- ઓડિશાના બાલાસોરમાં શુક્રવારે સાંજે ત્રણ ટ્રેનોનો અકસ્માત થયો
- આ અકસ્માતમાં અત્યાર સુધીમાં 288 લોકોના મોતની પુષ્ટિ થઈ
- કવચ ટ્રેનો વચ્ચેના અકસ્માતને રોકવામાં મદદરૂપ સાબિત થાય છે
ઓડિશાના બાલાસોરમાં શુક્રવારે સાંજે ત્રણ ટ્રેનોનો અકસ્માત થયો હતો. આ ઘટના બહનગા રેલવે સ્ટેશન પાસે બની હતી. આ અકસ્માતમાં અત્યાર સુધીમાં 288 લોકોના મોતની પુષ્ટિ થઈ છે. 900થી વધુ મુસાફરો ઘાયલ થયા છે. રેલવેએ પણ આ ઘટનાની ઉચ્ચ સ્તરીય તપાસ શરૂ કરી છે. આ ઘટના બાદ રેલવે પ્રવક્તા અમિતાભ શર્માએ કહ્યું કે આ રૂટ પર 'કવચ' સિસ્ટમ હાજર નથી. હાલમાં 'કવચ' સિસ્ટમની સૌથી વધુ ચર્ચા થઈ રહી છે. દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે કવચ દ્વારા બે ટ્રેનની ટક્કર અટકાવી શકાશે. હવે પ્રશ્ન એ થાય છે કે 'કવચ' એટલે શું? આ કેવી રીતે કામ કરે છે? તેની વિશેષતા શું છે ? જો આમ થયું હોત તો અકસ્માત ટાળી શકાયો હોત ?
ભયાનક ટ્રેન અકસ્માત
કોલકાતાથી લગભગ 250 કિમી દક્ષિણે અને ભુવનેશ્વરથી 170 કિમી ઉત્તરમાં બાલાસોર જિલ્લાના બહાનાગા બજાર સ્ટેશન નજીક શુક્રવારે સાંજે 7 વાગ્યાની આસપાસ આ ભયાનક ટ્રેન અકસ્માત થયો હતો. કોરોમંડલ એક્સપ્રેસ, બેંગલુરુ-હાવડા સુપરફાસ્ટ એક્સપ્રેસ અને ગુડ્સ ટ્રેન સહિત ત્રણ ટ્રેનો આ અકસ્માતનો ભોગ બની હતી. આ ભયાનક અકસ્માતમાં કોરોમંડલ એક્સપ્રેસ ગુડ્સ ટ્રેન સાથે અથડાઈ હતી. ટ્રેનનું એન્જિન માલગાડીના પર ચઢી ગયું હતું. ટક્કર બાદ કોરોમંડલ એક્સપ્રેસના 13 ડબ્બા ખરાબ રીતે ક્ષતિગ્રસ્ત થયા હતા. જેમાં જનરલ, સ્લીપર, એસી 3 ટાયર અને એસી 2 ટાયર કોચનો સમાવેશ થાય છે. કેટલાક કોચ બાજુના ટ્રેક પર પણ પડ્યા હતા.
અકસ્માતમાં 288 લોકોના મોતની પુષ્ટિ
તો બીજી તરફ બેંગલુરુ-હાવડા સુપરફાસ્ટ એક્સપ્રેસ બીજી બાજુથી પસાર થવાની હતી. કોરોમંડલ એક્સપ્રેસના ડબ્બા બેંગલુરુ-હાવડા એક્સપ્રેસના પાટા પર પડ્યા હતા. જેના કારણે બેંગલુરુ-હાવડા એક્સપ્રેસ આ કોચ સાથે અથડાઈ હતી. અથડામણને કારણે બેંગલુરુ-હાવડા એક્સપ્રેસના ત્રણ જનરલ ક્લાસ કોચ સંપૂર્ણ રીતે ક્ષતિગ્રસ્ત અને પાટા પરથી ઉતરી ગયા હતા. અકસ્માત બાદ લોકો બુમાબુમ કરીને રડવા લાગ્યા હતા. ચારેબાજુ માત્ર લોહીથી લથપથ અને મૃતદેહો જ દેખાતા હતા. આ અકસ્માતમાં અત્યાર સુધીમાં 288 લોકોના મોતની પુષ્ટિ થઈ છે. 900થી વધુ મુસાફરો ઘાયલ થયા છે.
'કવચ' શું છે?
