- વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો 2023ને 5 દિવસ વીતી ગયા
- BJP એ MP, રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢમાં મુખ્યમંત્રીની જાહેરાત નથી કરી
- મુખ્યમંત્રીની પસંદગીમાં સમય લાગતા મોટા નેતાઓ શ્વાસ અધ્ધર થયા
વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો 2023ને 5 દિવસ વીતી ગયા છે. પરંતુ ભારતીય જનતા પાર્ટી મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન અને છત્તીસગઢમાં મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરી શકી નથી. મોટાથી લઈને નાના નેતાઓ એક જ વાત કહી રહ્યા છે - બધું હાઈકમાન્ડ નક્કી કરશે. હાઈકમાન્ડ એટલે નરેન્દ્ર મોદી, અમિત શાહ અને જેપી નડ્ડા. જોકે મુખ્યમંત્રીની પસંદગીમાં વિલંબના ગણિતથી મોટા નેતાઓના હૃદયના ધબકારા વધી ગયા છે. જ્યારે પણ ભાજપે મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરવામાં 5 દિવસથી વધુ સમય લીધો હતો, ત્યારે પાર્ટીએ જૂના ચહેરાની જગ્યાએ નવા ચહેરાને પ્રાધાન્ય આપ્યું હતું. ઉદાહરણ તરીકે 2017માં ભાજપે ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરવામાં 9 દિવસનો સમય લીધો હતો. તે સમયે રાજનાથ સિંહ, મનોજ સિન્હા જેવા મોટા નેતાઓ મુખ્યમંત્રીની રેસમાં સામેલ હતા, પરંતુ ભાજપે નવા આવનાર મહંત યોગી આદિત્યનાથને મુખ્યમંત્રીની ખુરશી સોંપી દીધી.
એ જ વર્ષે ઉત્તરાખંડમાં પણ ભાજપે ચૂંટણી જીતી હતી. અહીં પણ પાર્ટીને મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરવામાં 8 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો. પાર્ટીએ ત્રિવેન્દ્ર સિંહ રાવતને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા હતા, જ્યારે બીએસ ખંડુરી, રમેશ પોખરિયાલ નિશંક જેવા જૂના નેતાઓ અહીં પ્રબળ દાવેદાર હતા. એ જ રીતે હિમાચલ (2017) અને મહારાષ્ટ્ર (2014)માં પાર્ટીએ મુખ્યમંત્રીની પસંદગી માટે 7 દિવસનો સમય લીધો હતો. બંને જગ્યાએ ભાજપે જૂના ચહેરાને ફગાવી નવા ચહેરાને કમાન સોંપી હતી. હિમાચલમાં ધૂમલ અને મહારાષ્ટ્રમાં નીતિન ગડકરી મુખ્યમંત્રી પદના મોટા દાવેદાર હતા. હરિયાણા (2014)માં પણ ભાજપને મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરવામાં 6 દિવસનો સમય લાગ્યો હતો. અહીં પાર્ટીએ નવા ચહેરા મનોહર લાલ ખટ્ટરને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા હતા.
2013માં 3 દિવસ લાગ્યા હતા
2013માં પણ ભારતીય જનતા પાર્ટીને મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ અને રાજસ્થાનમાં બમ્પર જીત મળી હતી. તે સમયે રાજનાથ સિંહ ભાજપના અધ્યક્ષ હતા. 2013માં પાર્ટીએ મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરવામાં 3 દિવસનો સમય લીધો હતો. 8 ડિસેમ્બરે ચૂંટણી પરિણામો આવ્યા અને 11 ડિસેમ્બરે પાર્ટીએ મધ્ય પ્રદેશમાં શિવરાજ અને છત્તીસગઢમાં રમણ સિંહને કમાન આપવાની જાહેરાત કરી. વસુંધરા રાજેના નામની જાહેરાત 12 ડિસેમ્બરે કરવામાં આવી હતી. 2013માં ચૂંટણીના પરિણામો આવતાની સાથે જ ભાજપે આ રાજ્યો માટે નિરીક્ષકોની નિમણૂક કરી હતી. તે સમયે સુષ્મા સ્વરાજ, રાજીવ પ્રતાપ રૂડી અને અનંત કુમારને મધ્યપ્રદેશમાં નિરીક્ષક તરીકે મોકલવામાં આવ્યા હતા. વેંકૈયા નાયડુ, જેપી નડ્ડા અને ધર્મેન્દ્ર પ્રધાન છત્તીસગઢના નિરીક્ષકો હતા. જ્યારે અરુણ જેટલી, અમિત શાહ અને કેપ્ટન સોલંકી નિરીક્ષક તરીકે રાજસ્થાન ગયા હતા.
