- જૂની સંસદમાં આજે સંસદીય કાર્યવાહીનો છેલ્લો દિવસ છે
- ભારતના નવા સંસદ ભવનના છ પ્રવેશદ્વારો છે
- પ્રવેશદ્વારોમાં પ્રાણીઓની મૂર્તિઓ "દ્વારપાલ" તરીકે મૂકવામાં આવી
જૂની સંસદમાં સોમવારે સંસદીય કાર્યવાહીનો છેલ્લો દિવસ છે. મંગળવારથી એટલે કે 19મી સપ્ટેમ્બરથી સંસદની કાર્યવાહી નવા સંસદભવનમાં ચાલશે. આ બિલ્ડીંગમાં પોતાના છેલ્લા ભાષણમાં PM મોદીએ કહ્યું, દેશે ફરી એકવાર 75 વર્ષની સંસદીય યાત્રાને યાદ કરવી જોઈએ અને નવા ગૃહમાં જતા પહેલા તે પ્રેરણાદાયી ક્ષણો અને ઈતિહાસની મહત્વપૂર્ણ ક્ષણોને યાદ કરીને આગળ વધવું જોઈએ.
ભારતના નવા સંસદ ભવનમાં છ પ્રવેશદ્વારો
ભારતના નવા સંસદ ભવનનાં વિવિધ પ્રવેશદ્વારો પર મુકવામાં આવેલી જાજરમાન પ્રાણીઓની મૂર્તિઓ પાછળ ઘણી વસ્તુઓ પણ સમજાવે છે. સંસદના છ પ્રવેશદ્વારોમાં શુભ પ્રાણીઓ તેમજ પૌરાણિક જીવોની મૂર્તિઓ છે જેને "દ્વારપાલ" તરીકે મૂકવામાં આવ્યા છે. પ્રવેશદ્વાર પરના શિલ્પોમાં ગરુડ, ગજ (હાથી), અશ્વ (ઘોડો), મગર, હંસ અને શાર્દુલા (પૌરાણિક પ્રાણી)નો સમાવેશ થાય છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દરેક પ્રાણી પ્રકૃતિ અને તેના વિવિધ સ્વરૂપોનું પ્રતીક છે.
પ્રથમ ત્રણ દરવાજામાં ઘોડા, ગજા અને ગરુડની મૂર્તિઓ
19 સપ્ટેમ્બર મંગળવારથી નવી સંસદ ભવન ખાતે વિશેષ સત્રની કાર્યવાહી શરૂ થશે. આ ઈમારતમાં પ્રવેશ માટે 6 દરવાજા બનાવવામાં આવ્યા છે. પ્રથમ ત્રણ દરવાજામાં ઘોડા, ગજા અને ગરુડની મૂર્તિઓ છે. તેમને જ્ઞાન દ્વાર, શક્તિ દ્વાર અને કર્મ દ્વાર નામ આપવામાં આવ્યું છે. આ 6 પ્રવેશ દ્વારમાં જાજરમાન પ્રાણીઓની તસવીરો શું પ્રતીક કરે છે અને તેઓ શું સૂચવે છે એ વિશે જાણીએ.
ગરુડ -શાર્દુલ :- ગરુડ એ દૈવી શક્તિઓ અને સત્તાનું પ્રતીક છે. ભગવદ ગીતામાં કહેવાયું છે કે સમગ્ર વિશ્વ ભગવાન વિષ્ણુમાં સમાયેલું છે. આ વિશાળ સોનેરી રંગનું પક્ષી પણ આ સૂચવે છે. વાસ્તવમાં શાર્દુલ અને ગરુડ આકાશના પ્રતિક છે.
સિંહ:- સિંહ એ દેવી દુર્ગાનું વાહન છે અને વિસ્મય, બહાદુરી અને વિજયનું પ્રતીક છે.
