તમારા કામનું / રૂપિયાની ફાટેલી-ખરાબ નોટો હોય તો જાણી લેજો RBIના નિયમો, ફાયદામાં રહેશો

• દરેક બેન્કની દરેક બ્રાન્ચ તમને ફાટેલી કે જૂની બદલી આપશે
• જે નોટના બે જ ટુકડા થયા હોય તેને સોઈલ્ડ નોટ કહેવાય 
• બેથી વધારે ટુકડાવાળી નોટને મ્યુટિલેટેડ નોટ કહે છે 

આપણા સૌ પાસે ફાટેલી, જૂની અને ટેપ મારેલી નોટો પણ હશે કારણ કે આપણને ખબર નથી કે આ પૈસા કોણ બદલી આપશે. આપણી જૂની કે પછી ફાટેલી નોટો માટેનો શું નિયમ છે, એ રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા જ નક્કી કરે છે. જાણો આ નિયમો

દરેક બેન્કની દરેક બ્રાન્ચે આપણને ફાટેલી નોટ બદલી આપવી પડે
કોઈપણ બેન્ક આપણને જૂની નોટો બદલી આપે પણ ઊભાને ઊભા કેટલી નોટ બદલાવી શકાય તેની પણ એક લિમિટ છે. એ છે 20 નોટ અથવા 5 હજાર રૂપિયા. જો આ લિમિટ કરતાં વધારે નોટ અથવા પૈસા હોય તો બેન્ક તમને એક રિસીપ્ટ આપશે અને થોડા દિવસો પછી તમારા ખાતામાં તે પૈસા ક્રેડિટ થઈ જશે. પણ જો 20 નોટ અથવા 5 હજાર રૂપિયા કરતાં વધારે રૂપિયા તમારે બદલવા છે તો બેન્ક તમારી પાસેથી ચાર્જ પણ લઈ શકે છે. 

કઈ કઈ પ્રકારની નોટ બેન્ક બદલી આપશે?
1. સોઈલ્ડ નોટ્સ 

સોઈલ્ડ નોટ એટલે જૂની, ફાટેલી, કાણા  પડી ગયેલી અથવા ઘસાઈ ગયેલી નોટ, જેના ટુકડા થઈ ગયા હોય પણ બે જ ટુકડા હોવા જોઈએ. આ બંને ટુકડા એક જ નોટના હોવા જોઈએ. આવી નોટો બેન્ક બદલી આપે છે. દરેક નોટ પર સિક્યોરીટી ફીચર્સ હોવા જોઈએ. 

2. મ્યુટિલેટેડ નોટ્સ

 
મ્યુટિલેટેડ નોટ એટલે કે એવી નોટ કે જેનો કોઈ હિસ્સો જ મિસિંગ હોય અથવા એવી નોટ જેનાં બે કરતાં વધારે ટુકડા થઈ ગયા હોય. આવી નોટ જો આપણે બદલાવવા જઈએ, તો ધારોકે 50 રૂપિયા કરતાં ઓછી રકમની નોટ આપણે બદલવી છે, તો તેના ટુકડામાંથી જો કોઈ ટુકડો 50% કે તેનાથી વધારે સાઇઝનો છે, તો બેન્ક તમને નોટ બદલી આપશે. પરંતુ જો સૌથી મોટો ટુકડો 50% કરતાં નાની સાઇઝનો છે, તો આપનો ક્લેમ રિજેક્ટ થઈ જશે. જો 50 રૂપિયા કરતાં વધારે રકમની નોટ બદલવી હોય, તો સૌથી મોટો ટુકડો 80% અથવા વધારે સાઇઝનો હોવો જોઈએ. જો નોટનો સૌથી મોટો ટુકડો 40 થી 80 ટકાની વચ્ચે છે, તો આપણને 50 ટકા પૈસા જ પાછા મળશે. જો સૌથી મોટો ટુકડો 40 ટકા કરતાં ઓછી સાઇઝનો છે, તો આપણને એકપણ રૂપિયો પાછો નહીં મળે. 

કઈ કઈ નોટો બેન્કો નહીં બદલી આપે 

• ખૂબ જ બળેલી નોટો 
• અડવાથી જ તૂટી જાય એવી નોટો 
• એકબીજા સાથે ચોંટી  ગયેલ નોટો 
• આવી નોટો માટે એક અલગ પ્રક્રિયા ફોલો કરવી પડે છે, જે બધી બેન્ક નથી કરી શકતી. એટલા માટે આવી નોટો બદલવા રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયાની ઇશ્યૂ ઓફિસમા જવું પડશે.