કવાયત / મહિલા અનામત બાદ હવે SC ના અનામત પર મોટું એલાન કરવાની તૈયારીમાં મોદી સરકાર! કોટાની કોટા અંગે લેવાઈ શકે છે નિર્ણય 

• મહિલા અનામત બાદ હવે SC અનામત પર મોટું એલાન?  
• મોદી સરકાર ક્વોટાની અંદર ક્વોટા પર કરી રહી છે વિચાર
• SC શ્રેણીમાં કેટલીક જાતિઓ માટે અલગ ક્વોટા નક્કી થઈ શકે છે 

SC Reservation News : મોદી સરકાર ક્વોટાની અંદર ક્વોટા પર વિચાર કરી રહી છે. પ્રાથમિક માહિતી મુજબ આ અનુસૂચિત જાતિ (SC) ક્વોટા પર લાગુ થશે. એક અખબારે અહેવાલમાં કહ્યું છે કે, SC શ્રેણીમાં કેટલીક જાતિઓ માટે અલગ ક્વોટા નક્કી કરી શકાય છે. સરકાર એ સુનિશ્ચિત કરવા માંગે છે કે, તેના લાભો કેટલાક પ્રભાવશાળી SC સમુદાયો સુધી મર્યાદિત ન હોય. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર તેલંગાણામાં મદિગા સમુદાયની માંગ પર પણ વિચાર કરવામાં આવી શકે છે. આપણાં દેશમાં ઓબીસીની જેમ SC અને ST માટે ક્રીમીલેયર નથી. મરાઠા, પટેલ અને જાટ જેવા જૂથો દ્વારા પણ ઓબીસી દરજ્જાની માંગ કરવામાં આવી રહી છે. એટલા માટે આ પગલું સરકાર માટે જોખમી સાબિત થઈ શકે છે. 

તેલંગાણાના મદિગા સમુદાયની શું છે માંગ ? 
તેલંગાણામાં SC સમુદાયની કુલ વસ્તી લગભગ 17 ટકા છે. તેમાંથી મદિગાની વસ્તી લગભગ 50 ટકા છે. તે દલીલ કરે છે કે મોટા ભાગના પ્રસંગોએ માલા પ્રભાવશાળી SC સમુદાય દ્વારા કબજે કરવામાં આવે છે. તેથી તેઓએ પોતાના માટે અલગ ક્વોટાની માંગ સાથે આંદોલન શરૂ કર્યું છે. અન્ય રાજ્યોમાં પણ માલા જેવા ઉદાહરણો છે. બિહારમાં પાસવાનની જેમ અને યુપીમાં જાટવનું એસી સમુદાયમાં વર્ચસ્વ છે.

કેન્દ્રીય મંત્રાલયો વચ્ચે ચર્ચા 
સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, કેન્દ્ર સરકારના મુખ્ય મંત્રાલયો આ મુદ્દે ચર્ચા કરી રહ્યા છે. જો સરકાર કોઈપણ રાજ્ય અથવા સમગ્ર દેશમાં એસસી માટે ક્વોટા બનાવવાનું નક્કી કરે છે, તો તેને બંધારણની કલમ 341માં સુધારો કરવાની જરૂર પડશે. જોકે આ માટે કાયદાકીય વિકલ્પ પણ છે. સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટની મોટી બેંચની રચના માટે રાહ જોવી પડશે. એક અરજીમાં કોર્ટને આમ કરવા વિનંતી કરવામાં આવી છે. સરકાર સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયની રાહ જોઈ રહી છે.

રોહિણી કમિશનની સ્થાપના 
તમને જણાવી દઈએ કે, કેન્દ્ર સરકારે ઓબીસી માટે આવી કવાયત શરૂ કરી દીધી છે. રોહિણી કમિશનની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી, જેનો રિપોર્ટ 31 જુલાઈએ સુપરત કરવામાં આવ્યો હતો. 2024ની સામાન્ય ચૂંટણીઓ પહેલા રાજકીય અનિવાર્યતાને ધ્યાનમાં રાખીને રિપોર્ટને રોકી દેવામાં આવ્યો છે. 

ક્વોટાની અંદર ક્વોટાને લઈને ઘણા વિવાદો 
2004માં સુપ્રીમ કોર્ટની બંધારણીય બેંચે આંધ્રપ્રદેશના અનુસૂચિત જાતિના ક્વોટા માટેના કાયદાને ફગાવી દીધો હતો. 2020માં સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ જજોની બેન્ચે એવું માન્યું હતું કે, રાજ્ય પાસે આવું કરવાની સત્તા છે, પરંતુ ચીફ જસ્ટિસને વિનંતી કરી કે આ કેસ સાત કે તેથી વધુ ન્યાયાધીશોની બેન્ચને મોકલો. જે હજુ બાકી છે. 1994માં હરિયાણા, 2006માં પંજાબ અને 2008માં તમિલનાડુ જેવા રાજ્યોએ SCમાં ક્વોટા લાગુ કરવા માટે ખસેડ્યા હતા પરંતુ સુપ્રીમ કોર્ટમાં નિર્ણયો પેન્ડિંગ છે. માર્ચ 2000માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં એફિડેવિટ દાખલ કરવામાં આવી હતી. આ મુજબ 14 રાજ્યો અસહમત હતા. સાત રાજ્યો અને કેન્દ્ર ક્વોટાની અંદર ક્વોટા પર સહમત થયા હતા. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે, સરકારના એક વર્ગે તેને સમર્થન આપ્યું છે. તેમણે દલીલ કરી છે કે, ડેટા સાક્ષી આપે છે કે, SCની અંદરના કેટલાક સમુદાયો લાભોનો મોટો હિસ્સો મેળવે છે.