દોસ્ત દોસ્ત નહીં / ભારત અમેરિકાનો મિત્ર દેશ નથી, અને ના ક્યારેય બનશે, પણ... વ્હાઇટ હાઉસના અધિકારીએ કેમ કહ્યું આવું?

• ભારત અમેરિકાનો મિત્ર નથી અને ક્યારેય બનશે પણ નહીં
• અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિના ડેપ્યુટી આસિસ્ટન્ટ કર્ટ કેમ્પબેલે આપ્યું નિવેદન
• ભારત-અમેરિકા સંબંધો '21 સદીમાં વધુ ગાઢ બન્યા : કેમ્પબેલ

ભારત સાથે નજીકથી કામ કરવાના અમેરિકાના ઇરાદા પર ભાર મૂકતા વ્હાઇટ હાઉસના એક ટોચના અધિકારીએ કહ્યું કે ચીને ભારત-ચીન સરહદે કેટલાક ઉશ્કેરણીજનક પગલાં લીધાં છે. યુએસ પ્રેસિડેન્ટના ડેપ્યુટી આસિસ્ટન્ટ અને ઈન્ડો-પેસિફિક અફેર્સ કોઓર્ડિનેટર કર્ટ કેમ્પબેલે ગુરુવારે વોશિંગ્ટન સ્થિત થિંક-ટેંકને જણાવ્યું હતું કે ભારત અમેરિકાનો મિત્ર નથી અને ક્યારેય બનશે પણ નહીં. પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે અમે નજીકના ભાગીદાર નહીં હોઈએ અને અમે ઘણી બધી વસ્તુઓ શેર કરીશું. વૈશ્વિક મંચ પર ભારત એક મહાન રાષ્ટ્ર તરીકે જે ભૂમિકા ભજવશે તે આપણે સમજવાની જરૂર છે.

ભારત અમેરિકાના સંબંધ વધુ ગાઢ બનાવવા પર ભાર

કેમ્પબેલે કહ્યું, અમે તેને પ્રોત્સાહિત કરવા અને સમર્થન આપવા માંગીએ છીએ. અમે તે સંબંધને વધુ ગાઢ બનાવવા માંગીએ છીએ, જે પહેલાથી જ ખૂબ જ મજબૂત છે. વૈશ્વિક સ્તરે અમેરિકન લોકોના અન્ય દેશોના લોકો સાથેના સંબંધોની તુલનામાં બંને દેશો વચ્ચેના લોકો-લોકોના સંબંધો સૌથી વધુ મજબૂત છે. તેમણે કહ્યું કે ભારત-અમેરિકા સંબંધો '21 સદીમાં અમેરિકા માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ દ્વિપક્ષીય સંબંધ છે.' હું માનું છું કે અમે સાથે મળીને વધુ નજીકથી કામ કરવાનું નક્કી કર્યું છે. હું માનું છું કે બંને દેશો વચ્ચે લોકો વચ્ચેના સંબંધો મજબૂત છે. આ સંબંધો વધુ ગાઢ અને વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ બની રહ્યા છે.

ભારત-ચીન સરહદે ઘૂસણખોરી અને અથડામણની ઘટનાઓ વધી 

થિંક ટેન્ક 'સેન્ટર ફોર અ ન્યૂ અમેરિકન સિક્યોરિટી' (CNAS) એ એક રિપોર્ટમાં જણાવ્યું છે કે ભારત-ચીન સરહદે ઘૂસણખોરી અને અથડામણની ઘટનાઓ વધી છે. રિપોર્ટ અનુસાર ભારત અને ચીન વચ્ચે સરહદી દુશ્મનાવટની વધતી જતી આશંકા અમેરિકા અને તેની ઈન્ડો-પેસિફિક વ્યૂહરચના પર બે એશિયાઈ દિગ્ગજો વચ્ચે અસર કરે છે. વિદેશ મંત્રાલયે તાજેતરમાં એક અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે ચીન સાથે ભારતના સંબંધો 'જટિલ' છે અને એપ્રિલ-મે 2020માં પૂર્વી લદ્દાખમાં વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) પરની સ્થિતિને એકપક્ષીય રીતે બદલવાના ચીનના પ્રયાસે તણાવ પેદા કર્યો છે. સરહદી વિસ્તારોમાં શાંતિ અને સુલેહ-શાંતિનું ગંભીર નુકસાન થયું હતું. 

ચીન સાથે ભારતના સંબંધો 'જટિલ' 

વિદેશ મંત્રાલયના વાર્ષિક રિપોર્ટ 2022માં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ચીન સાથે ભારતના સંબંધો 'જટિલ' છે. બંને પક્ષો એ વાત પર સહમત થયા હતા કે સીમા મુદ્દાના અંતિમ સમાધાન સુધી દ્વિપક્ષીય સંબંધોના સર્વાંગી વિકાસ માટેનો આવશ્યક આધાર સરહદી વિસ્તારોમાં શાંતિ અને સુલેહ-શાંતિ જાળવી રાખવાનો રહેશે. એક અહેવાલ મુજબ ભારતીય અધિકારીઓનું માનવું છે કે ચીન પાકિસ્તાન સાથેની તેની પશ્ચિમી સરહદ અને ચીન સાથેની તેની પૂર્વ સરહદે ભારતને જોડીને ચીનની મહત્વાકાંક્ષાઓને પડકારવાની ભારતની ઈચ્છા અને ક્ષમતાને નબળી પાડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. કેમ્પબેલે થિંક-ટેંકને કહ્યું, ચીને આ વિશાળ 5,000 માઇલની સરહદ પર લીધેલા કેટલાક પગલાં ઉશ્કેરણીજનક છે અને ભારતીય ભાગીદારો અને મિત્રો માટે ખૂબ જ ચિંતાજનક છે.

ભારત-ચીન સરહદ વિવાદ મામલે પાકિસ્તાનને તટસ્થ રહેવાની જરૂર 

રિપોર્ટમાં ભારત સાથેની સરહદે ચીનના આક્રમણને રોકવા અને તેનો જવાબ આપવા માટે ઘણા સૂચનો આપવામાં આવ્યા છે. તે જણાવે છે કે યુએસએ ભારતીય ક્ષેત્રીય વિવાદો અને ઈન્ડો-પેસિફિકમાં અન્ય યુએસ સહયોગીઓ અને ભાગીદારો સામે ચીનની આક્રમકતાનો મુદ્દો ઉઠાવવો જોઈએ અને ખાતરી કરવી જોઈએ કે આ તમામ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા-સંબંધિત દસ્તાવેજો અને ભાષણોમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે. પાકિસ્તાનના સંદર્ભમાં રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેને એવો સંદેશ આપવો જોઈએ કે ભવિષ્યમાં ભારત-ચીન સરહદ વિવાદની સ્થિતિમાં તેને તટસ્થ રહેવાની જરૂર છે.