પર્યાવરણ / જંગલની આગથી આ કાળો કાર્બન જમા થઇ રહ્યો છે ગ્લેશિયર્સ પર; તેની અસરો છે આટલી ખતરનાક

Shalin

Last Updated: 08:04 PM, 5 February 2020

FOLLOW ON

શેર કરો

માણસની ગતિવિધિઓ હવે ગ્લેશિયરોની હેલ્થ પર પણ અસર કરી રહી છે. પર્યાવરણ, વન અને જળ વાયુ પરિવર્તન મંત્રાલયને તાજેતરમાં સોંપાયેલી વાડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હિમાલયન જિયોલોજી (WIHG)ના રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે ૩૬૦૦થી ૩૮૦૦ મીટર કે તેનાથી વધુ ઊંચાઇ પર અત્યંત હાનિકારક બ્લેક કાર્બનની ઉપસ્થિતિ જાણવા મળી છે.

જંગલની આગથી ગ્લેશિયરમાં પહોંચી રહ્યો છે બ્લેક કાર્બન
વાડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હિમાલયન જિયોલોજી (WIHG)ના રિપોર્ટમાં દાવો કરાયો

સામાન્ય રીતે આ વિસ્તારોમાં બ્લેક કાર્બનની હાજરી નહીંવત્ હોય છે, પરંતુ જ્યારે જંગલોમાં આગ લાગે છે ત્યારે અને જયારે પંજાબ અને હરિયાણામાં પરાળ સળગાવાય છે ત્યારે બ્લેક કાર્બનની માત્રા વધી જાય છે.

WIHGના વરિષ્ઠ વિજ્ઞાની ડો. ડી.પી. ડોભાલ અને પી.એસ. નેગીના જણાવ્યા મુજબ ગ્લેશિયરોમાં વાયુ પ્રદૂષણની સ્થિતિને લઇને સંસદમાં પ્રશ્ન ઉઠાવાયો હતો. તેના ક્રમમાં કેન્દ્રીય પર્યાવરણ અને વનપ્રધાન પ્રકાશ જાવડેકરને આ રિપોર્ટ સોંપવામાં આવ્યો હતો. તેમાં જણાવાયું છે કે જંગલોમાં આગ લાગવા દરમિયાન (એપ્રિલથી જૂન) સુધી બ્લેક કાર્બનની માત્રા ગંગોત્રી ગ્લેશિયર ક્ષેત્રમાં ૪.૬૨ માઇક્રો ગ્રામ પ્રતિ ક્યૂબિક મીટર જાણવા મળી છે.

આ ઉપરાંત ઓક્ટોબર-નવેમ્બરમાં જ્યારે દેશમાં પરાળ સળગાવાય છે ત્યારે ગ્લેશિયરમાં બ્લેક કાર્બનની સ્થિતિ બે માઇક્રો ગ્રામ પ્રતિ ક્યુબિક મીટરથી વધુ પહોંચી રહી છે. બાકીના સમયમાં જ્યારે બહારના ક્ષેત્રની હવા ગ્લેશિયર તરફ હોતી નથી ત્યારે પ્રદૂષણની સ્થિતિ અત્યંત ઓછી હોય છે.

વૈશ્વિક મંચ પર જ્યારે પણ જળ વાયુ પરિવર્તનની વાત થાય છે તો ખૂબ સરળતાથી બીજા દેશ કહે છે કે ભારતની મોટા ભાગની વસ્તી રાંધવા માટે લાકડાં સળગાવે છે તેથી વાયુ પ્રદૂષણ વધે છે અને ગ્લેશિયરો પર ખતરો પણ વધે છે. પહેલી વાર હિમાલય ગ્લેશિયરો પર બ્લેક કાર્બનની સ્થિતિ જાણવા ગંગોત્રી ગ્લેશિયરમાં લગાવાયેલા એથ્લોમીટરથી નવી કહાણી સામે આવી છે. પ્રદૂષણ માત્ર ભારતમાંથી નહીં, પરંતુ યુરોપના દેશો અને ચીનમાંથી પણ આવે છે. અહીંથી પણ બ્લેક કાર્બન ગ્લેશિયરો સુધી પહોંચી રહ્યા છે.

સંકળાયેલા મુદ્દાઓ