રિપોર્ટ / ભારત પર દેવાનો બોજ વધ્યો: જુલાઈ-સપ્ટેમ્બરમાં દેશનું કુલ દેવું વધીને રૂ. 205 લાખ કરોડ થયું, IMF આપી હતી ચેતવણી

• ભારત દુનિયામાં સૌથી ઝડપથી આગળ વધતી અર્થવ્યવસ્થા બની ગઈ છે 
• દેશનું કુલ દેવું 2.47 ટ્રિલિયન ડોલર એટલે કે 205 લાખ કરોડ થઈ ગયું 
• કેન્દ્ર સરકાર પર સૌથી વધુ 161.1 લાખ કરોડ રૂપિયાનું દેવું છે

ભારત દુનિયામાં સૌથી ઝડપથી આગળ વધતી અર્થવ્યવસ્થા બની ગઈ છે પરંતુ તેની સાથે દેશ પર બોજો પણ બધી રહ્યો છે. આ અમે નથી કહી રહ્યા પરંતુ આંકડા જણાવી રહ્યા છે. એક રિપોર્ટમાં આ વિશે જાણકારી આપવામાં આવી છે કે દેશનો કુલ બોજો એટલે કે કુલ દેવું આ ચાલુ નાણાકીય વર્ષના જુલાઇ-સપ્ટેમ્બર ક્વાટરમાં વધીને 2.47 ટ્રિલિયન ડોલર એટલે કે 205 લાખ કરોડ થઈ ગયો છે. જો કે આ દરમિયાન ડોલરની કિંમતમાં વધારો થયો એ પણ અસર કરી રહ્યું છે. 

ગયા નાણાકીય વર્ષના જાન્યુઆરી-માર્ચ ક્વાર્ટરમાં કુલ દેવું $2.34 ટ્રિલિયન એટલે કે રૂ. 200 લાખ કરોડ હતું. રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના ડેટા અનુસાર એક્સપર્ટસનું કહેવું છે કે “કેન્દ્ર સરકારનું દેવું સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં $1.34 લાખ કરોડ એટલે કે રૂ. 161.1 લાખ કરોડ હતું, અને માર્ચ ક્વાર્ટરમાં 1.06 લાખ ડોલર એટલે કે રૂ. 150.4 લાખ કરોડ હતું. 

રિપોર્ટ અનુસાર, કેન્દ્ર સરકાર પર સૌથી વધુ 161.1 લાખ કરોડ રૂપિયાનું દેવું છે એટલે કે કુલ દેવાના 46.04 ટકા. આ પછી, દેવામાં રાજ્ય સરકારોનો હિસ્સો 24.4 ટકા એટલે કે 604 અબજ ડોલર (રૂ. 50.18 લાખ કરોડ) છે.

સાથે જ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે રાજકોષીય ખર્ચ $111 બિલિયન એટલે કે 9.25 લાખ કરોડ રૂપિયા છે, જે કુલ દેવાના 4.51 ટકા છે. રિપોર્ટ અનુસાર, ચાલુ નાણાકીય વર્ષના બીજા ક્વાર્ટરમાં કુલ દેવામાં કોર્પોરેટ બોન્ડનો હિસ્સો 21.52 ટકા હતો, જે $531 બિલિયન (રૂ. 44.16 લાખ કરોડ) છે.

IMF એટલે કે ઈન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડએ અગાઉ પણ ભારતને દેવા અંગે ચેતવણી આપતા કહ્યું હતું કે ભારતનું સામાન્ય સરકારી દેવું કુલ સ્થાનિક ઉત્પાદન એટલે કે GDPના 100 ટકાથી વધી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં લાંબા ગાળામાં લોન ચૂકવવી મુશ્કેલ બની શકે છે. જોકે, કેન્દ્ર સરકાર IMFના રિપોર્ટ સાથે અસંમત છે.