એક્શન / મોદી કાર્યકાળમાં 255 સાંસદો સસ્પેન્ડ, એક પણ BJPથી નહીં, જાણો મનમોહનના સમયે કેટલાં MP વિરૂદ્ધ કાર્યવાહી કરાઇ

• મોદી શાસનમાં 255 સાંસદો સામે સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી કરવામાં આવી 
• મનમોહન સિંહના કાર્યકાળ દરમિયાન કરવામાં આવેલી કાર્યવાહી 400 ટકા વધુ 
• મનમોહનના કાર્યકાળ દરમિયાન 59 સાંસદો સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી

17મી લોકસભાનું છેલ્લું શિયાળુ સત્ર શરૂ થતાં જ સમાચારોમાં છે. પહેલા બે ઘુસણખોરો લોકસભાની સુરક્ષા કોર્ડન તોડીને સંસદમાં ઘૂસ્યા હતા. સંસદના ઈતિહાસમાં સુરક્ષામાં આ સૌથી મોટી ખામી હતી. 141 વિપક્ષી સાંસદો, આ સુરક્ષા ક્ષતિ પર ચર્ચાની માંગ કરતા લોકસભા અને રાજ્યસભામાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે. આ સાંસદો પર સંસદની કાર્યવાહીમાં ખલેલ પહોંચાડવાનો આરોપ છે. 11 સસ્પેન્ડેડ સાંસદોનો મામલો વિશેષાધિકાર સમિતિને મોકલવામાં આવ્યો છે. વિશેષાધિકાર સમિતિના અહેવાલ બાદ આ સાંસદો સામે આગળની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે. જો કે, આ પહેલીવાર નથી જ્યારે કોઈ પણ વિષય પર ચર્ચાની માંગ કરનારા સાંસદો સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી હોય. મોદી શાસન દરમિયાન અત્યાર સુધીમાં 255 સાંસદો સામે સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. મનમોહન સિંહના કાર્યકાળ દરમિયાન કરવામાં આવેલી સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી કરતાં આ લગભગ 400 ટકા વધુ છે. મનમોહનના કાર્યકાળ દરમિયાન લગભગ 59 સાંસદો સામે સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી કરવામાં આવી હતી.

સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી શા માટે કરવામાં આવે છે?

સંસદના સુચારૂ સંચાલન માટે કેટલાક નિયમો બનાવવામાં આવ્યા છે. સંસદમાં શિસ્ત જાળવવા માટે પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરને સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી કરવાનો અધિકાર પણ આપવામાં આવ્યો છે. લોકસભામાં અધ્યક્ષ અને રાજ્યસભામાં અધ્યક્ષને સસ્પેન્શનનો અધિકાર છે. જો કે, એવા બહુ ઓછા પ્રસંગો બન્યા છે જ્યારે સાંસદોના સસ્પેન્શન પછી ગૃહની કાર્યવાહી સુવ્યવસ્થિત રીતે ચાલી હોય. લોકસભા સ્પીકરને નિયમ 373, નિયમ 374 અને નિયમ 374-A હેઠળ પગલાં લેવાની સત્તા છે. રાજ્યસભાના અધ્યક્ષ નિયમ 255 અને નિયમ 256 હેઠળ કાર્યવાહી કરી શકે છે. જે સાંસદો સામે સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે તેઓ સંસદની કાર્યવાહીમાં ભાગ લઈ શકતા નથી. સસ્પેન્ડેડ સાંસદો સમિતિની કોઈપણ બેઠકમાં પણ ભાગ લઈ શકશે નહીં. સસ્પેન્શન પાછું ખેંચવાનો અધિકાર ફક્ત સ્પીકર અને અધ્યક્ષને જ છે.

મોદી કાર્યકાળ દરમિયાન સસ્પેન્શનનો રેકોર્ડ

મનમોહન સિંહના 10 વર્ષના કાર્યકાળ દરમિયાન 59 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. જેમાં લોકસભાના 52 અને રાજ્યસભાના 7 સાંસદોનો સમાવેશ થાય છે. મનમોહન સિંહ સરકારના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન એટલે કે 2004 થી 2009 સુધી માત્ર 5 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. કોંગ્રેસના શાસન દરમિયાન રાજીવ ગાંધી સરકારમાં સૌથી મોટી સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી ચોક્કસપણે કરવામાં આવી હતી. રાજીવ સરકાર દરમિયાન 63 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. ઈન્દિરા સરકારમાં 3 સાંસદોને ગૃહમાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. મોદીના કાર્યકાળ દરમિયાન સૌથી વધુ સસ્પેન્શનની કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. લોકસભા અને રાજ્યસભાના આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો મોદી સરકારના કાર્યકાળમાં અત્યાર સુધીમાં 206 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે.