ભારતીય રેલ્વેએ દોડતી ટ્રેનોની સલામતી વધારવા માટે રચાયેલ ઓટોમેટિક ટ્રેન પ્રોટેક્શન (ATP) સિસ્ટમને 'કવચ' નામ આપ્યું છે. કવચ એ ભારતીય ઉદ્યોગ સાથે મળીને રિસર્ચ ડિઝાઇન્સ એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ ઓર્ગેનાઈઝેશન (RDSO) દ્વારા સ્વદેશી રીતે વિકસિત ATP (એન્ટી ટ્રેન પ્રોટેક્શન) સિસ્ટમ છે. માર્ચ 2022 માં દક્ષિણ મધ્ય રેલવે દ્વારા ભારતીય રેલ્વેમાં ટ્રેન સંચાલનમાં સલામતીના ઉદ્દેશ્યને પ્રાપ્ત કરવા માટે તેનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. તે સંપૂર્ણ સલામતી સ્તર-4 ધોરણો સાથેની આધુનિક ઈલેક્ટ્રોનિક સિસ્ટમ છે.
રેલ્વે મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર કવચ માત્ર લોકો પાયલોટને ડેન્જર (SPAD) પર સિગ્નલ પાસિંગ અને વધુ ઝડપથી બચવામાં મદદ કરશે સાથે સાથે ગાઢ ધુમ્મસ જેવા પ્રતિકૂળ હવામાન દરમિયાન ટ્રેન ચલાવવામાં પણ મદદ કરશે. આમ કવચ ટ્રેન કામગીરીની સલામતી અને કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરશે.
આ કવચ કેવી રીતે કામ કરે છે?
બખ્તરનો હેતુ જોખમ પર સિગ્નલ ક્રોસ કરતી ટ્રેનોને સુરક્ષા પ્રદાન કરવા અને અથડામણને રોકવા માટે છે. જો ડ્રાઈવર ઝડપ મર્યાદા મુજબ ટ્રેનને નિયંત્રિત કરવામાં નિષ્ફળ જાય તો તે આપમેળે ટ્રેનની બ્રેકિંગ સિસ્ટમને સક્રિય કરે છે. તેમજ તે બખ્તર સિસ્ટમ સાથે બે એન્જિન વચ્ચે અથડામણને અટકાવે છે.
તેની વિશેષતા શું છે?
- જોખમમાં સિગ્નલ પસાર કરવા પ્રતિબંધિત (SPAD)
- ડ્રાઈવર મશીન ઈન્ટરફેસ (DMI) / લોકો પાયલટ ઓપરેશન કમ ઈન્ડીકેશન પેનલ (LPOCIP) માં પ્રદર્શિત સિગ્નલની સ્થિતિ સાથે ટ્રેનની અવરજવરનું સતત અપડેટ
- ઓવર સ્પીડિંગને રોકવા માટે સ્વચાલિત બ્રેકિંગ
- રેલ્વે ફાટક ક્રોસ કરતી વખતે આપોઆપ સીટી વગાડવી
- આર્મર સિસ્ટમથી સજ્જ બે એન્જિનો વચ્ચે અથડામણ ટાળવી
- કટોકટીની પરિસ્થિતિઓ દરમિયાન SOS સંદેશા આપવો
- નેટવર્ક મોનિટર સિસ્ટમ દ્વારા ટ્રેનની મૂવમેન્ટનું કેન્દ્રિય લાઈવ મોનિટરિંગ
રેલવે મંત્રીએ આર્મર સિસ્ટમના ટ્રાયલનો વીડિયો ટ્વીટ કર્યો હતો
કેન્દ્રીય રેલવે મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે ગયા વર્ષે કવચના ટ્રાયલનો વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર શેર કર્યો હતો. તેણે ટ્વિટર પર લખ્યું કે, ટ્રેન ફાટક પર પહોંચતાની સાથે જ કવચ સિસ્ટમ સીટી વગાડીને એલર્ટ કરે છે. કેન્દ્રીય રેલ્વે મંત્રીના જણાવ્યા અનુસાર આ એન્ટિ-કોલિઝન ટેક્નોલોજી ભારતમાં વિકસાવવામાં આવી છે. જેને SIL4 પ્રમાણપત્ર મળ્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે આગામી 10 હજાર વર્ષોમાં તેમાં એક જ વાર ભૂલ આવી શકે છે. તેને એટલા માટે લાવવામાં આવ્યું છે કે જેથી ટ્રેન અકસ્માતો થતા અટકાવી શકાય.
