આ ભૂલ ન કરતા / પૂરી તળ્યાં બાદ બચેલા તેલમાં બનાવો છો શાક? વપરાયેલા તેલથી કેન્સર અને ડાયાબિટીસનો ખતરો

• તેલનો ફરીથી ઉપયોગ કરવો ખતરનાક સાબિત થઈ શકે
• તેલનો ફરીથી ઉપયોગ કરવાથી ગંભીર બીમારી થઈ શકે
• રિફાઇન્ડ તેલ વગેરેમાં શોર્ટ ચેઇન ફેટી એસિડ્સ હોય છે

આપણા દેશમાં મોટાભાગની ખાદ્યપદાર્થોમાં તેલનો ઉપયોગ થાય છે. પછી તે સરસવનું તેલ, ઓલિવ તેલ, નાળિયેરનું તેલ, ઘી, માખણ, શુદ્ધ તેલ વગેરે હોય. બીજી તરફ કોઈ પણ ખાસ દિવસ કે તહેવાર નિમિત્તે તેલથી બનેલી ઘણી વસ્તુઓ જેમ કે પુરી-કચોરી, પકોડા વગેરે તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ વસ્તુઓ બનાવવા માટે ઘણું તેલ વપરાય છે. આવી સ્થિતિમાં ઘણી વખત પુરી-કચોરી બનાવ્યા બાદ બાકી રહેલ તેલનો ઉપયોગ લોકો શાક બનાવવામાં કે બીજી ઘણી વસ્તુઓમાં કરે છે. જો તમે પણ આવું કરતા હોવ તો મને કહો કે તે તમારા સ્વાસ્થ્યને સીધું નુકસાન કરવા જેવું છે. બાકીના તેલનો ફરીથી ઉપયોગ કરવાથી તમારે ડાયાબિટીસ અને કેન્સર જેવી ઘણી ગંભીર અને જીવલેણ બીમારીઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. ચાલો તેના વિશે વિગતવાર જાણીએ.

તે કેમ ખતરનાક છે?

FSSAIની માર્ગદર્શિકા મુજબ રસોઈ તેલનો ફરીથી ઉપયોગ કરવાનું ટાળવું જોઈએ. તેલનો વારંવાર ઉપયોગ કર્યા પછી વારંવાર ગરમ કરવાથી ટ્રાન્સ-ફેટી એસિડનું પ્રમાણ વધવા લાગે છે, તે સ્વાસ્થ્યને ઘણા ગંભીર નુકસાન પહોંચાડે છે. રસોઈના તેલમાં ત્રણ પ્રકારના ફેટી એસિડ જોવા મળે છે. પ્રથમ શોર્ટ ચેઈન ફેટી એસિડ, બીજું મીડીયમ ચેઈન ફેટી એસિડ અને ત્રીજું લોંગ ચેઈન ફેટી એસિડ. આ ત્રણમાંથી ખોરાકમાં વપરાતા તેલમાં શોર્ટ ચેઈન ફેટી એસિડનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. જ્યારે આ તેલને એક વખત ઉપયોગ કર્યા પછી ફરીથી ગરમ કરવામાં આવે છે, ત્યારે આ શોર્ટ ચેઈન ફેટી એસિડ્સ તૂટી જવા લાગે છે. જ્યારે બોન્ડ તૂટી જાય છે ત્યારે હાઇડ્રોજન અને ઓક્સિજન તેની જગ્યા લેવાનું શરૂ કરે છે. જેના કારણે તેમાં ઓક્સાઈડ બનવા લાગે છે. આ ઓક્સાઇડ્સ આપણા સ્વાસ્થ્યને ઘણી રીતે નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.

તે કેવી રીતે નુકસાન પહોંચાડે છે?

હેલ્થ એક્સપર્ટના મતે ઓક્સાઈડના કારણે કોષોમાં ફ્રી રેડિકલ્સ બનવા લાગે છે. જેનાથી તેમાં સોજો કે બળતરા વધી જાય છે. તે કેન્સર, ડાયાબિટીસ, હાર્ટ એટેક, સ્ટ્રોક અને સ્થૂળતા જેવી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.

કયા પ્રકારનું તેલ વધુ જોખમી છે?

સમજાવો કે શૉર્ટ ચેઇન ફેટી એસિડ્સ સીંગતેલ, નારિયેળ તેલ, ઘી, માખણ, રિફાઇન્ડ તેલ વગેરેમાં જોવા મળે છે, આ કિસ્સામાં ગરમ કર્યા પછી તેનો વારંવાર ઉપયોગ કરવો વધુ જોખમી સાબિત થઈ શકે છે. સરસવનું તેલ અથવા ચોખાનું તેલ આના કરતાં ઓછું નુકસાનકારક હોવાનું કહેવાય છે. આ બંને તેલમાં મોનોસેચ્યુરેટેડ ફેટ જોવા મળે છે.

ડિસ્ક્લેમર : લેખમાં લખેલી સલાહ અને સૂચનો માત્ર સામાન્ય માહિતી છે. કોઈપણ પ્રકારની સમસ્યા અથવા પ્રશ્ન માટે ડૉક્ટરની સલાહ લો.