તેમાં 5 દિવસ કરતાં ઓછો સમય લાગ્યો એટલે કે ફેસ રિપીટ
2019 માં, હરિયાણા ચૂંટણીના પરિણામોના માત્ર 3 દિવસ પછી ભાજપે મુખ્યમંત્રીના નામની જાહેરાત કરી. પાર્ટીએ બીજી વખત રાજ્યની બાગડોર સંભાળવાની જવાબદારી મનોહર લાલ ખટ્ટરને સોંપી. ગુજરાતમાં પણ 8 ડિસેમ્બર 2022ના રોજ ચૂંટણીના પરિણામો આવ્યા હતા, જેમાં ભાજપને એકતરફી જીત મળી હતી. પાર્ટીએ 3 દિવસમાં મુખ્યમંત્રીના નામની જાહેરાત કરી. પાર્ટીએ ભૂપેન્દ્ર પટેલને સીએમની જવાબદારી સોંપી. 2019 માં મહારાષ્ટ્ર ચૂંટણીના પરિણામોના માત્ર 5 દિવસ પછી ભાજપે દેવેન્દ્ર ફડણવીસને વિધાનસભા પક્ષના નેતા તરીકે ચૂંટ્યા. જોકે, શિવસેનાના કારણે તે સમયે ફડણવીસ સરકાર બનાવી શક્યા ન હતા. સત્તાની વહેંચણીના મુદ્દે શિવસેનાએ ભાજપ પાસેથી સમર્થન પાછું ખેંચી લીધું હતું.
સીએમ દર વખતે રિપીટ કરે છે
2014 પછી સત્તામાં રહીને ભાજપે એવા કોઈપણ રાજ્યના મુખ્યમંત્રી બદલ્યા નથી કે જેમાં તેણે ચૂંટણી જીતી હોય. જોકે, 2021ની આસામની ચૂંટણી આમાં અપવાદ છે. પાર્ટીના સૂત્રોનું કહેવું છે કે આ જ ડર મધ્યપ્રદેશના મુખ્યમંત્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણને સતાવી રહ્યો છે. 2017માં ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણી જીત્યા બાદ વિજય રૂપાણીને ફરીથી મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા. 2019માં હરિયાણામાં પણ આવું જ થયું હતું. જીત બાદ પાર્ટીએ ખટ્ટર પર જ વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો. 2022માં યુપી, ગોવા અને ઉત્તરાખંડમાં જીત્યા બાદ પણ ભાજપે મુખ્યમંત્રી બદલ્યા નથી. ઉત્તરાખંડમાં મુખ્યમંત્રી ધામી વિધાનસભાની ચૂંટણી પણ હારી ગયા હતા. એ જ રીતે અરુણાચલમાં જીત બાદ પેમા ખાંડુ અને ત્રિપુરામાં જીત બાદ પણ માનિક સાહા સત્તા પર રહ્યા. બંને ચૂંટણી પહેલા જ રાજ્યના મુખ્યમંત્રી હતા.
મુખ્યમંત્રીને લઈને સમસ્યા કેમ છે?
1. છેલ્લા 20 વર્ષમાં પહેલીવાર રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ અને છત્તીસગઢમાં ભાજપે મુખ્યમંત્રીપદના ચહેરા વગર ચૂંટણી લડી હતી. ભાજપની આ યોજના ત્રણેય રાજ્યોમાં કામ કરી ગઈ છે. આ કારણોસર પાર્ટીને મુખ્યમંત્રી નક્કી કરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે.