2015માં પહેલી મોટી કાર્યવાહીમાં તત્કાલિન લોકસભા સ્પીકર સુમિત્રા મહાજને કોંગ્રેસના 25 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કર્યા હતા. 2019માં વિપક્ષના 49 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. કૃષિ બિલ 2020 પર મતદાન દરમિયાન રાજ્યસભાના સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. 2022માં મોંઘવારી પર ચર્ચા કરી રહેલા વિપક્ષના 23 રાજ્યસભા સાંસદોને ગૃહમાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. જે બાદ મોટી કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે. મોદી સરકાર દરમિયાન કોંગ્રેસના અધીર રંજન ચૌધરી, AAPના સંજય સિંહ અને તૃણમૂલના ડેરેક ઓ બ્રાયન સામે સસ્પેન્શનની સૌથી વધુ કાર્યવાહી કરવામાં આવી છે.

કોંગ્રેસના સાંસદોને સૌથી વધુ સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા

મનમોહન સરકાર દરમિયાન કોંગ્રેસના સાંસદોને સૌથી વધુ સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. સંસદના આંકડા મુજબ મનમોહન સિંહ સરકાર દરમિયાન કોંગ્રેસના 28 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. મનમોહન સિંહ સરકારને બહારથી સમર્થન કરી રહેલા સમાજવાદી પાર્ટીના ચાર સાંસદોને પણ 2010માં સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. તેલંગાણા રાજ્ય બિલ દરમિયાન કોંગ્રેસના 11 સાંસદોને સંસદમાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. આ સાંસદોએ બિલનો ઉગ્ર વિરોધ કર્યો હતો. આટલું જ નહીં, 2012માં પણ હંગામો કરવા બદલ કોંગ્રેસના 8 સાંસદોને લોકસભામાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા.

ભાજપના એક પણ સાંસદને ગૃહમાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા નથી

મનમોહન સરકાર દરમિયાન ભાજપના માત્ર 2 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. તેનાથી વિપરિત, મોદી સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન ભાજપના એક પણ સાંસદને ગૃહમાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા નથી. ગૃહમાંથી સસ્પેન્ડ કરાયેલા 255 સાંસદોમાંથી મોટાભાગના કોંગ્રેસના સાંસદ છે. કોંગ્રેસ બાદ DMK, AAP અને TMCના સાંસદોને સૌથી વધુ વખત સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે. બજેટ સત્ર 2023 દરમિયાન, ભાજપના સાંસદોના હંગામાને કારણે સંસદની કાર્યવાહી 2 દિવસ માટે અટકી પડી હતી, પરંતુ સ્પીકરે આ મામલે કોઈની વિરુદ્ધ કાર્યવાહી કરી ન હતી. આ પહેલો પ્રસંગ હતો જ્યારે વિપક્ષના બદલે સત્તાધારી પક્ષના કારણે સંસદની કાર્યવાહી આગળ વધી શકી ન હતી.

ચૂંટણી વર્ષમાં સસ્પેન્શનની કાર્યવાહીમાં વધારો

સસ્પેન્શનને લઈને વધુ એક ચોંકાવનારો આંકડો સામે આવ્યો છે. ચૂંટણીના વર્ષમાં સસ્પેન્શનની સંખ્યામાં ભારે વધારો જોવા મળ્યો છે. 2013-14 દરમિયાન 37 સાંસદોને લોકસભા અને રાજ્યસભામાંથી સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. 2018-19માં આ આંકડો વધીને 49 થયો. 2018-19ની સરખામણીમાં 2023માં સસ્પેન્શનની સંખ્યામાં લગભગ 300 ટકાનો વધારો થયો છે. 2023માં અત્યાર સુધીમાં 155 લોકોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા છે. 2024માં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. જો બધું બરાબર રહ્યું તો આ સત્ર પછી સંસદનું બીજું સત્ર બોલાવવામાં આવી શકે છે.