તમારા કામનું / 11 મહિનાનું જ કેમ હોય છે ભાડા કરાર? શું મકાન માલિકોને મળે છે ફાયદો

• ભાડા કરાર ટેમ્પરરી એડ્રેસ પ્રૂફ(Address Proof) તરીકે પણ કામ કરે છે
• ભાડા કરાર ક્યારેય એક વર્ષ માટે કરવામાં આવતુ નથી
• 11 મહિના માટે નોટરી રેંટ એગ્રીમેન્ટનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવો કાયદેસર રીતે માન્ય છે

જ્યારે પણ આપણે ભાડા પર મકાન લઈએ છીએ, ત્યારે ભાડા કરાર(Rent Agreements) કરવાની જરૂર પડે છે. ભાડા કરારમાં ભાડાથી લઈને તમામ પ્રકારની વિગતો લખેલી હોય છે. તે ટેમ્પરરી એડ્રેસ પ્રૂફ(Address Proof) તરીકે પણ કામ કરે છે. ભાડા કરાર ક્યારેય એક વર્ષ માટે કરવામાં આવતુ નથી. તે હંમેશા 11 મહિના માટે જ બનાવવામાં આવે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ભાડા કરાર માત્ર 11 મહિના માટે જ કેમ કરવામાં આવે છે અને તેની પાછળનું કારણ શું છે?

હકીકતમાં, ભારતીય નોંધણી અધિનિયમ, 1908ની કલમ 17(ડી) હેઠળ, એક વર્ષથી ઓછા સમયગાળા માટે ભાડા કરાર અથવા લીઝ કરારની નોંધણી કરાવવી ફરજિયાત નથી. આનો અર્થ એ છે કે, મકાન માલિક માત્ર 11 મહિના માટે ભાડા કરાર કરી શકે છે.

કાનૂનના જાણકારોના મતે, આનું એક મોટું કારણ આપણા દેશના જટિલ કાયદાઓ છે અને મોટાભાગના કાયદા ભાડૂઆતોની તરફેણમાં છે. આવી સ્થિતિમાં, જો મિલકતના માલિકનો કોઈ ભાડૂઆત સાથે વિવાદ હોય અને તે ભાડૂઆત પાસેથી મિલકત ખાલી કરવા માંગે છે, તો તે તેના માટે ખૂબ મુશ્કેલ કાર્ય બની જાય છે.

જો થોડી પણ ભૂલ થાય તો મિલકતના માલિકે પોતાની મિલકત માટે વર્ષો સુધી કાનૂની લડત લડવી પડે છે. તેથી જ ભાડા કરાર 11 મહિના માટે જ કરવામાં આવે છે. રેન્ટ ટેનન્સી એક્ટ(Rent Tenancy Act)માં જો ભાડા અંગે વિવાદ થાય અને મામલો કોર્ટમાં જાય તો કોર્ટને ભાડું નક્કી કરવાનો અધિકાર છે. ત્યારે મકાન માલિક તેનાથી વધુ ભાડું વસૂલી શકે નહીં.

આ ઉપરાંત 11 મહિના માટે ભાડા કરાર કરવાનું મુખ્ય કારણ સ્ટેમ્પ ડ્યુટી અને રજિસ્ટ્રેશન ફીથી બચવાનું છે. કારણ કે, જો ભાડા કરાર એક વર્ષથી ઓછો હોય તો તેના પર ચૂકવવાની સ્ટેમ્પ ડ્યુટી ફરજિયાત નથી.

11 મહિના માટે નોટરી રેંટ એગ્રીમેન્ટનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવો કાયદેસર રીતે માન્ય છે. જો કોઈ વિવાદ હોય, તો આ કરારો પુરાવા તરીકે રજૂ કરી શકાય છે. આવા ભાડાનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવા માટે રૂ. 100 અથવા રૂ. 200ના સ્ટેમ્પ પેપરનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.