હાશ ! / હિંદ મહાસાગરથી 83 દિવસે પરત ફરેલા ચીનના જાસૂસી જહાજે વધારી ભારતની ચિંતા, જાણો કારણ

• હિંદ મહાસાગરમાંથી પરત ફર્યું ચીનનું જાસૂસી જહાજ
• ચીનના વૈજ્ઞાનિક અભિયાનના અંત પછી ભારતે રાહતનો શ્વાસ લીધો 
• નિષ્ણાતો તેને ભારતની સુરક્ષા માટે મોટો ખતરો માની રહ્યા હતા
• 83 દિવસમાં તેણે લગભગ 25,300 કિલોમીટરનો પ્રવાસ કર્યો

હિંદ મહાસાગર (IOR)માં તૈનાત ચીનનું સંશોધન જહાજ Xi Yan-6 83 દિવસ બાદ તેના બેઝ પર પરત ફર્યું છે. ચીનના આ વૈજ્ઞાનિક અભિયાનના અંત પછી ભારતે રાહતનો શ્વાસ લીધો છે કારણ કે નિષ્ણાતો તેને ભારતની સુરક્ષા માટે મોટો ખતરો માની રહ્યા હતા. યાન પૂર્વ હિંદ મહાસાગરમાં 83 દિવસ સુધી તૈનાત રહ્યા બાદ દક્ષિણ ચીનના ગુઆંગડોંગ પ્રાંતના ગુઆંગઝોઉ શહેરમાં તેના બંદર પર પરત ફરશે. આ જહાજ 1 ડિસેમ્બરે તેનું વૈજ્ઞાનિક મિશન સમાપ્ત કરીને ચીન તરફ વળ્યું હતું. આ 83 દિવસમાં તેણે લગભગ 25,300 કિલોમીટરનો પ્રવાસ કર્યો. વાહન પર વિવિધ સંસ્થાઓના 37 વૈજ્ઞાનિકો સવાર હતા, જેઓ ઘણા પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહ્યા હતા.

ચીનના 37 વૈજ્ઞાનિકો 18 પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહ્યા હતા

રિપોર્ટ અનુસાર, 13 ચીની સંસ્થાઓના 37 વૈજ્ઞાનિકો જહાજ પર સવાર હતા. જેઓ 28 પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહ્યા હતા. આ મિશનનું આયોજન ચીનની એકેડેમી ઓફ સાયન્સ હેઠળના સાઉથ ચાઈના સી ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઓશનોલોજી દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તે 10 સપ્ટેમ્બરે હિંદ મહાસાગરમાં પહોંચ્યું હતું, જ્યારે ભારત ઓક્ટોબરમાં લાંબા અંતરની બેલેસ્ટિક મિસાઈલનું પરીક્ષણ કરવા જઈ રહ્યું હતું, જેના માટે બંગાળની ખાડીમાંથી હિંદ મહાસાગરમાં ફ્લાય ઝોન બનાવવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ પહેલા પણ 10 સપ્ટેમ્બરે ચીને હિંદ મહાસાગરમાં પોતાનું ચીની જાસૂસી જહાજ લોન્ચ કર્યું હતું. આ કારણે એવું માનવામાં આવતું હતું કે જો ભારત પરીક્ષણ કરશે તો ભારતીય મિસાઈલની ગુપ્ત માહિતી ચીનને મળી શકે છે.

