મહામારી / તો શું ચીન ફરીથી બનશે Wuhan પાર્ટ-2? કોરોનાના આતંક વચ્ચે આ તારીખથી દેશમાંથી હટી જશે તમામ પ્રતિબંધો

• એક તરફ ચીનમાં કોરોનાની 'સુનામી' અને બીજી તરફ દરેક પ્રતિબંધ હટાવવાની કવાયત 
• ચીન ફરી એક વખત દુનિયા સામે ત્રણ વર્ષ પહેલાનું જ સંકટ ઉભું કરવા જઈ રહ્યું છે
• લોકડાઉન જેવા નિયંત્રણો લાદવાની જરૂર છે, તે સમયે ચીન તે તમામ નિયંત્રણો હટાવશે

શું ચીન ફરી એક વખત દુનિયા સામે એ જ સંકટ ઉભું કરવા જઈ રહ્યું છે જે રીતે તેણે ત્રણ વર્ષ પહેલા કર્યું હતું ? કારણ કે એક તરફ ચીનમાં કોરોનાની 'સુનામી' આવી છે તો બીજી તરફ તે દરેક પ્રતિબંધ હટાવવા જઈ રહી છે. જે સમયે લોકડાઉન જેવા નિયંત્રણો લાદવાની જરૂર છે, તે સમયે તે તમામ નિયંત્રણો હટાવશે. આ દુનિયા માટે નવી મુશ્કેલી ઊભી કરી શકે છે.

ચીની અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે, 8 જાન્યુઆરીથી આંતરરાષ્ટ્રીય મુસાફરો માટે ક્વોરેન્ટાઇન જરૂરી રહેશે નહીં. એટલે કે ચીન આવતા વિદેશી પ્રવાસીઓને ક્વોરેન્ટાઇનમાં રહેવાની જરૂર રહેશે નહીં. એટલું જ નહીં હવે ચીનમાં કોરોના બહુ ચેપી રોગ નથી રહ્યો. તેમણે કોવિડને 'A' કેટેગરીમાંથી કાઢીને 'B'માં મૂક્યો છે. આ બધું દર્શાવે છે કે, ચીન હવે એ જ કરતુતનું પુનરાવર્તન કરી રહ્યું છે જે તેણે ત્રણ વર્ષ પહેલા વુહાનમાં કર્યું હતું.

ત્રણ વર્ષ જૂની ભૂલનું પુનરાવર્તન

ડિસેમ્બર 2019થી જ વુહાનમાં ફ્લૂ જેવા લક્ષણોવાળા દર્દીઓ દાખલ થવા લાગ્યા. ચીને 31 ડિસેમ્બર 2019ના રોજ વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO)ને પણ કહ્યું હતું કે વુહાનમાં ન્યુમોનિયા જેવી બીમારી ફેલાઈ રહી છે. આ બધું હોવા છતાં ચીને તે સમયે ન તો કોઈ કડકાઈ લીધી કે ન તો કોઈ નિયંત્રણો લાદ્યા. કોવિડ ફાટી નીકળ્યા હોવા છતાં, ચીને વુહાનમાં લોકડાઉન લાગુ કરવામાં વિલંબ કર્યો. ચીને 23 જાન્યુઆરી 2020 ના રોજ વુહાનમાં લોકડાઉન લાદ્યું હતું. આનું પરિણામ એ આવ્યું કે ચેપ અન્ય સ્થળોએ પણ ફેલાયો. લોકડાઉનના બે-ત્રણ દિવસ પછી, વુહાનના મેયર ઝોઉ ઝિયાનવાંગે સ્વીકાર્યું કે, લોકડાઉન પહેલા 50 લાખ લોકો વુહાન છોડી ચૂક્યા છે. ખબર નથી કે આ 50 લાખ લોકો ક્યાં ગયા છે.

