- ઉત્તરાખંડના ચમોલીમાં આવેલું અનોખું વંશીનારાયણ મંદિર
- આ મંદિરને માત્ર રક્ષાબંધનના દિવસે જ ખોલવામાં આવે છે
- મંદિરમાં ભગવાન શિવ, ગણેશની મૂર્તિઓ પણ સ્થાપિત છે
ભારતમાં દરેક તહેવારનું પોતાનું મહત્વ છે. હોળી હોય, દિવાળી હોય, રક્ષાબંધન હોય, ઈદ હોય કે નાતાલ હોય દરેક તહેવાર દેશમાં ઉજવાય છે. થોડા દિવસોમાં રક્ષાબંધનનો તહેવાર આવવાનો છે. બજારોની ચમક, ખરીદી અને ઘરોની સફાઈ દર્શાવે છે કે લોકોએ તેની ઉજવણીની તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે. જો કે, ધાર્મિક સ્થળો તહેવારો સાથે પણ જોડાયેલા છે. ભારતમાં ઘણા મંદિરો છે પરંતુ કેટલાક એવા છે જેની સાથે અલગ વાર્તા અથવા ખ્યાલ જોડાયેલો છે. અહીં એક મંદિર છે જેનો સંબંધ રક્ષાબંધન સાથે છે. આ મંદિર માત્ર રક્ષાબંધનના દિવસે જ ખુલે છે. આવો તમને જણાવીએ કે આ મંદિર ક્યાં આવેલું છે અને અહીં કેવી રીતે પહોંચી શકાય છે.
આ મંદિર ક્યાં આવેલું છે
અમે વાત કરી રહ્યા છીએ ઉત્તરાખંડના ચમોલી જિલ્લામાં આવેલા વંશીનારાયણ મંદિરની. અહીં જવા માટે ચમોલીની ઉરગામ ખીણમાં જવું પડે છે. આ મંદિર ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે, તેથી તેનું નામ વંશીનારાયણ મંદિર કહેવાય છે. સ્થાનિક લોકો મંદિરને વંશીનારાયણ તરીકે પણ ઓળખે છે. મંદિરમાં ભગવાન શિવ, ગણેશ અને વન દેવીની મૂર્તિઓ પણ સ્થાપિત છે.
આ મંદિર રક્ષાબંધન પર જ ખુલે છે
એવું માનવામાં આવે છે કે મંદિરના દરવાજા આખું વર્ષ બંધ રહે છે અને માત્ર રાખીના દિવસે જ ખોલવામાં આવે છે. રક્ષાબંધનના દિવસે સ્થાનિક લોકો મંદિરની સફાઈ કરે છે અને પ્રાર્થના કરે છે. એવું કહેવાય છે કે સ્થાનિક લોકો પણ અહીં રાખીનો તહેવાર ઉજવે છે. તહેવારની ઉજવણી કરતા પહેલા લોકો મંદિરમાં પૂજા કરે છે.
પૌરાણિક કથા
માન્યતાઓ અનુસાર ભગવાન વિષ્ણુએ રાજા બલિના અહંકારને કચડી નાખવા માટે વામન તરીકે અવતાર લીધો હતો. દરમિયાન રાજા બલિએ ભગવાન વિષ્ણુને પોતાના દ્વારપાલ બનાવવાનું વચન માંગ્યું. માતા લક્ષ્મી તેમને પાછા લાવવા માંગતા હતા અને તેથી નારદ મુનિએ તેમને રાજા બલિને સંરક્ષણ દોરો બાંધવાનો ઉપાય આપ્યો. માતા અહીં દૂરની ખીણમાં રોકાયા ત્યારથી જ રક્ષાબંધનનો તહેવાર મનાવવામાં આવ્યો હતો.
માખણનો પ્રસાદ
આ મંદિર સાથે એક દંતકથા જોડાયેલી છે. કહેવાય છે કે ભગવાન વિષ્ણુના વામન અવતારને અહીં મોક્ષ મળ્યો હતો. લોકો મંદિર પાસે પ્રસાદ બનાવે છે, જેના માટે દરેક ઘરમાંથી માખણ પણ આવે છે. પ્રસાદ તૈયાર થયા બાદ તેને ભગવાન વિષ્ણુને અર્પણ કરવામાં આવે છે.
આ રીતે પહોંચી શકાશે મંદિરે
આ મંદિર ઉરગામ ગામથી 12 કિલોમીટર દૂર છે. અહીં પહોંચવા માટે અમુક કિલોમીટર ચાલીને જવું પડે છે. જો તમે ટ્રેનમાં જતા હોવ તો તમારે હરિદ્વાર ઋષિકેશ રેલવે સ્ટેશન પર ઉતરવું પડશે. માર્ગ દ્વારા ઋષિકેશથી જોશીમઠનું અંતર લગભગ 225 કિલોમીટર છે. જોશીમઠથી ખીણ 10 કિમી દૂર છે અને અહીંથી તમે ઉરગામ ગામ પહોંચી શકો છો. આ પછી પગપાળા રસ્તો કવર કરવો પડે છે.