શ્રીલંકા તરફથી પરવાનગી મળી હતી

શરૂઆતમાં આ જહાજ શ્રીલંકા તરફ આગળ વધી રહ્યું હતું અને ત્યાંની રાનિલ વિક્રમસિંઘે સરકાર દ્વારા તેને અહીં રહેવાની પરવાનગી અંગે અલગ-અલગ નિવેદનો જારી કરવામાં આવ્યા હતા. અગાઉ જુલાઈ મહિનામાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે યાનને નવેમ્બર સુધી શ્રીલંકાના જળસીમામાં રહેવા દેવામાં આવશે. ત્યારબાદ શ્રીલંકાના વિદેશ મંત્રી અલી સાબરીએ કહ્યું હતું કે શ્રીલંકાએ ઓક્ટોબરમાં ચીનના જહાજને તેના બંદર પર રોકવાની મંજૂરી આપી ન હતી. હાલમાં આ અંગે વાતચીત ચાલી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે શ્રીલંકા માટે ભારતીય સુરક્ષા ચિંતા મહત્વપૂર્ણ છે, તેથી કોલંબોએ વિમાનને રોકવાની મંજૂરી આપી નથી. બાદમાં શ્રીલંકાના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તાએ કહ્યું કે જહાજને 30 ઓક્ટોબર સુધી રોકાવાની પરવાનગી આપવામાં આવી છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે ચીનના જહાજના લોકોએ સંયુક્ત સર્વે માટે શ્રીલંકા પાસે પરવાનગી માંગી હતી, જે મંજૂર કરવામાં આવી છે. આને ચીન અને શ્રીલંકા વચ્ચેના વધતા સંબંધો તરીકે જોવામાં આવે છે. બીજી તરફ, ભારત લાંબા સમયથી આ જહાજ પર ચાંપતી નજર રાખી રહ્યું હતું. Xi Yan-6 એ 23 સપ્ટેમ્બરે મલક્કાની સ્ટ્રેટ દ્વારા હિંદ મહાસાગરમાં પ્રવેશ કર્યો હતો અને 10 સપ્ટેમ્બરે તેનું હોમ બંદર ગુઆંગઝૂ છોડ્યું હતું અને 14 સપ્ટેમ્બરે સિંગાપોરમાં જોવા મળ્યું હતું.

શા માટે તેને ભારત માટે ખતરો ગણવામાં આવ્યો?

જ્યારે ભારત બંગાળની ખાડીમાં બેલેસ્ટિક મિસાઈલનું પરીક્ષણ કરવા જઈ રહ્યું હતું ત્યારે ચીને તેનું વૈજ્ઞાનિક જહાજ હિંદ મહાસાગરમાં લોન્ચ કર્યું હતું. તેણે આ પહેલા પણ આવા જ કાર્યો કર્યા છે. ભારત વર્ષ 2022માં અગ્નિ પરમાણુ બેલેસ્ટિક મિસાઈલનું પણ પરીક્ષણ કરવા જઈ રહ્યું હતું અને તેના થોડા દિવસો પહેલા ચીને તેનું જહાજ યુઆન વાંગ-6 હિંદ મહાસાગરમાં લોન્ચ કર્યું હતું. તે જ વર્ષે ડિસેમ્બરમાં ચીની જહાજ યુઆન વાંગ-5 હિંદ મહાસાગરમાં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે ભારત 15 થી 16 ડિસેમ્બરની વચ્ચે લાંબા અંતરની મિસાઈલનું પરીક્ષણ કરવા જઈ રહ્યું હતું. યુઆન વાંગ-5ને ચાઈનીઝ પીપલ્સ લિબરેશન આર્મી (PLA)ની બેલેસ્ટિક મિસાઈલ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને તે સેટેલાઇટ ટ્રેકિંગ અને સીફ્લોર મેપિંગ શિપ છે. તે 5 ડિસેમ્બરે હિંદ મહાસાગરમાં ઉતર્યું હતું અને 12 ડિસેમ્બરે પરત ફર્યું હતું. ત્યારે એવું માનવામાં આવતું હતું કે તે ઓસ્ટ્રેલિયાના ઉત્તર-પશ્ચિમમાં સાહુલ બેંક દ્વારા ચીનની અવકાશ પ્રવૃત્તિઓ પર નજર રાખી રહ્યું હતું. 

આ જહાજ શું કરવા આવ્યું હતું તે ચીને જ જણાવ્યું

ચીને જણાવ્યું હતું કે મુલાકાત દરમિયાન ચીની જહાજે જળ-હવામાન અવલોકન, વાતાવરણીય એરોસોલ સિસ્મિક કલેક્શન, તપાસ મલ્ટિડિસિપ્લિનરી વર્ક, અને દરિયાઈ કાંપ સંગ્રહ અને બાયોકેમિસ્ટ્રી જેવા કાર્યો હાથ ધર્યા હતા. તેમનું કહેવું છે કે વૈજ્ઞાનિકોએ ઓન-સાઇટ ઓબ્ઝર્વેશન ડેટા અને સેમ્પલ મેળવ્યા છે.