હંસ :- હંસ એ સમર્પિત પ્રેમનું પ્રતીક છે. આજે વિજ્ઞાન પણ શાસ્ત્રોમાં વર્ણવેલ હંસ અને હંસની વચ્ચેના પ્રેમની વાર્તાઓ માટે સંમત છે. હંસ ફક્ત એક જ વાર જોડી બનાવે છે. જો તેમાંથી એક મૃત્યુ પામે છે, તો બીજો તેના પ્રેમમાં જીવન વિતાવે છે, પરંતુ બીજાને જીવનસાથી બનાવતો નથી.
મગર :- મગર એ દેવી ગંગાનું વાહન છે અને તે જળચર જીવોમાં સૌથી શક્તિશાળી અને ઝડપી માનવામાં આવે છે. એટલે કે પાણીનો રાજા છે.
ઘોડો :- ઘોડાઓ શક્તિ, ગતિ અને હિંમતનું પ્રતીક છે.
હાથી:- હાથીઓને બુદ્ધિમત્તાનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે અને તેઓ તેમની યાદશક્તિ અને બુદ્ધિમત્તા માટે પ્રખ્યાત છે.
સંસદના છ પ્રવેશદ્વારો શું સૂચન આપે છે?
ગરુડ દ્વારઃ પૂર્વ પ્રવેશદ્વારમાં ગરુડની પ્રતિમા છે. તે વિષ્ણુનું વાહન છે. ઉપરાંત તે પૂર્વ દિશામાં સ્થિત છે કારણ કે આ દિશા સૂર્ય સાથે સંબંધિત છે જે આશા, વિજય અને સફળતાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
મકર દ્વાર: બીજા દરવાજા પર મકરની પ્રતિમા છે. જે પૌરાણિક જળચર પ્રાણી છે. તે વિવિધતામાં એકતાની ભારતીય સંસ્કૃતિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
અશ્વ દ્વારઃ દક્ષિણ દ્વાર પર અશ્વ એટલે કે ઘોડાની પ્રતિમા બનાવવામાં આવી છે. જે ઓડિશાના સૂર્ય મંદિરથી પ્રભાવિત છે. ઉપરાંત તે ગુણવત્તાયુક્ત શાસનનું પ્રતીક પણ છે.
શાર્દુલ દ્વારઃ આ દ્વાર પર શાર્દુલ પ્રાણીની પ્રતિમા છે જે સૌથી શક્તિશાળી અને સતત વિકસિત માનવામાં આવે છે. દેશની જનતાની શક્તિને સમર્પિત કરીને તેનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે.
હંસ દ્વાર: હંસ દ્વાર પર હંસની પ્રતિમા છે. તે શાણપણ અને સ્વ-જ્ઞાનનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
ગજ દ્વાર: ઉત્તર દિશામાં ગજ દ્વાર છે, જે બુદ્ધિ, સંપત્તિ, સ્મૃતિ અને બૌદ્ધિકતાનું પ્રતીક છે. લોકશાહીમાં હાથીને ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓનું પ્રતીક પણ માનવામાં આવે છે.
આ સાથે જ ઉત્તર દિશા બુધ ગ્રહ સાથે સંબંધિત છે જે બુદ્ધિનું પ્રતિક છે. કુબેર બુદ્ધના સ્વામી કહેવાય છે જે સંપત્તિના દેવ છે અને એટલા માટે જ ઉત્તર દ્વાર પર હાથીની પ્રતિમા સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. એ જ રીતે, બાકીના પાંચ પ્રવેશદ્વારોમાં પણ વિવિધ પ્રાણીઓની મૂર્તિઓ છે, જે ભારતીય સંસ્કૃતિમાં બહાદુરી, શૌર્ય અને શુભતાના પ્રતિક છે.
નોંધનીય છે કે મકર, હંસ અને શાર્દુલ દરવાજાનો ઉપયોગ સાંસદો અને જનતા માટે કરવામાં આવશે, જ્યારે ગરુડ, અશ્વ અને ગજ દ્વારનો ઉપયોગ ઉપરાષ્ટ્રપતિ, સ્પીકર અને વડાપ્રધાન કરશે.
