- ફોનનો ઉપયોગ કરતા 510 લોકો પર સંશોધન કરવામાં આવ્યું
- દિલ્હીના 58 ટકા યુવાનો સાંધાના દુખાવાથી પીડાઈ રહ્યા છે
- મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં આ દુઃખાવા માટે મોબાઈલ વિલન
AIIMSના અભ્યાસમાં સામે આવ્યું છે કે રાજધાની દિલ્હીના 58 ટકા યુવાનો સાંધાના દુખાવાથી પીડાઈ રહ્યા છે. આમાંથી 56 ટકા યુવાનો ગરદનના દુખાવાથી પીડિત છે. 29 ટકાને ખભાનો દુખાવો, 27 ટકાને કરોડરજ્જુ અને પીઠના નીચેના ભાગમાં દુખાવો છે. નવ ટકા યુવાનો ઘૂંટણમાં દુખાવો અને કાંડાના દુખાવાથી પરેશાન છે. આ સંશોધન 510 લોકો પર કરવામાં આવ્યું હતું જેઓ 6 કલાક કે તેથી વધુ સમય સુધી મોબાઈલ ફોનનો ઉપયોગ કરતા હતા. મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં, આ પીડાનું કારણ વિલન એટલે કે મોબાઇલ ફોન છે. ચાલો સમજીએ કે મોબાઈલ ફોન અને ગરદન વચ્ચે કેવી રીતે બોલાચાલી થાય છે.
માથાનું વજન 4-5 કિગ્રા
પુખ્ત માનવીના માથાનું વજન સામાન્ય રીતે 4 થી 5 કિલો હોય છે. પરંતુ જ્યારે આપણે જોવા માટે નમીએ છીએ ત્યારે આ વજન ગરદન અને કરોડરજ્જુ માટે વધવા લાગે છે. મોબાઈલની સ્ક્રીન જોવા માટે જ્યારે ગરદન 15 ડિગ્રી નીચે તરફ વાળવામાં આવે છે ત્યારે ગરદન પરનું વજન ત્રણ ગણું વધી જાય છે. જે વ્યક્તિ લાંબા સમય સુધી મોબાઈલ સ્ક્રીનમાં ડૂબી રહે છે તેની ગરદન 60 ડિગ્રી સુધી નમેલી રહે છે. જ્યારે 60 ડિગ્રી વળાંક આવે છે, ત્યારે માથાનું વજન 4 થી 5 કિલો વધી જાય છે અને ગરદન અને કરોડરજ્જુ માટે 25 કિલોથી વધુ થઈ જાય છે.
આનુવંશિક કારણો જવાબદાર નથી ?
AIIMS દ્વારા સાંધાના દુખાવા પર કરવામાં આવેલા સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું છે કે આ રોગથી પીડિત લોકોમાં આનુવંશિક કારણો જવાબદાર નથી જેને સામાન્ય રીતે આનુવંશિક માનવામાં આવે છે. મોબાઈલ ફોનના લાંબા સમય સુધી ઉપયોગ અને ખરાબ જીવનશૈલીના કારણે 60 ટકા લોકોને વિવિધ પ્રકારની પીડા થાય છે. આ રોગને તબીબી ભાષામાં સંધિવા કહેવાય છે. આ રોગ પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં વધુ જોવા મળે છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે રુમેટોઈડ આર્થરાઈટિસ એટલે કે સાંધામાં સોજો અને દુખાવાની બીમારી વાસ્તવમાં રોગપ્રતિકારક શક્તિની વિકૃતિ છે. આ રોગમાં Th17 અને Treg સેલ વચ્ચેનું સંતુલન બગડવા લાગે છે. Th17 કોશિકાઓમાં સોજો આવવા લાગે છે અને ટ્રેગ કોશિકાઓ, જેને નિષ્ણાતો ટી કોશિકાઓ કહે છે, પરિવર્તન કરવાનું શરૂ કરે છે અને આ કોષો વૃદ્ધ થવા લાગે છે. ધીરે ધીરે આ બે કોષોમાં થતા ફેરફારો માનવ ડીએનએને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે. તેથી જ સામાન્ય રીતે સંધિવાની બીમારી એટલે કે સાંધાના દુખાવા પર જ નિયંત્રણ કરી શકાય છે.
