આર્તનાદ / ગઢને હોંકારો તો કાંગરા'ય દેશે , લખતરમાં 140 વર્ષ જૂના કિલ્લાના'કાંગરા'ધરાશાયી,હવે હોંકારો કોણ દેશે

• લખતરના મજબૂત કિલ્લાના કાંગરા ધરાશાયી 
• પાણી વગરની નેતાગીરીના અભાવે બેઠી દુર્દશા 
• પુરાતત્વ વિભાગ પણ જાળવણી મુદ્દે 'ચાંચુડી ઘડાવે છે' 

'આ ઈમારતનો હું'ય પાયો છું, પૂર્ણ ક્યાં કળાયો છું,અડધો-પડધો જ ઓળખાયો છું' ની વેદના વ્યક્ત કરતા સુરેન્દ્રનગર જીલ્લાના લખતર ગામની વિરાસત એવા કિલ્લાના કાંગરાની દીવાલ ધરાશાયી થઇ છે. વારંવારની રજૂઆત છતાં પુરાતત્વ વિભાગ આંખ આડા કાન કરી,આ પ્રાગૈતિહાસિક કિલ્લાની સાર-સંભાળ લેવામાંથી હાથ ઊંચા કરી રહ્યું છે.લખતર રાજ્યના રાજવી કરણસિંહજી બાપુરાજ દ્વારા   ગામની રક્ષા કાજે   આ કિલ્લાનું નિર્માણ થયું હતું. લગભગ 140 વર્ષ જૂના કિલ્લાના અત્યાર સુધી કાંગરા, રખોપા કરતાં હતા. પણ હવે તો કાંગરા અને તેની દીવાલો પણ ધરાશાયી થઇ છે. એ સમયે માત્ર એક લાખ રૂપિયામાં નિર્માણ પામેલા કિલ્લાની આજની દુર્દશા જોઈ ગામના વયોવૃદ્ધ વડીલો,કિલ્લાની જાહોજલાલી, ગામના રખોપિયા જેવી મજબૂત દીવાલોની વાત કરતા અતીતમાં સારી જઈ, દુર્દશાનાં આંસુ સારે છે.

 ઐતિહાસિક વારસાના જતન પ્રત્યે ઉદાસીનતા 

સુરેન્દ્રનગરના લખતરનો  આ કિલ્લો લગભગ 140 વર્ષથી અડીખમ ઉભેલો છે. પરંતુ   સરકાર દ્વારા 100 વર્ષ કરતા વધુની અડીખમ જૂની   મિલકતોને હેરિટેજમાં સમાવવાની જાહેરાતો કરવામાં આવે છે. પંરતુ સરકાર, એતિહાસિક વિરાસતની જાળવણી કે હેરીટેજમાં સમાવવા પ્રત્યે વધુ ઉદાસીન જણાય છે. સુરેન્દ્રનગર,ઝાલાવાડ પંથક આમ પણ પાણી વિહોણો પ્રદેશ વરસોથી કહેવાતો આવ્યો છે. અને આ પંથકની નેતાગીરી પણ આવી જ ન-પાણી સાબિત થતી આવી છે. વિસ્તારના ઐતિહાસિક વારસાના જતન માટે કે સંવર્ધન માટે હજુ સુધી કોઈ નેતા આગળ આવ્યો હોવાના રજવાડા બાદ એક પણ દાખલા નથી. 

હવે તો લખતરનો આ કિલ્લો પણ કહે છે કે, ' બસ,દુર્દશાનો એટલો આભાર હોય છે, જેને મળું છું, મુજથી સમજદાર હોય છે'.