- વર્ષમાં માત્ર એક વાર ખુલે છે નાગચંદ્રેશ્વર મંદિર
- નાગપંચમીના દિવસે ત્રિકાલ પૂજાની પરંપરા છે
- નાગપંચમી 2જી ઓગસ્ટે આવી રહી છે
નાગ પંચમીનો તહેવાર શ્રાવણ મહિનાના શુક્લ પક્ષની પાંચમી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. તારીખે પ્રમાણે આ વખતે નાગપંચમી 2જી ઓગસ્ટે આવી રહી છે. નાગ પંચમીના દિવસે મહિલાઓ નાગ દેવતાની પૂજા કરે છે અને સાપને દૂધ પીવડાવવામાં આવે છે. સનાતન ધર્મમાં સાપને પૂજનીય માનવામાં આવે છે. નાગ પંચમીના દિવસે નાગની પૂજા કરવામાં આવે છે અને ગાયના દૂધથી સ્નાન કરાવવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે નાગ પંચમીના દિવસે જે લોકો ભગવાન શિવની પૂજા કરે છે અને નાગ પંચમીના દેવતાને રૂદ્રાભિષેક કરે છે, તેમના જીવનમાંથી કાલસર્પ દોષ દૂર થઈ જાય છે. આ સાથે રાહુ અને કેતુની દુર્ગતિ પણ દૂર થાય છે.
ઉજ્જૈનમાં આવ્યું છે આ મંદિર
મહાકાલની નગરી ઉજ્જૈનને મંદિરોની નગરી કહેવામાં આવે છે. આ શહેરની દરેક ગલીમાં ચોક્કસપણે મંદિર છે. નાગચંદ્રેશ્વર મંદિર ઉજ્જૈનના મહાકાલેશ્વર મંદિરના ત્રીજા ભાગમાં છે. નાગચંદ્રેશ્વર મંદિરનું આગવું મહત્વ છે. આ મંદિરની સૌથી ખાસ વાત એ છે કે મંદિરના દરવાજા વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર નાગ પંચમીના દિવસે 24 કલાક માટે ખોલવામાં આવે છે. આવો જાણીએ નાગચંદ્રેશ્વર મંદિરમાં શું ખાસ છે.
મૂર્તિ નેપાળથી લાવવામાં આવી હતી
ભગવાન નાગચંદ્રેશ્વરની મૂર્તિ ઘણી જૂની છે અને તે નેપાળથી લાવવામાં આવી હતી. નાગચંદ્રેશ્વર મંદિરમાં બિરાજમાન અદ્ભુત પ્રતિમા વિશે કહેવાય છે કે તે 11મી સદીની છે. આ પ્રતિમામાં શિવ-પાર્વતી તેમના આખા પરિવાર સાથે આસન પર બેઠા છે અને તેમના પર એક નાગ બેઠો છે અને ફણ ફેલાવે છે. કહેવાય છે કે આ પ્રતિમા નેપાળથી લાવવામાં આવી હતી. ઉજ્જૈન સિવાય ક્યાંય આવી પ્રતિમા નથી. આ દુનિયાનું એકમાત્ર એવું મંદિર છે જેમાં ભગવાન શિવ તેમના પરિવાર સાથે સાપના આસન પર બિરાજમાન છે.
ત્રિકાલ પૂજાની પરંપરા
માન્યતાઓ અનુસાર ભગવાન નાગચંદ્રેશ્વરની ત્રિકાલ પૂજાની પરંપરા છે. ત્રિકાલ પૂજા એટલે ત્રણ અલગ-અલગ સમયે પૂજા. પ્રથમ પૂજા મધ્યરાત્રિએ કરવામાં આવે છે, બીજી પૂજા સરકાર દ્વારા નાગપંચમીના દિવસે બપોરે કરવામાં આવે છે અને ત્રીજી પૂજા મંદિર સમિતિ દ્વારા નાગપંચમીની સાંજે ભગવાન મહાકાલની પૂજા બાદ કરવામાં આવે છે. આ પછી, રાત્રે 12 વાગ્યાથી, તે એક વર્ષ માટે બંધ રહે છે.
એક જ દિવસ દર્શન કરવા મળે છે
પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, સાપના રાજા તક્ષકે ભગવાન શિવને મનાવવા માટે તપસ્યા કરી, જેનાથી ભોલેનાથ પ્રસન્ન થયા અને સાપના રાજા તક્ષક નાગને અમરત્વ આપ્યું. વરદાન પછી તક્ષક રાજા પ્રભુના સંગતમાં રહેવા લાગ્યા. પરંતુ મહાકાલ વનમાં રહેતા પહેલા તેમની ઈચ્છા હતી કે તેમના એકાંતમાં ખલેલ ન પહોંચે તેથી જ આ પ્રથા ચાલી રહી છે કે નાગપંચમીના દિવસે જ તેઓ દર્શન કરે છે. બાકીના સમયે મંદિર પરંપરા મુજબ બંધ રહે છે.