યોગ કરવાથી થશે ફાયદો
પરંતુ AIIMSના સંશોધનમાં સાબિત થયું છે કે સતત યોગ કરવાથી મોબાઈલ ફોનને કારણે થનારી ગરદનની અકડાઈ સહિત આર્થરાઈટિસનો દુખાવો મટી શકે છે. AIIMSના સંશોધનમાં 64 એવા લોકો સામેલ હતા જેઓ આર્થરાઈટિસ એટલે કે સાંધાના દુખાવાથી પીડાતા હતા. 8 અઠવાડિયા સુધી આ 64માંથી 32 લોકોને નિષ્ણાતોની દેખરેખ હેઠળ યોગ કરાવવામાં આવ્યા અને 32 લોકોને માત્ર દવાઓ આપીને સારવાર આપવામાં આવી. અઠવાડિયામાં 5 દિવસ 120 મિનિટ યોગ કરવામાં આવ્યો હતો.
વ્યાયામ, પ્રાણાયામ અને ધ્યાન
જેમાં કેટલાક સરળ આસનો કરવામાં આવ્યા હતા જેનાથી પહેલાથી જ સોજી ગયેલા સાંધાને કોઈ સમસ્યા ન થાય તે સિવાય સૂક્ષ્મ વ્યાયામ, પ્રાણાયામ અને ધ્યાનનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. 8 અઠવાડિયા પછી કરવામાં આવેલા પરીક્ષણમાં, યોગાસન કરનારા દર્દીઓના કોષોમાં સુધારો થયો હતો અને રોગના કારણે વૃદ્ધત્વનો શિકાર બની રહ્યા હતા. આ સિવાય સોજા માટે જવાબદાર કોષો પણ સ્વસ્થ થવા લાગ્યા અને સોજો ઓછો થયો. AIIMSના એનાટોમી વિભાગના પ્રોફેસર ડૉ. રીમા દાદાના જણાવ્યા અનુસાર, દર્દીઓમાં દવાઓની સાથે યોગ કરવાથી સારા પરિણામો જોવા મળ્યા છે.
40 ટકા કારણો માનવના હાથમાં છે
AIIMSમાં સંધિવાના નિષ્ણાત ડૉ. ઉમા કુમારના જણાવ્યા અનુસાર, સાંધાના દુખાવાના 40 ટકા કારણો મનુષ્યના હાથમાં નથી. કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે જન્મજાત આનુવંશિક વિકૃતિ તરીકે થઈ શકે છે. તેનો અર્થ એ છે કે તે માતા-પિતા પાસેથી બાળકોમાં પસાર થઈ શકે છે. પરંતુ 60 ટકા કારણો એવા છે કે તેઓ મટાડી શકાય છે - તેમાંથી મોટાભાગના જીવનશૈલી સંબંધિત કારણો છે, જેમાં મોબાઈલ ફોન અને લેપટોપ જેવા ગેજેટ્સનો વધુ પડતો ઉપયોગ, ખોટી રીતે બેસીને કામ કરવું, ઓફિસમાં ખુરશી પર બેસીને કામ કરવું. લાંબા સમય સુધી, સ્થૂળતા અને ખોટી ખાવાની આદતો.
ઉકેલ શું છે
સાંધાના દુખાવા માટેની દવાઓ જીવનભર ઘણી વખત લેવી પડી શકે છે, પરંતુ જો જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરી શકાય અને યોગને દિનચર્યામાં સામેલ કરવામાં આવે તો આ રોગ નિયંત્રણમાં રહી શકે છે.
