Mughal Emperor Humayun / યુદ્ધભૂમિ છોડી પત્નીને મૂકી નાસી છૂટયો, એક માત્ર મુગલ બાદશાહ જે જીવનભર ડગમગાતો જ રહ્યો, 1540ના ભયાનક યુદ્ધ સાથે કનેક્શન

• હરિયાણાના પાણીપત ખાતે 16મી સદીના ત્રીજા દાયકામાં થયું હતું યુદ્ધ
• હુમાયુ પત્નીને છોડી યુદ્ધના મેદાનમાંથી ભાગી ગયો હતો
• જાણો ઇતિહાસની રોચક કહાની

હરિયાણાના પાણીપત ખાતે 16મી સદીના ત્રીજા દાયકામાં એટલે કે 1526માં યુદ્ધ ખેલાયું હતું. જે યુદ્ધના પરિણામ બાદ અફઘાનોની સત્તાનો અંત આવ્યો અને ભારતમાં નવા રાજવંશ તરીકે બાબરના નેતૃત્વમાં મુઘલોએ સત્તા સ્થાપી હતી. બાદમાં બાબર લગભગ ચાર વર્ષ જ જીવ્યો હતો. પરંતુ પોતાના આ સામ્રાજ્યને ટકાવી રાખવા આ ટૂંકા ગાળામાં તેમણે ઘણી લડાઈઓ લડવી પડી હતી. જેમાં ખાસ કરીને ખાનવા, ચંદેરી અને ઘાઘરા ની લડાઈ જાણીતી છે. તેમાં ખાનવા અને ચંદેરીને તેમના શાસન હેઠળ આવ્યા હતા પરંતુ અફઘાન  સામે ઘાઘરાના યુદ્ધમાંથી ઘણા પાઠ ભણ્યા! બાબરએ વાત સારી રીતે જાણતો હતો કે રાજપૂતો કરતાં અફઘાન મુઘલો માટે વધુ ખતરનાક નીવડી શકે છે.

હુમાયુ જીવનભર ડગમગતો રહ્યો

બાબરની વાતમાંથી હુમાયુ કેટલું શીખ્યો હશે, તેનું ઉદાહરણએ છે કે અફઘાનોએ તેના માથા પરથી ભારતનો તાજ છીનવી લીધો હતો. 1539માં ચૌસાની લડાઈમાં લડાઈ થઈ તેમાં હાર થયા બાદ પણ જ્ઞાન ન આવ્યું અને 1540માં બિલગ્રામમાં અફઘાન સેના સામે તેને ભારતમાંથી ભાગવું પડ્યું હતું. દેશનિકાલ બાદ તે લગભગ 15 વર્ષ ઈરાનમાં રહ્યો અને બ્રિટિશ ઈતિહાસકાર લેનપૂલ પોતાના એક લેખમાં કહ્યું કે હુમાયુ એકમાત્ર મુઘલ શાસક હતા જે જીવનભર ડગમગતો રહ્યો હતો.

યુદ્ધના મેદાનમાંથી દોટ લગાવી

શેરશાહ તથા હુમાયુ વચ્ચે 26 જૂન 1539ના રોજ ચૌસાનું યુદ્ધ લડાયું હતું. જ્યારે 1540માં બિલગ્રામનું યુદ્ધ લડાયું હતું. જેમાં મુઘલ સમ્રાટ હુમાયુને ભારતમાંથી ભગવાની નોબત આવી હતી. આટલું જ નહીં તે 15 વર્ષ સુધી રાજ્ય વિના શાસન કરતો રહ્યો. બાદમાં શેરશાહ અને હુમાયુ બંને એકબીજાને હરાવવાના પ્રયાસોમાં જોતરાયા હતા આ દરમિયાન નબળી વ્યૂહરચના અને લોજિસ્ટિક્સની અછતને પગલે હુમાયુની સેનાને અસર થઈ હતી. આ વેળાએ શેરશાહે પોતાના એક જાસૂસને હુમાયુની સેનામાં મોકલી દિધો હતો.જ્યા જાસૂસને જાણવા મળ્યું હતું કે  હુમાયુ પાસે રસદ (લોજિસ્ટિક્સ)નો અભાવ છે અને તેના ભાઈઓએ પણ મદદની મનાઈ કરી દીધી હતી. બાદમાં આ માહિતી શેરશાહ સુધી પહોંચી અનેં તેમણે ઉગ્ર હુમલો કર્યો. બાદમાં અફઘાન સેનાના આતંકને કારણે મુઘલ સૈનિકો જીવ બચાવવા ગંગામાં કૂદી પડ્યા હતાં. આ બધું જોઈને હુમાયુ ડરી ગયો અને એને પણ પોતાની પત્નીને તેવી જ હાલતમાં છોડી યુદ્ધના મેદાનમાંથી દોટ લગાવી હતી.