State Income / દારૂના કારણે ભરાય છે સરકારોની તિજોરી: જાણો એક બોટલ દારૂ પર કેટલો ટેક્સ વસૂલાય છે, કઈ રીતે થાય છે અબજો રૂપિયાની કમાણી

• સરકારની કમાણી માટે દારૂ ફાયદાકારક
• એક્સાઈઝ ડ્યુટીનું વિશેષ મહત્ત્વ
• એક્સાઈઝ ડ્યુટીથી સરકારને સૌથી વધુ રેવન્યૂ મળે છે

દારૂ આરોગ્ય માટે હાનિકારક છે, પરંતુ સરકારની કમાણી માટે ફાયદાકારક છે. દારૂ પર લાગતી એક્સાઈઝ ડ્યુટીને કારણે સરકારને મોટી માત્રામાં રેવન્યૂ મળે છે. સરકાર સ્ટેટ GST, લેન્ડ રેવન્યૂ, પેટ્રોલ ડીઝલ પરના ટેક્સ સહિત અન્ય કરની મદદથી કમાણી કરે છે, પરંતુ સરકારની કમાણીમાં એક્સાઈઝ ડ્યુટીનું વિશેષ મહત્ત્વ હોય છે. 

અનેક રાજ્યો એક્સાઈઝ ડ્યુટીથી સારી કમાણી કરે છે. સ્ટેટ રેવન્યૂમાં કુલ 15થી 30 ટકા હિસ્સો શરાબનો હોય છે. આ મામલે ઉત્તરપ્રદેશ સૌથી આગળ છે. નાણાંકીય વર્ષ 2022-23માં ઉત્તરપ્રદેશે કુલ 41,250 કરોડ રૂપિયાની સ્ટેટ રેવન્યૂ મેળવી હતી. 

દારૂના વેચાણથી અરબો રૂપિયાની કમાણી
નાણાંકીય વર્ષ 2020-21માં ભારતે 1 લાખ 75 હજાર કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી હતી. જેમાં સૌથી વધુ હિસ્સો ઉત્તરપ્રદેશનો હતો. કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર, દિલ્હી, પંજાબ અને મધ્યપ્રદેશમાં દારૂના વેચાણથી સરકાર કરોડો રૂપિયાની કમાણી કરે છે. 

કયા રાજ્યમાં સૌથી વધુ ટેક્સ

• ભારતમાં કર્ણાટકમાં દારૂ પર સૌથી વધુ 83% ટેક્સ લગાવવામાં આવે છે. ગોવામાં 49% ટેક્સ લગાવવામાં આવે છે. ગોવામાં જે બોટલની કિંમત 100 રૂપિયા હશે, તે બોટલની કિંમત કર્ણાટકમાં 513 રૂપિયા હશે. દારૂ પર પ્રોડક્ટ અનુસાર અલગ અલગ ટેક્સ વસૂલવામાં આવે છે. બીયર, વ્હિસ્કી, રમ, સ્કોચ, દેશી દારૂ પર અલગ અલગ ટેક્સ લગાવવામાં આવે છે. ભારતમાં નિર્મિત દારૂ પર અને વિદેશી દારૂ પર અલગ રીતે એક્સાઈઝ ડ્યુટી વસૂલવામાં આવે છે. 
• દિલ્હી સરકારે ગયા વર્ષે 61 કરોડથી વધુ દારૂની બોટલ વેચીને 7,285 કરોડ રૂપિયાથી વધુની કમાણી કરી હતી. આ આંકડો 1 સપ્ટેમ્બર 2022થી 31 ઓગસ્ટ 2023 સુધીનો છે. 
• લોકડાઉનમાં દારૂની દુકાન બંધ હતી, તે સમયે રાજ્યોને 700 કરોડ રૂપિયાનું નુકસાન થયું હતું.