હવે ફરી એ જ વાત થઈ રહી છે. ચીન નિયંત્રણો લાદવાને બદલે હળવા થઈ રહ્યું છે. થોડા દિવસો પહેલા અમેરિકન અખબાર વોશિંગ્ટન પોસ્ટે તેના લેખમાં લખ્યું હતું કે, 'સંભવ છે કે આ નવી કટોકટી આખી દુનિયાને હચમચાવી નાખશે અને તે ત્રણ વર્ષ પહેલા વુહાનમાં ફાટી નીકળેલા પ્રકોપની જેમ જ હશે જેણે આખી દુનિયાને સ્થિર કરી દીધી હતી. ચીનમાં જે થઈ રહ્યું છે તે ત્યાં જ સીમિત હોવું જોઈએ એવું જરૂરી નથી.

શા માટે નવી મુશ્કેલી ઊભી થઈ શકે ?

ત્રણ વર્ષ પહેલા જ્યારે વુહાનમાં કોવિડ ફેલાયો હતો ત્યારે ચીને તેના વિશે જણાવવામાં મોડું કર્યું હતું. આ વિશે માહિતી આપવામાં વિલંબ થયો હતો એટલું જ નહીં, અન્ય ઘણી બાબતો પણ છુપાવી હતી, જેના કારણે આખી દુનિયામાં ચેપ ફેલાઈ ગયો હતો. સાયન્સ જર્નલ લેન્સેટના અભ્યાસમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે કોરોનાથી સંક્રમિત પ્રથમ વ્યક્તિ 1 ડિસેમ્બર 2019ના રોજ સામે આવી હતી. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે આ અભ્યાસ માત્ર ચીનના સંશોધકો દ્વારા કરવામાં આવ્યો છે. લેન્સેટના અભ્યાસ મુજબ, કોરોના વાયરસનો પહેલો કેસ 1 ડિસેમ્બર, 2019 ના રોજ વુહાનની ઝિનિન્ટન હોસ્પિટલમાં નોંધાયો હતો. 

આટલું જ નહીં, કોરોના વાયરસ વિશે સૌથી પહેલા જણાવનાર ચીની ડૉક્ટર લી વેનલિયાંગને ત્યાંની સરકાર દ્વારા ન માત્ર અવગણવામાં આવી, પરંતુ તેના પર અફવાઓ ફેલાવવાનો આરોપ પણ લગાવવામાં આવ્યો. બાદમાં લીનું પણ કોરોના વાયરસથી મૃત્યુ થયું હતું. ચીનની આ બેદરકારીનું પરિણામ એ આવ્યું કે થોડા જ સમયમાં કોરોના વાયરસ આખી દુનિયામાં ફેલાઈ ગયો. માર્ચ 2020માં બ્રિટનની સાઉથેમ્પટન યુનિવર્સિટીના વૈજ્ઞાનિકોએ તેમના અભ્યાસમાં અનુમાન લગાવ્યું હતું કે, જો ચીને કોરોના વિશે ત્રણ અઠવાડિયા પહેલા માહિતી આપી હોત તો ચેપનો ફેલાવો 95% સુધી ઘટાડી શકાયો હોત. એટલું જ નહીં જો અમે ઓછામાં ઓછા એક અઠવાડિયા પહેલા જાણ કરી હોત તો પણ કેસ 66% સુધી ઘટાડી શકાયા હોત.

નિષ્ણાતો એવું પણ અનુમાન લગાવી રહ્યા છે કે ચીનમાં કોરોનાની ખૂબ જ ખતરનાક લહેર આવવાની છે. એપિડેમિયોલોજિસ્ટ એરિક ફિગેલ ડીંગનું અનુમાન છે કે, આગામી 90 દિવસમાં ચીનના 60 ટકા અને વિશ્વની 10 ટકા વસ્તી કોરોનાથી સંક્રમિત થવાની આશંકા છે. જો આમ થશે તો આગામી ત્રણ મહિનામાં ચીનના લગભગ 90 કરોડ લોકો કોરોના સંક્રમિત થશે. આ દરમિયાન લાખો લોકોના મોતની પણ આશંકા છે. આટલું જ નહીં, સાઉથ ચાઈના મોર્નિંગ પોસ્ટે લીક થયેલા દસ્તાવેજને ટાંકીને કહ્યું કે, ચીનના નેશનલ હેલ્થ કમિશનનું માનવું છે કે 1 થી 20 ડિસેમ્બરની વચ્ચે દેશમાં લગભગ 25 કરોડ લોકો સંક્રમિત થયા છે. ચીનના શહેરોમાં દરરોજ લાખો નવા સંક્રમિત લોકો સામે આવી રહ્યા છે. આ તમામ આંકડા દર્શાવે છે કે ચીનમાં કોરોનાએ કેટલું ગંભીર સ્વરૂપ લીધું છે. પરંતુ આ બધાની વચ્ચે પણ ચીન બધું ખોલવા જઈ રહ્યું છે, તમામ પ્રતિબંધો હટાવી રહ્યું છે. આશંકા છે કે સંક્રમણની ગતિ વધુ ન વધે અને દુનિયામાં ફરી એક નવી લહેર ન આવી શકે.

