વિશાળકાય બ્લેક હોલ / PHOTOS: સૌર વાવાઝોડાની ઝડપ 2.90 કરોડ કિમી પ્રતિ કલાક, સુર્યમાં ખીણ જેવા ઊંડા ખાડા દેખાયા, પૃથ્વી પડશે અસર?

• સૂર્યમાં વિશાળકાય બ્લેક હોલ બની રહ્યા છે
• ખાડાઓ એક મોટી ખીણ જેવા ઊંડા અને મોટા છે
• સૂર્યની મધ્યમાં છે વિશાળકાય બ્લેક હોલ

છેલ્લા કેટલાક દિવસથી સૂર્યમાં વિશાળકાય ખાડાઓ પડી ગયા છે. આ ખાડાઓ એક ઉંડા ખીણ જેવા અને મોટા છે. ખાડા એટલા મોટા છે કે તેમાં આખી ધરતી સમાઈ જાય અને ખાડાની અંદરથી તેજ ગતિની ગરમ સૌર તરંગ બહાર આવી રહ્યા છે. વૈજ્ઞાનિકોએ તાજેતરમાં એક ખાડો જોયો હતો. જેની અસર 2 દિવસમાં પૃથ્વી પર પડશે.(ફોટોઃનાસા)

વૈજ્ઞાનિકોએ આ ખાડાઓને કોરોનલ કહી રહ્યા છે. તે સૂર્યની મધ્યમાં બનાવવામાં આવે છે. જ્યારે ઈલેક્ટ્રીફાઈડ વાયુઓ એટલે કે સૂર્યના ઉપરના વાતાવરણના પ્લાઝમાનું તાપમાન ઘટે છે. આ કારણે તે કાળો દેખાય છે. (ફોટોઃનાસા)

આ ખાડાઓની બાજુમાં સૂર્યની ચુંબકીય રેખાઓ વધુ મજબૂત છે. આવી સ્થિતિમાં તેઓ ખાડાઓની અંદર રહેલા સૌર પદાર્થોને ઝડપથી બહાર કાઢે છે. હાલમાં આ ખાડાઓમાંથી નીકળતી સૌર ઉર્જાનું તુફાનની જેમ બહાર નીકળી રહી છે. જેની ગતિ 2.90 કરોડ કિલોમીટર પ્રતિ કલાક છે.

શોષણની પ્રક્રિયામાં  સૂરજની લહેર અને ધરતીનું ચૂંબકીય ક્ષેત્ર વચ્ચે યુદ્ધ ફાટી નીકળે છે. જેને જીઓમેગ્રેટિક સ્ટોર્મ કહેવામાં આવે છે. પૃથ્વીના બંને ધ્રુવો પર વાતાવરણ પાતળું છે. ત્યાંથી સૌર તરંગો વાતાવરણને ચીરીને અંદર આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, ત્યાં રંગબેરંગી લાઇટો તરતા લાગે છે. જેને નોર્ધન લાઈટ્સ કહેવામાં આવે છે.

હાલમાં આ ખાડાઓને કારણે પૃથ્વી તરફ જે સોલાર સ્ટોર્મ આવી રહ્યું છે તે જી-1 જીઓમેગ્નેટિક સ્ટોર્મ છે. એટલે કે તેના તરફથી બહુ જોખમ નથી. પરંતુ પાવર ગ્રીડ અને કેટલાક ઉપગ્રહો પ્રભાવિત થઈ શકે છે. અમેરિકાના મિશિગન અને યુરોપના મય ઉપર પણ ઉત્તરીય લાઇટ્સ બની શકે છે.

આમાંનો પહેલો ખાડો ત્યારે બન્યો હતો જ્યારે ભારતમાં છઠનો તહેવાર ઉજવવામાં આવી રહ્યો હતો. તે દિવસે સૂરજની હસતી તસવીર રિલીઝ થઈ હતી. હકીકતમાં આ ખાડા ત્યારથી જ બનવા લાગ્યા છે. ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં સતત ચારથી પાંચ વખત આ ખાડાઓ પડી ચૂક્યા છે. તાજેતરનો ખાડો 30 નવેમ્બર 2022ના રોજ જોવા મળ્યો હતો. આ ખાડાની અસર આગામી બે દિવસમાં ધરતી પર જોવા મળશે.

સામાન્ય રીતે સૂર્યમાંથી નીકળતા વાવાઝોડાને પૃથ્વી સુધી પહોંચવામાં 15 થી 18 કલાકનો સમય લાગે છે. પરંતુ આ ત્યારે થાય છે જ્યારે તે ખૂબ જ તીવ્ર હોય છે. જો નબળા સ્તરનું તોફાન હોય, તો તેને પહોંચવામાં 24 થી 30 કલાકનો સમય લાગે છે. હાલમાં, સૂરજનું 11 વર્ષનું ચક્ર ચાલી રહ્યું છે, જે ડિસેમ્બર 2019 માં શરૂ થયું હતું. તે પહેલા સૂર્ય શાંત હતો. પણ હવે તે જાગી ગયો છે.(ફોટોઃનાસા)

સૂર્યનું ઊંઘ-જાગવાનું ચક્ર સૌપ્રથમ 1775માં જાણવા મળ્યું હતું. ત્યારથી તેના પર સતત નજર રાખવામાં આવી રહી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સૂર્યની મોટાભાગની પ્રવૃત્તિઓ વર્ષ 2025માં થશે. વિશ્વનું સૌથી મોટું સૌર તોફાન 1895માં નોંધાયું હતું. આને કેરિંગ્ટન ઇવેન્ટ કહેવામાં આવે છે. આમાંથી એટલી ઉર્જા છૂટી હતી, જેટલી ઊર્જા એક મેગાટન પાવરવાળા 1000 કરોડના એટમ બોમ્બમાંથી છૂટી હતી.