2. છેલ્લા બે દાયકાથી ભાજપની રાજનીતિ રાજસ્થાનમાં વસુંધરા રાજે, છત્તીસગઢમાં રમણ સિંહ અને મધ્ય પ્રદેશમાં શિવરાજ સિંહ ચૌહાણની આસપાસ ફરે છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે હાઈકમાન્ડ હવે તેને ખતમ કરવા માંગે છે.
3. રાજસ્થાનમાં વસુંધરા રાજે અને મધ્ય પ્રદેશમાં શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ ખૂબ જ મજબૂત સ્થિતિમાં છે. લોકસભાની ચૂંટણી નજીક હોવાથી ભાજપ ઉતાવળમાં કોઈ નિર્ણય લેવા માંગતી નથી.
ક્યાં છે કોણ મજબૂત દાવેદારો
મધ્યપ્રદેશમાં શિવરાજસિંહ ચૌહાણ ઉપરાંત પ્રહલાદ પટેલ, જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયા, સુમિત્રા વાલ્મીકી, સુમેર સોલંકી પ્રબળ દાવેદાર છે. આ સિવાય હિમાદ્રી સિંહ, વિરેન્દ્ર ખટિક અને સંધ્યા રાયના નામની પણ ચર્ચા થઈ રહી છે. ત્રણેય હાલમાં લોકસભાના સાંસદ છે.
રાજસ્થાનમાં વસુંધરા રાજે ઉપરાંત ઓમ માથુર, અર્જુમ રામ મેઘવાલ, ઓમ બિરલા અને દિયા કુમારી પ્રબળ દાવેદાર છે. પાર્ટીમાં બાબા બાલકનાથ, સીપી જોશી અને અશ્વિની વૈષ્ણવના નામ પણ ચર્ચામાં છે. વૈષ્ણવ મોદીની ગુડ બુકમાં છે.
છત્તીસગઢમાં રમણ સિંહ ઉપરાંત રેણુકા સિંહ, ઓપી ચૌધરી અને અરુણ સાઓ મુખ્યમંત્રી પદના પ્રબળ દાવેદાર છે. મોહન મરાંડી, ધરમલાલ કૌશિક અને રામવિચાર નેતામના નામની પણ ચર્ચા છે.
ભાજપ રાજ્યોમાં મુખ્યમંત્રી કેવી રીતે પસંદ કરે છે?
ભારતીય જનતા પાર્ટીમાં મુખ્યમંત્રી પસંદગીની પ્રક્રિયા પણ કોંગ્રેસ જેવી છે. ચૂંટણીમાં જીત બાદ દિલ્હીથી નિરીક્ષકો મોકલવામાં આવે છે. નિરીક્ષકો તમામ ધારાસભ્યો પાસેથી અભિપ્રાય લે છે અને હાઇકમાન્ડને જાણ કરે છે. આ પછી પાર્ટીના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ પોતાનો નિર્ણય આપે છે, જે ધારાસભ્ય દળની બેઠકમાં જણાવવામાં આવે છે. ઘણી વખત જ્યારે વસ્તુઓ અટકી જાય છે, ત્યારે તમામ મોટા નેતાઓને દિલ્હી બોલાવવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ નિર્ણયની જાહેરાત કરવામાં આવે છે. આ વખતે ભાજપે રાજસ્થાન માટે રાજનાથ સિંહ, સરોજ પાંડે અને વિનોદ તાવડે, મધ્યપ્રદેશ માટે મનોહર લાલ ખટ્ટર, કે લક્ષ્મણ અને આશા લાકરાને નિરીક્ષક તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે. છત્તીસગઢમાં મુખ્યમંત્રીની પસંદગી માટે ભાજપે અર્જુન મુંડા, સર્બાનંદ સોનોવાલ અને દુષ્યંત ગૌતમને નિરીક્ષક તરીકે મોકલવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