ચીન હવે શું કરવા જઈ રહ્યું છે ? 

ચીનમાં જ્યાં સંક્રમણ ઝડપથી વધી રહ્યું છે તેમ છતાં ત્યાં તમામ પ્રતિબંધો હટાવવામાં આવી રહ્યા છે. ચીનમાં 8 જાન્યુઆરીથી આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રવાસીઓ માટે ક્વોરેન્ટાઇન જરૂરી રહેશે નહીં. અગાઉ, ત્રણ વર્ષ સુધી, ચીન આવતા પ્રવાસીઓને બે અઠવાડિયા સુધી ક્વોરેન્ટાઇનમાં રહેવું જરૂરી હતું. 

ચીને 2020થી કોવિડ-19ને ખતરનાક ચેપી રોગની 'A' શ્રેણીમાં રાખ્યું હતું. તે બ્યુબોનિક પ્લેગ અને કોલેરાના સમકક્ષ માનવામાં આવતું હતું. પરંતુ હવે કોવિડ-19ને 'બી' શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવશે. એટલે કે કોવિડ-19 હવે ચીનમાં ખતરનાક ચેપી રોગ રહેશે નહીં. તેની પાછળ ચીનની દલીલ છે કે કોરોનાનું ઓમિક્રોન વેરિઅન્ટ બહુ ખતરનાક નથી. ચીનના આરોગ્ય અધિકારીઓનું કહેવું છે કે ઓમિક્રોન ડેલ્ટા જેટલું ઘાતક અને ખતરનાક નથી. એટલું જ નહીં, ચીન હવે કોરોના કેસનો રેકોર્ડ પણ રાખશે નહીં. નવા વર્ષમાં ચીનમાં કોરોનાના નવા કેસની ગણતરી કરવામાં આવશે નહીં.

ત્રણ મહિનામાં ત્રણ લહેરની સંભાવના 

ચીનના રોગચાળાના નિષ્ણાત વુ જુન્યાઓનું કહેવું છે કે ચીનમાં ત્રણ મહિનામાં ત્રણ લહેર આવી શકે છે. તેમણે દાવો કર્યો હતો કે ચીન હાલમાં પ્રથમ લહેરનો સામનો કરી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે, ચીનનું  નવું વર્ષ પણ 21 જાન્યુઆરીથી શરૂ થઈ રહ્યું છે અને તેના કારણે લોકો મુસાફરી કરશે, જેના કારણે બીજી લહેર શરૂ થશે. આ દરમિયાન લાખો લોકો મુસાફરી કરે છે. તેથી જ બીજી લહેર જાન્યુઆરીના અંતથી શરૂ થઈ શકે છે જે ફેબ્રુઆરીના મધ્ય સુધી ચાલશે. જ્યારે ત્રીજી લહેર ફેબ્રુઆરીના અંતથી શરૂ થવાની ધારણા છે. વુ જુનયૂ કહે છે કે, રજા પછી લોકો ફરી મુસાફરી કરશે અને તેના કારણે ત્રીજી લહેર શરૂ થઈ શકે છે. ત્રીજી લહેર ફેબ્રુઆરીના અંતથી માર્ચના મધ્ય સુધી ચાલી શકે છે.