સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલું રાજકોટ તેની અનેક વિશેષતાઓને કારણે જાણીતું છે. રાજકોટવાસીઓ પોતાની રહેણી કહેણી અને ખાણી પીણી માટે જાણિતા છે. જેના કારણે રાજકોટને રંગીલુ શહેર પણ કહેવાય છે. તો રાજકોટ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ શહેર પણ છે. જ્યાં એવા અનેક ઉદ્યોગ ધમધમી રહ્યા છે કે જેની વિદેશમાં પણ બોલબાલા છે.
રાજકોટમાં ધમધમી રહ્યો છે એન્જિનિયરિંગ ઉદ્યોગ
અનેક લોકોની આજીવિકાનું બન્યો સાધન
રાજકોટમાં ઓટો પાર્ટ્સ, કાસ્ટિંગ, ફોરજી, સબમર્સીબલ પંપ, ડીઝલ એન્જિન, સીએનસી લેથ, અને પ્લાસ્ટિક મશીનરી આ તમામ પ્રકારના લગભગ નાના-મોટા પાંચ હજારથી વધુ એન્જિનિયરિંગ ઉદ્યોગો આવેલા છે. જે હજારો લોકોનું આજીવિકા માટેનું સાધન છે.
દેશના વિકાસમાં માત્રને માત્ર તેના ઉદ્યોગોનો ફાળો
કોઈ પણ દેશનો વિકાસ તેના ઉદ્યોગ પર જ નભતો હોય છે. જે દેશમાં મોટા પાયે ઉદ્યોગો વિકસ્યા છે. તે દેશનો વિશ્વનો શક્તિશાળી દેશ બન્યો છે. પશ્ચિમના કોઈ પણ દેશના ઈતિહાસનું પન્નુ પલટીએ તો તે દેશના વિકાસમાં માત્રને માત્ર તેના ઉદ્યોગોનો જ ફાળો જોવા મળે છે. આજે રાજકોટ સમુદ્ધ અને વિકસિત છે તેની પાછળ તેની ઈન્ડસ્ટ્રીઝનો હાથ છે.
રાજકોટમાં સૌપ્રથમ ડીઝલ એન્જિનનું થતું મોટા પાયે ઉત્પાદન
ત્યારે રાજકોટના ઉદ્યોગને સમજવા અને અમે રાજકોટમાં પહોંચ્યા. રાજકોટમાં સૌપ્રથમ ડીઝલ એન્જિનનું ખૂબ જ મોટા પ્રમાણમાં ઉત્પાદન થતું હતું. પરંતુ સમયની સાથે ડીઝલ એન્જિનની માંગ ઘટતા રાજકોટ શહેરમાં કાસ્ટિંગ અને ફોર્જિંગ ખૂબ જ મોટા પ્રમાણમાં થવા લાગ્યું. કાસ્ટિંગ અને ફોર્જિગનું ઉત્પાદન વધ્યું તેની પાછળનું કારણ એ છે ડીઝલ એન્જિન બનાવવાની પહેલાથી જ રાજકોટના ઉદ્યોગકારોમાં આવડત હતી.
રાજકોટના ઈન્ડસ્ટ્રીયલ ઉદ્યોગ વિશે જાણવા માટે એન્જિનિયરિંગ એસોસિએશન રાજકોટના પ્રમુખ સાથે વાત કરવામાં આવી અને રાજકોટની ઇન્ડસ્ટ્રી મેટોડા જીઆઇડીસીમાં આવેલી રૂપકલા એન્જિનિયર્સમાં પહોંચ્યા. આ ઈન્ડસ્ટ્રીઝમાં ગેર બોક્સ બનાવાય છે અને તેને દેશ વિદેશમાં એક્સપોર્ટ કરવામાં આવે છે. રૂપકલા એન્જિનિયરિંગ પહોંચીને આ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ વિશે વધુ જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો.
રાજકોટમાં પાંચ હજાર યુનિટો ધમધમે છે
વીટીવીની ટીમે રાજકોટમાં મોટા ઉદ્યોગોનું રિયાલિટી ચેક કર્યું. આપને જણાવી દઈએ કે રાજકોટ એન્જિનિયરિંગ ઉદ્યોગ મોટા ઉદ્યોગો કરતા નાના ઉદ્યોગો પર વધુ નિર્ભર છે. અને તેમાંય જો વાત કરવામાં આવે તો કાસ્ટિંગ ફોર્જિંગ અને સીએનસી મશીનના ખૂબ જ મોટા પ્રમાણમાં ઊદ્યોગો આવેલા છે. આ તમામ ઉદ્યોગોમાં મોટા પ્રમાણમાં લોકો રોજગારી મેળવી રહ્યા છે. સાથોસાથ અહીં સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે રાજકોટમાં પાંચ હજાર જેટલા એવા યુનિટ આવેલા છે જેમાં ઉત્પાદન નથી થતું પરંતુ જોબ વર્ક કરવામાં આવે છે
નાના ઉદ્યોગો પડી ભાંગ્યા
તો રાજકોટ અને દેશના વિકાસમાં જેનો મહત્વનો ફાળો છે તે રાજકોટના એન્જિનિયરિંગ ઉદ્યોગે મંદીનો માર પણ સહન કરવો પડ્યો છે અને ફળ સ્વરૂપે બેરોજગારી તેમજ એન્જિનિયરિંગ ઉદ્યોગ સાથે સંકળાયેલા નાના નાના ઉદ્યોગો પડી ભાંગ્યા છે. એક અહેવાલ મુજબ છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં ઓટો પાર્ટ્સ ઈન્ડસ્ટ્રીઝ સાથે જોડાયેલા દસ હજાર જેટલા મજૂરોએ પોતાની રોજગારી ગુમાવી છે અથવા તો તેના કામ કરવાના કલાકોમાં ઘટાડો આવ્યો છે.