટી
કલમ 370 નાબૂદ કર્યા પછી, સેનાએ ઘૂસણખોરીને જોરદાર ફટકો આપ્યો છે. ઘૂસણખોરીની ઘટનાઓ પણ 2018માં 143ની સરખામણીએ 2022માં ઘટીને માત્ર 14 થઈ ગઈ.
3. પથ્થરબાજીની ઘટનાઓ ઘટી
કાશ્મીરમાં પથ્થરબાજીની ઘટનાઓમાં ઘણા લોકોના મોત થતા હતા પરંતુ કલમ 370 નાબૂદ થયા પછી આ ઘટનાઓમાં સતત ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. સરકારી ડેટા અનુસાર, આતંકવાદી-અલગતાવાદી એજન્ડા હેઠળ, 2018 માં 1767 સંગઠિત પથ્થર ફેંકવાની ઘટનાઓ બની હતી, જે 2023 માં આજ સુધી શૂન્ય છે.
4. કોઈ અલગ ધ્વજ કે બંધારણ નથી
વિશેષ દરજ્જા હેઠળ, જમ્મુ અને કાશ્મીરને તેનો પોતાનો ધ્વજ અને બંધારણ રાખવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. વિશેષ દરજ્જો નાબૂદ કર્યા બાદ હવે સિવિલ સચિવાલય સહિત સરકારી કચેરીઓમાં માત્ર ભારતીય ત્રિરંગો અને રાષ્ટ્રધ્વજ ફરકાવવામાં આવે છે. જમ્મુ-કાશ્મીરનો ધ્વજ હટાવી દેવામાં આવ્યો.
5. કાયદો અને વ્યવસ્થા સુધરી
કલમ 370 નાબૂદ થવાને કારણે, કાયદો અને વ્યવસ્થાના કેસ પણ 1767 થી ઘટીને 50 થઈ ગયા. 2022 માં, સુરક્ષા દળોના 31 સભ્યોએ જીવ ગુમાવ્યો, જ્યારે 2018 માં તે 91 હતો. એટલું જ નહીં, આતંકવાદીઓની ભરતીમાં પણ મોટો ઘટાડો થયો છે. 2018માં આ આંકડો 199 હતો જે 2023 સુધીમાં ઘટીને 12 થઈ ગયો છે.
6. 'બહારના લોકો' માટે સંપત્તિ અધિકારો
2019 પહેલા, વિશેષ દરજ્જાને કારણે, બહારના લોકોને જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં જમીન ખરીદવાની મંજૂરી નહોતી. કલમ 35A આવી ખરીદીને માત્ર 'કાયમી રહેવાસીઓ' સુધી મર્યાદિત કરે છે. વિશેષ દરજ્જો નાબૂદ કર્યા પછી હવે 'બહારના લોકો' જમ્મુ-કાશ્મીરમાં જમીન ખરીદી શકે છે.
7. લોકશાહી મજબૂત થઈ
કલમ 370 હટાવ્યા પછી જ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં લોકશાહીને મજબૂત કરવા માટે ઘણા પગલાં લેવામાં આવ્યા હતા. કેન્દ્ર સરકારની નીતિ તેના ઈતિહાસમાં પ્રથમ વખત જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં યોગ્ય રીતે ચૂંટાયેલી 3-સ્તરીય પંચાયતી રાજ વ્યવસ્થા સ્થાપિત કરવાની છે. નવેમ્બર-ડિસેમ્બર 2020માં જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં જિલ્લા વિકાસ પરિષદોના સભ્યો માટેની ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી. આજે ગ્રામીણ અને શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓમાં 34,000 થી વધુ ચૂંટાયેલા સભ્યો છે જે પાયાના સ્તરની લોકશાહીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
8. નવી જાહેર યોજનાઓ શરૂ થઈ
લોકોના વિકાસ માટે ઘણી યોજનાઓ શરૂ કરવામાં આવી છે. કેન્દ્રએ ઘાટીમાં ઔદ્યોગિક વિકાસ માટે 28400 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ રાખ્યું હતું. કેન્દ્રની આર્થિક નીતિની સ્થિતિ એવી છે કે આજે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 78,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુના રોકાણના પ્રસ્તાવો આવ્યા છે.
9. કાશ્મીરના વિદ્યાર્થીઓ દેશની મુખ્ય ધારામાં જોડાઈ રહ્યા છે
370 હટાવ્યા પહેલા, શાળાઓ, કોલેજો, યુનિવર્સિટીઓ, ઉદ્યોગો બંધ થવું સામાન્ય બાબત હતી, પરંતુ હવે શાળાઓ અને કોલેજો નિયમિત ખોલવામાં આવે છે અને રાજ્યના વિદ્યાર્થીઓ દેશના મુખ્ય પ્રવાહમાં જોડાતા હોય તેવું લાગે છે.
10. કેટલા લોકોને નોકરી મળી?
ગૃહ મંત્રાલયે ગયા વર્ષે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે 2019થી જૂન 2022 સુધીમાં જમ્મુ-કાશ્મીરમાં જાહેર ક્ષેત્રમાં 29,806 લોકોની ભરતી કરવામાં આવી છે. આ સિવાય કેન્દ્ર સરકારે જમ્મુ-કાશ્મીરમાં પણ ઘણી યોજનાઓ શરૂ કરી છે. સરકારનો અંદાજ છે કે સ્વ-રોજગાર યોજનાઓ દ્વારા 5.2 લાખ લોકોને રોજગાર મળ્યો હશે.
11. રાજકીય નકશો કેટલો બદલાયો છે?
જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં નવા સીમાંકન બાદ માતા વૈષ્ણો દેવી સહિત 90 વિધાનસભા બેઠકો હશે.સીમાંકનના અંતિમ અહેવાલ મુજબ હાલમાં 114 સભ્યોની વિધાનસભાની 90 બેઠકો પર ચૂંટણી યોજાશે. બાકીની બેઠકો પાકિસ્તાનના ગેરકાયદેસર કબજા હેઠળના વિસ્તારોમાં છે.
12. કેટલા રસ્તાઓ બંધાયા?
અગાઉ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં રોડ કનેક્ટિવિટી સારી નહોતી. શ્રીનગરથી જમ્મુ જવામાં 12 થી 14 કલાકનો સમય લાગ્યો હતો. પરંતુ હવે શ્રીનગરથી જમ્મુ 6 થી 7 કલાકમાં પહોંચી શકશે. સરકારના જણાવ્યા અનુસાર, ઓગસ્ટ 2019 પહેલા દરરોજ સરેરાશ 6.4 કિમી રોડ બનાવવામાં આવતો હતો, પરંતુ હવે દરરોજ 20.6 કિમી રોડ બનાવવામાં આવી રહ્યો છે.
13. રોકાણ-વ્યવસાય-પ્રોજેક્ટમાં કેટલો વધારો થયો?
જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ગ્લોબલ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ સમિટનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. આ સમિટમાં 13,732 કરોડ રૂપિયાના MOU પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. એપ્રિલ 2022માં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું હતું કે આઝાદી પછીના 7 દાયકામાં ખાનગી રોકાણકારોએ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 17 હજાર રૂપિયાનું રોકાણ કર્યું હતું.
